VOV4.Jarai- Hăng djuai ania Bơnông [ơi C|ư\ Siăng, get ia yôm biă mă amăng tơlơi hơdip mơda.

 

Mơng anăn arăng iâu Bơnông (kah hăng mơnuih tơkeng rai mơng boh get), Daknông (ia mơng boh get)…pơ[uh rơđah tơlơi pơplir hơbit mơng boh get hăng ană mơnuih ta.

 

Boh get hơmâo neh met wa pla lu biă mă pơ hmua [udah jum dar sang. Hơdôm boh get mơda le\ arăng pioh c\i [ong, hơbai `ăm kah hăng a`ăm get, ate tơpung, hlua…jơman biă mă.

 

Hơdôm boh get tha, djuai ania Bơnông pioh ngă gơnam yua amăng sang ano\ kah hăng ngă get ia, pioh asơi a`ăm ba nao pơ hmua, pioh tơ`ă asơi điô|, ngă uah tong ia, [udah ngă gong brô|…

 

Gơga` do\ pơrơyuh boh get ia krô prong biă, ơi Y Siêng, [ơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, Daknông brơi thâo, anai le\ bruă blung a c\i pơkra get ia jing gơnam mă yua amăng sang ano\. Giong anun `u khoer ako\ get c\i khoe\k mă asar get:

 

‘’Kâo glăk ngă phông asơi điô| hăng get krô. Kiăng `u kjăp kâo ruah mă boh get hơmâo tơkuai glông, tăng tlôn get prong, wil, him lăng dưi c\rô| nao mơng 3 truh 5 k^ braih.

 

Kâo [u mă get krô yua mơtăm ôh mơ\ kâo pơđăm lui amăng hlu\ hơdôm hrơi [ơ\i, tơdơi kơ anun ta khoer amăng bah get c\i mă abih pơjeh amăng lăm, giong anun kơhul h^ `u.

 

Kơhul mơng 2 truh kơ 3 wơ\t truh huăi [âo hơget dong tah kah mơng dưi yua c\i tơ`ă asơi điô|’’.

Ơi Y Siêng ăt brơi thâo mơ\n, get krô dưi ngă lu gơnam yua amăng sang ano\, kah hăng pioh ia, pioh asơi a`am ba nao pơ hmua, ngă đing ayup mboăt…

 

Pơkra mơng blung a lêng kơ knar soh yơh. Tơdơi kơ pe\ boh, boh get ta khoer amăng, mă abih pơjeh, giong mơng anun dong ta trăm amăng lo\n hlu\, gah yu\ akiăng c\rôh hnoh năng ai `u 2 blan.

 

Kiăo tui anun, [ing ta kơsu nao kơsu rai hăng ia hơdjă c\i rao pơđuăi abih kơsol do\ glăi amăng get.

 

Boh get tơdơi kơ anun atol đ^ hăng pra [udah mă hla kyâo amăng glai kơsot kiăng ju\ bli\p.

 

Lom anun, get ia dưi pơkra giong gơnam mă yua, kah hăng pioh ia tơpai, trăm jrao hơmâo pran, pioh pơjeh phun pla, pioh ia mơ`um, pioh asơi a`ăm ba nao pơ hmua pơ-iă sui biă, ngă gơnam tơ`ă asơi điô|, uah tong ia, [udah ngă gong brô|…samơ\ tui loai get ia, get ia hơ[ơi le\ yua kơ bruă anun, hơmâo yua luk puk ôh.

 

Boh get ngă gơnam yua amăng sang ano\ le\ get ta pla [ong anun mơ\n, hlung get prong, tơkoai `u glông năng ai `u 10cm, kơđuh kơpal biă.

 

Kiăng get ia c\ăt đ^ hiam, neh met wa juăt pla [ơi lo\n hiam, lo\n phrâo ngă [udah lo\n mriah.

 

Ơi Y Siêng brơi thâo, yôm biă mă le\ ta kho\m ruah pơjeh klă, wai lăng klă kiăng phun get hơmâo boh lu, boh prong hăng hiam:

 

 ‘’Tơdah ta kiăng ruah boh get hiam hiư\m pă le\ ta ruah mă pơjeh tui hloai kơ ta kiăng, tơdơi anai boh `u hiam tui anun mơ\n.

 

Lom ta pe\ get c\i ngă gơnam yua amăng sang ano\, kho\m ruah mă get prong, kơđuh kơpal, huăi hơmâo alăt [ong ôh.

 

Kiăng ngă gơnam yua le\ boh get tha kah mơng huăi pơc\ah, tơđang laih anun ta dưi yua sui’’.

Hăng neh met wa djuai ania Bơnông, ri\m c\ô mơnuih amăng sang mơng 10 thun truh kơ lu hloh lêng hơmâo get ia yua hơjăn c\i djă ba lom nao pơ glai, pơ hmua, djơ\ ano\ `u ba nao hrăm hră.

 

Sang ano\ hlơi hlơi lêng kơ hơmâo get ia prong biă dưi pioh mơng 3 – 5 lit ia mơ`um, c\i pô| brơi kơ tuai arăng iâu le\ ‘’get ania’’.

 

Pô ngă am^ le\ gơgrong bruă [u brơi get ia ania thu ia ôh, laih anun ‘’get ia anet’’ mă ia mơng get ia am^ anai pro nao.

 

Ơi Y Nhông, [ơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, tơring ]ar Daknông brơi thâo, boh get ia ania juăt `u boh hnual gah yu\ phun mơtăm:

 

‘’Boh get mơboh hăng tơdu\ le\ kơđuh `u rơpih laih anun amu` pơc\ah biă, yua anun boh mơda, boh mơboh tơdơi ara\ng [u mă ngă gơnam yua ôh.

 

Boh get pioh ia le\ ta mă boh gah yu\ phun mơtăm, boh hnual kah mơng kjăp.

 

Bơ tơkoai get ta ngă tơngan djă le\ tui hloai ta ruah mă, tơkoai tơpă [udah kue\m tu\ mơ\n’’.

{u kơnong bơwih brơi tơlơi hơdip mơda ri\m hrơi đôc\ ôh mơ\, boh get krô jing gơnam yua amăng snag ano\ [u dưi kơ[ah ôh amăng hrơi ngă yang rơbang mơng djuai ania Bơnông.

 

Boh get c\i jôr tơpai hăng pioh drah gơnam ngă yang. Biă mă `u, amăng hrơi ngă yang pin ia, huă asơi phrâo, hăng ngă yang pơpu\ kơ ơi, yă đưm, kơnong boh get yơh neh met wa dưi mă ia mơng pin ia ba glăi ngă yang.

 

Ră anai, khă tơlơi hơdip mơda amăng plơi pla djuai ania Bơnông pơplih lu laih, lu gơnam tam hiam hloh, klă hloh, samơ\ sang ano\ ăt amuaih mă get ia mơ\n c\i pioh ia, pioh asơi [udah yua amăng bruă pơko\n.

 

Lom nao pơ hmua [udah nao pơ glai, pơ ia c\rôh hnoh, djuai ania Bơnông lêng djă ba get krô so\ ia hăng pioh gơnam [ong, ta dưi akă [ơi kơ-iăng, song amăng hơkă [udah djă [ơi tơngan.

 

Boh get krô hro\m hơbit hăng ană plơi pla mơng đưm hlâo laih, [u kơnong ngă gơnam yua ri\m hrơi đôc\ ôh mơ\ jing gru grua hiam mơng djuai ania Bơnông – mơnuih tơkeng mơng get ia.

 

                                                            Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr