VOV4.Jarai-Tơlơi ruă bạch hầu le\, yua kman ba truh, ngă ruă kơtang biă mă: Tơlơi ruă anai ]ơđai muai juăt hơmâo, samơ\ [ơi ano\ `u ăt hơmâo mơn amăng mơnuih prong, mơnuih ruă anai drơi jăn [u thâo bong glăi hăng kman dong tah.

            Tơlơi bơkơnal kiăng thâo krăn:

            Tơlơi ruă bạch hầu (ruă bơbrah amăng rơkông đok) amu` [ă tui jơlan suă jua [udah so# nao rai gop ta, [ă mơng ia bah, ia khak, ia rơnah mơng rơkông đok mơnuih ruă tơbiă pơngiao truh kơ pô pơko\n laih anun tưp kman tơlơi ruă, lơm mơnuih ruă pơtu\k, pha`, biă mă `u amăng anih lu mơnuih [udah anih amu` kman anai do\ yua [u rơnăk agaih anih do\.

            Tơlơi ruă `u ngă kơ ta mơng ruă djong truh kơ kraih, juăt hơmâo ia khak ko# tơbiă mơng rơkông đok, amăng rơkông đok, jơlan jua pơhiăp, jơlan amăng mơdu\ng, tăp năng `u pơ[uh kơ ta [ơi kl^, amăng anih pơko\n kah hăng kơtoai iao gah mơta, [ơi jum dar kl^ amăng jơlan mơ-a`ă. Mơnuih ruă kơtang truh kơ djai mơn tơdah [u hmao pơjrao h^.

            Tơlơi ruă bạch hầu juăt mưn hăng bưp tui anai, `u ngă kơ mơnuih ruă duăm pơ-iă drơi, hlor amăng drơi jăn mơng djong truh kơtang, ruă rơkông đok, pơtu\k, pơhiăp [reh đok, [rô đok ngă kơ [u gưt huă [ong ôh. Tơdơi 2,3 hrơi, hơmâo ia ko# đôm [ơi atur jơlan rơkông đok, ia ko# anun, `u bơblih truh uai hăng ju\. Ia ko# anai jing kơđuh [l^, huin biă mă,  amu` ngă [le\ drah yua `u tlep kơtang amăng lăm. Tơlơi anai yơh ano\ mưn rơđah biă mă mơng tơlơi ruă. Mơnuih ruă [ơi ano\ `u tơnap suă jua, tơnap lun gơnam [ong. Tơlơi ruă dưi hlao [udah kơtang tui laih anun truh djai mơn amăng kơplah rơwang mơng 6-10 hrơi. Tơdah ruă kraih [u hơmâo duăm hlor kơtang ôh samơ\ `u ngă bơbrah amăng rơkông đok, pơhiăp [rô đok, [u thâo suă jua, laih anun tơno\k đuăi [u bơkơnar, laih anun rơwen mơtam.

            Tơlơi ruă hơmâo 4 mơta ano\ bơkơnăl: tơlơi ruă bạch hầu rơkông đok đô] đa], ruă bạch hầu kơtang, bạch hầu bơbrah jơlan jua pơhiăp hăng jơlan amăng mơdu\ng.

            Tơlơi ruă bơbrah jơlan mut pơ amăng mơdu\ng: Juăt `u [le\ ia mơdu\ng sa bơnah [udah dua bơnah amăng mơdu\ng, hơdôm hrơi na nao mơtam, [ơi ano\ ia mơdu\ng tơbiă tom hăng drah, ngă kơ]ung tơ[ông hăng [âo bru\. Tơlơi ruă anai juăt hơmâo amăng ]ơđai anet do\ mem.

            Tơlơi ruă bơbrah amăng rơkông đok đô]: }ơđai tu\ kơ hơmâo tơlơi ruă rơkông đok, ruă ako\ laih anun hia e\ o\ na nao [u su\k do\ ôh, laih dong tơno\k `u đuăi hmar biă mă hăng hlor [iă amăng drơi jăn. Nao pơkă lăng tơlơi ruă rơkông đok amu` mơtam [uh ano\ gôm amăng lăm dua bơnah, jum dar amăng jơlan rơkông đok, ia ko# [udah uai jă amăng lăm rơkông đok. Tơdah ta khuek, mă lui ano\ `u gôm anai, amra [le\ drah mơtam.

            Tơlơi ruă bơbrah jơlan jua pơhiăp (Thanh quản) : Juăt `u yua mơng ruă rơkông đok đô] đa] tưp trun, ]ơđai nge do\ mem juăt hơmâo biă tơlơi ruă djơh hăng anai. }ơđai pơtu\k [rô đok, laih anun suă jua tơnap tap, ]ơđai [u hơđong ôh, ruă nuă `u hu\i, do\ kơtoă na nao. Suă jua tơnap, jai kơtang tui, tơdah [u pơjrao hmao kru amra hu\i rơhyưt kơ tơlơi hơdip ]ơđai.

            Hơdră pơhlôm hlâo:

            Kiăng pơgang klă kơ tơlơi ruă bơbrah amăng rơkông đok, Anom bruă ia jrao pơgang-gah ding jum ia jrao pơtă pơtăn ngă tui  hơdôm hơdră tui anai:

            -Ba ]ơđai nao tla#o ia jrao pơgang vaccine pơgang tơlơi ruă lôm rơkông đok, djơ\ hrơi blan pơkă hăng mơ`um djop.

            -Khom rao rơngan na nao hăng ia ]ơ[u; sit pơtu\k le\ gôm amăng bah [udah pha` hnun mơn; pơgang drơi jăn, amăng mơdu\ng, rơkông đok rơgoh r^m hrơi; anăm je\ giăm lu đơi ôh mơnuih ruă [udah arăng đăo đing lăi hơmâo tơlơi ruă thơ.

            -Pơgang, agaih rơnăk pưk sang, anih do\, sang hră anih hrăm, anih rông ]ơđai muai, anih do\ khom agaih gông, bơnga] rơđah.

            -Lơ\m mưn hơmâo tơlơi ruă [udah [ă tơlơi ruă thơ khom brơi do\ pha ra hơjăn mơnuih duăm hăng mơnuih suaih, laih anun ba mơnuih duăm nao pơ sang ia jrao ta` mơtam.

            -Mơnuih [on sang do\ [ơi anih hơmâo klin tơlơi ruă anai khom ngă tui djơ\ tơlơi pơtrun mơ`um ia jrao pơgang vaccine djop, mơ`um djơ\ tui tơlơi pơtô mơng ơi ia jrao, anom bruă ia jrao pơtô pơ]râo brơi.

            Nay Jek : Pô ]ih hăng pôr