VOV4.Jarai - a Hlôp, tơring glông }ư\ Sê, tơring ]ar Gialai jing să hmâo lu neh wa djuai ania Jarai do# hơd^p mơda, tơlơi bơwih [ong ăt hluai tui kơ bruă đang hmua mơn.

 

Thun 2016, khă bruă đang hmua bơdjơ\ nao prong mơng phang kho#t, samơ\ gong gai hăng m[s să Ia Hlo#p tu\ ư hrom laih ha pran, ngă tui truh kih hơdôm tơhnal pơdo\ng plơi pla phrâo.

 

Phrâo tom dih anai, să Ia Hlo#p dưi hmâo laih Jơnum min m[s tơring ]ar Gialai tu\ yap ngă giong 19 tơhnal pơkă pơdo\ng plơi pla phrâo, jing sa amăng 9 bôh să plơi pla phrâo mơng tơring ]ar.

 

            }ơkă Tết amăng sang phrâo klă hiam, ayong Kpuih Or, pơ\ plơi Gran, să Ia Hlôp, tơring glông }ư\ Sê, mơ-ak biă: mơ-ak, tlao hok biă.

 

Gơnang kơ hơdôm anih pơhra\m, pơtô ba mơng Kơnuk kơna, sang ano# `u thâo hơdră ngă đang kơ phê, ngă hmua ia 2 bơyan hmâo pơdai pơhrui glăi lu, ră anai [u djơ\ kơnong kơ tơtlaih mơng [un rin đu] ôh mơ\ hrim thun do# pơkrem hmâo hơdôm pluh klak prak dong.

 

Ayong Kpuih Or ră ruai, rơgao hăng anai 5 thun, sang ano# `u le\ sa amăng hơdôm bôh sang ano# [un rin hloh plơi.

 

Yua [u thâo hơdră ngă đang hmua, anun khă hmâo 1 ektar lon pla kơ phê hăng 3 ar hmua ia, samơ\ thun hơpă leng kơ kơ[ah [ong, kơ[ah huă sôh.

 

Ră anai [u bơngot kơ rin rơpa dong tah, ayong Kpuih Or glăk pơmin nao kơ bruă ngă hiưm hơpă pơdrong sah hloh:

 

             “Hlâo dih, sang ano# tơnap tap biă, ngă hmua ia kơnong kơ hmâo 1 bơyan.

 

Tơdơi anai rơgao kơ hơdôm anih pơhra\m le\ kâo dưi hrăm lu mơta kah hăng bơwih brơi kơ phun kơ phê, tiu, rah pơtem pơdai 2 bơyan…

 

Ră anai sang ano# djop [ong huă hăng hmâo blơi rơdêh thut, tivi, rơdêh thek, măi oă kơ phê… Pơ\ anăp anai, kâo amra pla glăi phun kơ phê, pla tiu kiăng hmâo prak lu hloh dong”.

 

            Ba gơmơi nao [ơi jơlan [ê tông pă tơthar, ayong Siu Lun, pơ\ plơi A|, să Ia Hlôp, mơ-ak biă: ră anai jơlan nao rai klă laih, nao pơ\ să, glăi pơ\ tơring glông, hyu ]ua\ neh wa plơi giăm plơi ataih, abih bang leng kơ agaih gông, rơdêh prong rơdêh ane\t đuăi mơ[rui.

 

Wot jơlan nao pơ\ đang, jơlan nao pơ\ hmua ia ăt dưi ]uk pơkra klă mơn. Tơlơi hơjan glu\t hlu\, tơbor, bơyan pơ-iă [ui hlu\ rơgao laih.

 

Nao rai geh gal, neh wa thâo hrăm tui mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă ngă đang hmua mơ\, prak pơhrui glăi lu lăp yap ba biă.

 

Kah hăng plơi Á mơng `u, [u do# sang ano# hơpă kơ[ah [ong huă dong tah amăng bơyan giăm tơju\ pla; mrô sang ano# pơdrong đ^ jai lu tui, Ayong Siu Lun lăi tui hăng anai:

 

             “Hlâo dih akă pơkra jơlan, m[s [ing gơmơi nao rai tơnap tap biă.

 

Ră anai pơkra jơlan, neh wa nao pơ\ đang hmua amu` hloh, bơwih [ong huă đ^ kyar hloh.

 

Dong mơng hrơi hmâo jơlan hiam anai, ană plơi [ing gơmơi [u do# tơnap tap dong tah, tơlơi hơd^p mơda trơi pơđao, ta#o klă hloh laih.”

 

            Ia Hlôp jing sa amăng 2 bôh să pơ phô hlâo kơ bruă ngă tui Jơlan hơdră pơkă mơng Lon ia ta pơdo\ng plơi pla phrâo mơng tơring glông }ư\ Sê.

 

Să hmâo 8 amăng abih bang mrô 13 bôh plơi le\ plơi neh wa djuai ania Jarai.

 

Amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo, gong gai să iâu pơhrui hơdôm ngăn rơnoh, ngă gal brơi kơ mơnuih [un rin ngă juăt hăng ngăn rơnoh, bôh thâo phrâo ngă đang hmua kiăng hrưn đ^.

 

Hrom hăng tơlơi tuh pơ plai mơng Kơnuk kơna, neh wa djop djuai ania amăng să ha pran jua gum hrom, pe\ pha lon pơkra jơlan nao rai, hro\ trun klă sang do# [u ro# yâu, ngă tui hơdôm tơhnal pơkă hro\ trun [un rin…

 

ruh thun 2016, prak pơhrui glăi hơnong `u lom sa ]ô mơnuih hmâo [ơi să Ia Hlôp hmâo 32 klak prak; abih bang jơlan nao rai amăng să dưi pơkra hăng [ê tông, giăm hmâo 80% mrô glông jơlan [ơi đang hmua pơkra kơja\p; abih bang hơdôm bôh bơnư\, hnoh ia kueng hnoh dưi pơkra glăi; hơdôm ring bruă apui lơtr^k, sang hră, sang ia jrao dưi pơkra glăi djơ\, hmao tlôn tui rơnoh kiăng đ^ kyar tơlơi hơd^p mơda mơnuih mơnam mơng m[s. Bơ\ hơdôm tơlơi pơplih mơng să, ơi Siu Thi, Kơ-iăng Khoa Jơnum min m[s să Ia Hlôp, brơi thâo:

 

             “Hlâo dih Ia Hlôp le\ să kual mrô 3, ră anai hrưn đ^ jing kual mrô 1.

 

M[s thâo laih mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă pla kơ phê, tiu, thâo ngă hmua ia 2 bơyan… Ngă tui jơlan hơdră plơi pla phrâo, să Ia Hlôp hmâo jơnum laih hơdôm bôh plơi, tu\ ư hrom tui hơdră pơtrun: Kơnuk kơna hăng m[s gum hrom pơkra jơlan amăng plơi pla kiăng jơlan nao rai amăng să dưi đ^ kyar, rô nao rai s^ mdrô geh gal, bơwih [ong đ^ go\ mo\...”.

 

            Yak truh thun phrâo 2017, să Ia Hlôp dưi tu\ yap ngă giong 19 tơhnal pơkă pơdo\ng plơi pla phrâo.

 

Anai le\ pran pơtrut kiăng neh wa djop djuai ania [ơi să jai hrưn đ^ bơkơtưn đ^ kyar bơwih [ong huă mơnuih mơnam, pơdo\ng plơi pla jai hrơi jai pơdrong sah.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr