Sang anô̆ ơi Hoàng Quốc Bài ƀơi thôn 5, să Hòa Phú, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak lĕ sang anô̆ ba jơlan hlâo rông akan kiar mơ̆ng năng ai ñu 20 thun hlâo adih. Ră anai sang anô̆ glăk rông 3.500 drơi akan kiar pioh sĭ amăng 4 bôh dơnao ia, abih bang prong 10.000 m2, pơhrui hmâo năng ai ñu 700 klăk prăk rim thun. Akan kiar hơdip ƀơi tal ia gah yŭ, ƀong djop mơta, amuñ rông, pral, prong tañ hăng abih bang kah hăng ƀu hmâo tơlơi ruă ngă ôh. Ơi Bài brơi thâo:
“Akan kiar aku mriah kơdŏng glăi kơman klă, akan hơđăp ƀu dưi bơhmu hăng ñu ôh, akan ƀiă đôč hmâo kơman ngă. Akan kiar ƀơi ia krông juăt ñu ƀong gơnam hmâo amăng ia, hơdang, gah bruă rông lĕ ăt čoh brơi hơdang mơn pioh ñu ƀong. Rơngiao kơ anun, kâo pơplih mơn mah kruăi, kơtor hơtuk brơi akan ƀong dong”.
Ăt ƀơi thôn 5, să Hòa Phú, plơi prong Buôn Ma Thuột, ayong Lê Văn Kiên hmâo 5 bôh dơnao rông akan kiar hăng dơnao prong 13.000 m2, glăk rông 4.500 drơi akan pioh sĭ. Ayong Kiên brơi thâo, kiăng rông akan kiar truh kih, khom ruah mă akan rông pral klă hiam, pơhlôm gơnam ƀong phrâo mă, dô̆ asăt, agaih hơdjă; hăng pơplih na nao ia amăng dơnao, ƀu pioh dơnao ia rông hơƀak. Ƀơi kual kơtuai ia krông, bơyan hơjan ia lu, bruă pơđoh mut tơbiă amăng dơnao gêh gal, samơ̆ amăng bơyan phang, ia thu, tơnap pioh ƀôp mă ia mut amăng dơnao ia. Bơ̆ ia bơmun lĕ ƀu lăp djơ̆ ôh yua kơ brêng lu hăng lu asôk. Yua anun ayong Kiên khom mă yua ia mơ̆ng hơdôm blah hmua amăng kual hăng hơdôm bôh čroh ia. Ayong Kiên brơi thâo:
“Hmua ngă 3 bơyan jê̆ hăng anai djơ̆ anô̆ ñu ăt hmâo ia mơn, hmua anai mơ̆ng hơdôm bôh sang anô̆ mơnuih ƀôn sang, lơm gơñu ƀu ngă hmua thơ ta nao kuăi hnoh ia pơđoh ia mut. Bư̆ sa bôh hnoh ia phun ƀơi akô̆ kơdih hăng mă yua wot ia čroh rô nao pơ̆ dơnao ia laih anun pơplih na nao ia amăng dơnao. Ia mơ̆ng dơnao jai dơlăm jai klă, kah hăng hơdôm bôh dơnao ia sang kâo juăt djă pioh hơnong ñu mơ̆ng 1 truh kơ 2,5 met”.
Tui hăng ơi Ngyuễn Thanh Quang, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Hòa Phú, đơ đam să ră anai hmâo rơbêh kơ 60 bôh sang anô̆ rông akan kiar, abih bang mrô pơhrui hmâo 110 tơn. Nua akan pioh sĭ ră anai pơplih ƀơi rơnoh 270-350 rơbâo prăk sa kg, tui hluai kơ akan kơtrâ̆o. Akan kiar mơ̆ng hơdôm bôh sang anô̆ ƀơi să rông truh dơ̆ hơpă sĭ abih dơ̆ anun, Jơnum min mơnuih ƀôn sang să hmâo pơjing laih Anom mă bruă hrŏm Nông Nghiệp Xanh djru mơnuih rông, pơjing anăn akan kiar jing gơnam phara mơ̆ng să, hăng anih tuai čuă lăng plơi pla lông lăng bruă rông akan kiar... Ơi Nguyễn Thanh Quang lăi:
“Ră anai gơnam OCOP mơ̆ng să Hòa Phú dưi tŭ yap 2 mơta gơnam anun lĕ akan kiar hăng yến sào. Thun 2025, Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Hòa Phú amra lăi pơhing hyu, pơsur, djru mơnuih ƀôn sang pioh pơhư prong hơdôm hơdră rông akan kiar rôk tui ia krông Srêpôk. Lu sang anô̆ mơnuih ƀôn sang ăt glăk kuai dơnao ia, hluai tui glông ia rô mơ̆ng ia krông rông akan kiar đĭ dong pơhrui glăi”.
Kiăng kơ rông akan kiar ba glăi boh tŭ yua, ơi Nguyễn Văn Nam, khua anom pơtô pơjuăt hăng pôr pơhing, anom bruă pơsur ngă hmua, pơjeh phun pla, hlô rông tơring čar Dak Lak amra lăi pơthâo kơ bruă ruah djuai akan kiar, bruă pơagaih amăng dơnao, brơi ƀong hăng pơhlôm pơgang kman juăt ƀuh ƀơi akan.
- Rơkâo ih brơi thâo, ră anai amăng tơring čar Dak Lak glăk rông hơdôm djuai akan kiar, ơ ơi ?
Ơi Nguyễn Văn Nam: Neh met wa kiăng khăp, ră anai hơmâo lu sang anŏ rông lu djuai akan kiar phara amăng tơring čar Dak Lak, amăng anun pơčlah jing dua grup. Grup tal sa hơmâo hơdôm boh sang anŏ hơdip rôk hang ia krông Srêpôk rông djuai akan kiar mă mơng ia krông ba glăi dưm amăng dơnao. Djuai akan anai lĕ klĭ kô̆, akŏ griang ƀudah aku mriah. Grup dŏ glăi rông amăng gruh hăng rông lu biă mă, blơi djuai akan mơng anih pơdjuai hăng mơng hơdôm anih pơ kual Yŭ. Anai lĕ akan kiar nha, kar kăi hăng akan lăng aku mriah, samơ̆ drơi ñu kô̆, aku jŭ mơ̆ ƀu mriah ôh. Mơnuih ƀôn sang đing nao rông amăng gruh ƀơi hơdôm boh dơnao pơkŏng ia pơprong anun lĕ Krông Buk Hạ, dơnao Ea Kao.
- Ruah djuai akan kiar rông lĕ bruă yôm biă mă, yua anun neh met wa kiăng ruah djuai akan rông hiưm pă ñu, ơ ơi ?
Ông Nguyễn Văn Nam: Hăng djuai akan kiar mơ̆ neh met wa ruah hluai tui bruă hyu mă akan anet amăng ia krông Srêpôk, kiăng răng kơđiăng pơhlôm brơi akan dŏ blâo, huăi klok drơi hăng sit biă ñu ƀu dưi hyu dưk mă hăng apui lơtrik. Lơm ta hyu mă tui anai akan ba glăi rông kaih prong biă mă. Hăng djuai akan kiar blơi mơng kual Yŭ, hluai tui bruă pơdjuai lu, tơlơi rơkâo blung a kiăng pơhlôm bơkơnar, klĭ brơi kô̆ hiam, añrăng dưi luai đĭ lơm ƀing ta kuar tơngan amăng anih dưm akan. Ƀing ta ăt kiăng răng kơđiăng drơi, klĭ huăi hơmâo kman ƀong, huăi hơmâo nam ƀeh ƀoh hơget ôh, laih dong hơdôm kman ƀong ƀơi klĭ kliang. Yua anun, ƀing ta kah mơng ruah akan ba glăi rông brơi kơ hiam hloh.
- Lơm rông akan bruă prap lui dơnao ia lĕ yôm biă mă, rơkâo ih lăi pơthâo kơ neh met wa tơlơi anai ?
Ơi Nguyễn Văn Nam: Hăng djuai akan kiar mơng hyu mă pơ ia krông Srêpôk, neh met wa ba glăi rông amăng dơnao, amăng hrơi blan prap lui dơnao, ƀing ta kiăng ngă tui hơdôm tơlơi pơkă amăng boh thâo tui anai. Neh met wa kiăng pơđoh hĭ khŏt dơnao, amu krô luh dơnao, pruai vôi ngă rơgoh kman tơdơi anun kah pơđoh pơmut nao ia hăng tă akan. Hăng djuai akan kiar rông amăng gruh, neh met wa kiăng kiăo tui lăng glông ia rông. Sit biă ñu đing nao nao rông amăng gruh dưm dăp lu, ƀing nao kiăng kiăo tui lăng akan amăng mơguah, tơdah ƀuh akan ƀơ̆p mơbah ƀơi jơlan ia, anun lĕ yua kơƀah oxy, kiăng mă yua măi bluh, ƀudah brơi ia rô nao amăng lăm kiăng akan añrăng hăng tañ prong.
- Bruă bơwih brơi hăng brơi akan ƀong hơmâo ngă tui hiưm pă ñu, ơ ơi ?
Ơi Nguyễn Văn Nam: Bruă bơwih brơi hăng brơi akan kiar ƀong lơm glăk dŏ anet, ƀing ta yua kam pơluk juăt čem brơi akan. Akan Kiar juăt rông sui, kiăng kơ plai ƀiă prăk tuh pơ alin hăng đĭ tui boh tŭ yua amăng bơwih ƀong, neh met wa juăt yua hơdôm gơnam pơkra mơng akan se, nua rơgêh kiăng čem brơi akan. Ƀing ta răng kơđiăng blơi akan se ngă gơnam ƀong mơtah, huăi ƀâo brŭ, lơm brơi ƀong, čem amăng ƀiă mông đôč, anăm brơi ƀong lu amra ngă khŭ ia. Ƀing ta ăt kiăng răng kơđiăng, lơm brơi čem akan amra ƀuh hơmâo kman amăng kian pruăi hăng kiăng pel ĕp na nao kiăng pơgang kman brơi akan.
- Bruă pơgang kman brơi aka hơmâo ngă tui hiưm pă ñu, ơ ơi ?
Ơi Nguyễn Văn Nam: Hăng bruă rông akan kiar, ƀing ta kiăng pơsit tong bruă pơgang kman lĕ phun. Bruă akan ƀă kman amăng ia tơnap ĕp ƀuh hăng pơjrao brơi ăt tơnap kiăng ba glăi tŭ yua hloh. Ngă tui hơdrăp pơgang anun lĕ lêng kơ pơhlôm brơi ia rơngeh, mă yua hơdôm gơnam vi sinh kiăng pơhlôm ngă lik hĭ ia hữu cơ hăng hơdôm ia djah pơhlôm brơi rơngeh. Akan añrăng dưi pơgang lu djuai kman mơng gah rơngiao mut nao, pơhlôm hlâo brơi akan rông.
- Akan kiar juăt pơhrui tui ƀơƀrư̆, mơ̆ pơhrui tui anun, ƀing ta kiăng ngă hiưm pă, ơ ơi ?
Ơi Nguyễn Văn Nam: Hăng akan kiar lĕ djuai akan sĭ hơmâo nua, tui hluai akan prong ƀudah anet hăng tui tơlơi rơkâo mơng anih anom sĭ mơdrô. Tui tơlơi juăt akan kiăng prong rơbêh 2 kĭ kah mơng mă ba sĭ mơdrô. Bruă sĭ mơdrô ăt hluai tui hơdôm anih blơi mut, tơlơi rơkâo mơng mơnuih blơi ƀong, ƀing ta sĭ tui ƀơƀrư̆ tui hluai akan anet prong tui tơlơi rơkâo mơng mơnuih blơi ƀong hăng akan dŏ anet ta pioh glăi tơdơi. Lơm pơhrui, ƀing ta kiăng puh nao ha anih kiăng kơ amuñ mă hơdôm akan pơprong ba sĭ; akan dŏ anet pioh glăi rông, truh prong amra mă sĭ dong.
- Hai, bơni kơ ih ơi Nguyễn Văn Nam
Viết bình luận