Tui hăng ơi Bùi Quang Sáu, mơnuih wai lăng gah bruă boh thâo ia rơgơi ƀơi kual pla hơbơi čên mơ̆ng kông ty pơčruh ngă Sweet Potatoes, ñu lăi anŏ phara blung a pơkă hăng hơdră pla hơbơi čên hơđăp lĕ kông ty hơmâo kai lŏn čok ngă bôk dưm hơbâo pruai djah mơnong hơdip; giong anun mă yua hrĕ hơbơi čên pla pơtlep pơjeh ƀudah čơđeh asar phun hơbơi sa mơta djuai hiam, dưm hơbâo ngă hiam, anŏ jing tui rim črăn hơbơi pơđĭ kyar đĭ hiam. Amăng bôk pơtem hơbơi čên aka ƀu buč mă hơbơi lĕ, hla ñu dŏ mơtah khăng kơjăp ƀu hơmâo hlăt arong aruač pơčram ôh. Ơi Bùi Quang Sáu brơi thâo, hăng hơdră pla pơjing gơñu ngă, 2 thun kông ty pla amăng 3 bơyan buč mă hơbơi, bơyan tơdơi buč jor hloh kơ bơyan hlâo kơ anun.

“Ƀing gơmơi kơsem min anŏ ngă jing amăng lŏn pla, hrŏm hăng bruă pruih pơdjuai kman pơmao sat dŏ đôm amăng lŏn pla hơbơi. Tơdơi kơ pơsir pơmao amăng lŏn amăng rơwư̆ dua blan. Pơtong rơđah lŏn anun hơmâo djop laih anŏ jing, huăi hơmâo kman pơmao sat eng ƀong dŏ glăi, hnun kah ta pơtem ƀudah pla hơbơi. Rơngiao kơ pơjeh hiam, bruă pơsir lŏn anih pla brơi tong ten, kiăng hiam jing mơnong lĕ sa črăn bruă yom biă mă kiăng hơbơi boh jor laih anun hiam klă tŭ yua kah hăng ră anai”.

Ơi Mai Duy Khương, Khua pơđĭ kyar anih sĭ mơdrô mơ̆ng kông ty pơčruh ngăn Sweet Potatoes lăi: Ră anai, hơbơi čên ƀơi djop tơring čar amăng kual Dap Kơdư kơnong djop hơbơi asăt amăng anih pla lŏn đôč đač, tơdơi kơ buč mă hơbơi mơ̆ng 15-20 hrơi. Samơ̆ hơbơi čên mơ̆ng kông ty gơñu ăt djă hơnơ̆ng anŏ hiam, asăt na nao amăng 3 blan. Tơlơi anai yơh gêh găl kơ bruă sĭ mơdrô nao pơ dêh čar tač rơngiao hăng jơlan ia rơsĭ, truh pơ kual Arab hăng kual Mi kô̆.

“Ƀing gơmơi kĭ hră pơkôl sĭ mơdrô hăng kông ty Toyota dêh čar Japan, gơmơi kĭ pơkôl ba nao hơbơi tui rơwang pơkă rơnoh lu hơdôm hăng rơnoh sĭ mơdrô hơđong laih. Abih bang hră pơkôl ba sĭ; rơnoh lu hơdôm pă, rơnoh prăk blơi khom pơkôl hlâo 12 blan hlâo kơ ba pơtem. Ră anai, hơbơi čên ƀing gơmơi hlăk pla pơjeh hơbơi čên Japan, anăn pơjeh Beniazuma. Djơ̆ tơhnal pơkă sĭ mơdrô tui jơlan ia rơsĭ nao truh pơ kual Mi kô̆. Anih ba sĭ mơdrô mơ̆ng gơmơi hơđong laih”.

Ơi Đào Y Dương Khua pơđĭ kyar akŏ bruă mơ̆ng kông ty pơčruh ngăn Sweet Potatoes lăi lĕ: Anŏ lui ruh ră anai mơ̆ng lu mơnuih pla hơbơi čên ƀơi kual Dap Kơdư ăt kah hăng lu tơring čar amăng dêh čar lĕ yua kơ hơdră pơtem, pla pơjing hơđăp bĕ hyu anih pla tiơt điâo, hnuă ƀu hơđong aka ƀu pơsir lŏn djơ̆ hơdră, laih dơ̆ng ba yua ia jrao kraih đơi, ngă kơ arong aruač hlăt ƀong djuai pơmao sat, hlăt rămƀu hơmâo dơ̆ng tah, anun hơbơi čên juăt eng ƀong pơmao ngă. Tơlơi anai, ngă kơ hơbơi ƀu hiam, rơnoh buč ƀu jor; ƀu ngă djơ̆ tơhnal pơkă tong ten mơ̆ng anih blơi, tuai blơi lĕ hơdôm dêh čar ruah biă mă hŭi dŏ đôm ia jrao, hơbâo pruai amăng hơbơi. Dơ̆ng mơ̆ng boh tơhnal tŭ yua mơ̆ng gơñu, anŏ hiam hơbơi čên buč mă, kông ty pơčruh ngăn Sweet Potatoes hlăk hơduah  ƀing gơ̆p ngă hrŏm blơi, kiăng pok prong đơ đam či pơtem hơbơi čên truh 500 hektar amăng thun 2024 anai hăng đĭ tui truh rơbâo hektar kah dưi djop hơbơi kơ tuai blơi hơdôm thun pơ anăp adih.

Ơi Đào Y Dương brơi thâo, lŏn pla hăng ayuh hyiăng ƀơi Dak Lak djơ̆ găl biă mă hăng pơjeh hơbơi čên Beniazuma Japan, dưi pơhrui glăi truh 90 tơn hơbơi asăt lơ̆m sa hektar. Anŏ gun mơ̆ng kông ty ră anai lĕ ĕp anih, lŏn hmua či pla lir hơbit sa kual, kiăng amuñ ƀiă ba nao măi mok, rơdêh pơdŭ pơgiăng.

“Amăng bruă pơkra ming hăng hơduah ĕp anih ba sĭ mơdrô ƀing gơmơi hơmâo pô blơi hơđong laih mơ̆n. Bruă pla pơjing ba glăi boh tŭ yua. Čang rơmang gong gai kơnuk kơna tơring čar, plơi pla ngă gêh găl brơi gơmơi ĕp hơmâo anih, ngă lŏn hmua pla hơbơi hơđong mơ̆ng 400-500 hektar”.

Kiăo tui anai, ơi Cao Hữu Kiệt, Khua wai lăng gah boh thâo hăng pơhlôm gơnam hiam hơdjă Kông ti pơčruih ngăn Sweet Potatoes lăi pơthâo kơ boh thâo pla hơbơi čin Japan amăng lŏn drơ̆t Baza ba glăi pơhrui lu hăng tŭ yua amăng bơwih ƀong huă.

- Blung hlâo, rơkâo ih brơi thâo, ƀơi kông ti Sweet Potatoes bruă ruah pơjeh hơmâo hơdôm anŏ phara hiưm pă ñu, ơ ơi ?

- Ơi Cao Hữu Kiệt: Bruă pla hơbơi čin ăt jing tơlơi juăt mơn hăng mơnuih ƀôn sang amăng tơring čar Dak Lak. Gah kông ti gơmơi hơmâo 5 tơlơi črâo ba kiăng pơhlôm brơi đang pla hơbơi čin hiam mơboh. Blung hlâo lĕ pơjeh kiăng yua pơjeh arăng pơdjuai phrâo. Pơjeh ƀing gơmơi glăk pla lĕ blơi mut mơng dêh čar Japan 100%. Hlâo kơ ba rai pơdjuai lu tui ƀơi Việt Nam, ƀing ta ăt kiăng pel ĕp, ngă rơgoh kman kah mơng pơdjuai ngă pơjeh. Bruă pơdjuai anah pơjeh kiăng mơng 6-8 blan kah mơng hơmâo anah pơjeh hiam blung a. Tơdơi kơ anun mă mơng anih pơdjuai ƀơi Sài Gòn ba nao pơ phường Tân Hòa, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak laih dong ba nao pơ anih pla anah pơjeh hăng dưm amăng anih rơ-ơ̆ mơng 5-6 hrơi kiăng kiăo tui lăng anah pơjeh. Kiăo tui anun, pơhlôm brơi phun pla hơđong, bluh hiam kah mơng ba nao pla mă hơbơi. Phun pla kiăng pơhlôm mơboh ƀiă dong, ta trơ̆i hrĕ mơng C0 truh pơ C3 ƀudah C4 kiăng huăi ngă sat tui pơjeh hăng pơhlôm brơi klă.

-  Bruă kai pơkra lŏn pla hơbơi čin Japan lĕ bruă yôm hloh, rơkâo ih lăi pơthâo kơ hơdôm bruă kiăng ngă ?

- Ơi Cao Hữu Kiệt: Bruă kai pơkra lŏn hlâo kơ pla pơjing yôm phăn biă mă. Ƀơi anai kông ti ƀong gơmơi mă yua vi sinh kiăng pơkra lŏn blơi 100% mơng dêh čar Japan. Tơlơi yôm hloh lơm pơkra lŏn pla hơbơi čin lĕ pơhlôm brơi lŏn săn ƀul mơtăm, kai brơi dơlăm, kiăng phun hơbơi čin dưi čao hyu hiam. Gah kông ti gơmơi juăt kai dơlăm 50 cm ƀudah 60 cm lĕ klă hloh. Laih dong, kai giong ƀing gơmơi kah kor nao rai kiăng lŏn săn 90% pơ glông, dơlăm tui glông mơng 30-35 cm. Anai lĕ kor nao rai mơng 2-3 wŏt, lơm anun vi sinh hiam lŏn blơi mơng Japan dưi pơluk dơlăm amăng lŏn kiăng ngă hiam lŏn hăng pơhlôm brơi anŏ hiam mơ̆ phun pla ƀu hrĭp mă hlao mơtăm ôh mơ̆ hluai tui ion kiăng tơdơi anai phun pla dưi hrĭp hăng bluh đĭ hiam.

- Anŏ phara kơ mrô hrĕ hơbơi čin pla rĭm ektar kơplah wah kông ti hăng mơnuih ƀôn sang pla tui hơđăp ƀơi tơring čar Dak Lak ră anai hiưm ñu, ơ ơi ?

- Ơi Cao Hữu Kiệt: Bruă ngă tui boh thâo pla pơjing yôm phăn biă mă. Ră anai tui mơnuih ƀôn sang ƀơi Dak Lak pla sa ektar giăm 80 rơbâo hrĕ hơbơi čin, samơ̆ gah kông ti gơmơi pla kơnong pơ yŭ 30 rơbâo đôč, hăng hrĕ hơbơi čin ăt pơhlôm bluh đĭ hiam hăng hla dưi hrĭp pơ-iă bơngač, huăi gôm nao rai, lơm anun phun hơbơi čin kơnong rông hơbơi đôč. Amăng hrơi blan bơwih brơi, kiăng kơ hiam ta pruai kmơk, hăng sa, dua vi sinh brơi phun pla bluh đĭ hiam. Ta kiăng pruai kmơk tui glông ia pruih tơdjoh. Gah kông ti gơmơi yua ia bơmun hăng ƀô̆p mơng dơnao. Samơ̆ kiăng pơhlôm dua mơta. Sa lĕ dơnao ia kiăng pơhlôm brơi rơngeh kah laih anun ƀô̆p nao sa dơnao pơkŏn tơdơi anun kah mơng pruih tơdjoh amăng đang hmua.

- Ih brơi thâo kơ bruă mă yua hăng hơdôm djuai kmơk phara hiưm pă ñu amăng bruă pla hơbơi čin, ơ ơi ?

- Ơi Cao Hữu Kiệt: Kmơk ră anai ƀing gơmơi blơi mut lu hloh, kar hăng kông ti gơmơi juăt yua kmơk Yara hăng sa, dua kmơk blơi mut mơng dêh čar Đức ƀudah dêh čar pơkŏn. Anŏ phara ƀơi anai mơ̆ kâo hơmâo lăi nao laih, anun lĕ bruă ruah pơjeh hăng kai pơkra lŏn hmua laih dong yua vi sinh kiăng pơhlôm brơi phun pla dưi hrĭp mă tơdơi anun. Kar hăng neh met wa juăt yua kmơk vô cơ, phun pla amra hrĭp mă tañ hloh, samơ̆ yua kmơk hữu cơ kaih ƀiă. Anai lĕ yua vi sinh glăk pơplih giong ion kiăng phun pla hrĭp mă kiăng bluh đĭ hiam. Yua anun, kmơk hữu cơ amra hơmâo truh 50% anŏ hiam kiăng phun pla hrĭp mă pơđĭ kyar klă.

 - Hơmâo sa tơlơi tơña dong, bruă buč pơhrui hơbơi čin hơmâo ngă hiưm pă, ơ ơi ?

- Ơi Cao Hữu Kiệt: Ră anai kông ti Sweet Potatoes mơng ƀing gơmơi pơkra gơnam ba sĭ lu hloh pơ dêh čar Japan yua anun bruă buč pơhrui mơng kông ti lêng kơ mă yua boh thâo măi mok 100%. Anŏ phara lĕ yua măi mok kiăng pơhlôm hơbơi čin huăi klok, hơbơi hiam. Lơm pơhrui hơbơi prong, čao dơlăm amăng lŏn truh pơ 40 cm, yua anun kiăng măi mok buč kiăng kơ dưi klơi mă dơlăm ba đĭ tui glông hlong mă kiăng hyu klok joh. Bơ tơdah pơhrui tui hơđăp hơbơi amra joh, ƀu pơhlôm brơi hiam hơdjă kar hăng măi mok.

- Hai, bơnai kơ ih hŏ!