Lu djuai añăm pơtăm bôh troh Việt Nam glăk pok prong bah amăng blơi sĭ gơnam, amăng anun hmâo Ngŏ Kơdư ASIA hmâo djru bruă sĭ añăm pơtăm bôh troh kơ dêh čar tač rơngiao hmâo 7 klai 200 klăk dolar Mi thun 2024, mrô añăm pơtăm bôh troh sĭ kơ dêh čar tač rơngiao jai hrơi jai đĭ lu. Anai tơlơi pơƀut glăi bôh than mơ̆ng thun hlâo, lơm djop djuai phun bôh troh lu ñu leng kơ kiăng hmâo hrơi blan tuh pơplai sui thun, ƀiă biă mă ñu mơ̆ng 5 truh 7 thun hlâo.

Kiăo tui anun, mơ̆ng thun 2014 truh ră anai, bôh ƀrô yuan laih anun lĕ pơtơi, bôh pơ-ô̆, sầu riêng, bôh tơsâu rơmô, bôh kruăi dung… amăng ƀrư̆ ba nao sĭ kơ dêh čar arăng. Rơngiao kơ mrô pơkă, hơdôm bôh anom sĭ añăm bôh troh kơ dêh čar tač rơngiao mơ̆ng Việt Nam jai hrơi jai djơ̆ tui klă hloh hơdôm tơhnal pơkă, djơ̆ rơnoh mơ̆ng bơnah blơi gơnam hăng blơi mut dơlăm hloh amăng lu anih anom ruah mă tơnap gah rơnoh đăo kơnang pơhlôm klă hơdjă gơnam ƀong huă. Yua anun yơh, bruă pok anih anom sĭ gơnam kơ djuai bôh troh jing amuñ amĕ hloh, djru prăk pơhrui glăi mơ̆ng gơnam sĭ kơ dêh čar tač rơngiao đĭ lu amăng hơdôm thun jê̆ hăng anai.

Bruă sĭ añăm bôh troh hmâo dong sa dua mơta gơnam pơkon hrưn hyu ataih kah hăng: bôh kruăi hrĕ sĭ kơ Mi; sầu riêng (dưm pler) sĭ kơ dêh čar Khač… brơi ƀuh anom bơwih ƀong hmâo gơgrong hlâo hloh hăng hơdôm tơlơi pơplih tơnap hăng pơplih tañ mơ̆ng bruă sĭ blơi. Ơi Nguyễn Đình Tùng – Khua Khul wai lăng ngă rah Khua Vina T&T Group lăi lĕ:

“Ră anai tơhnal pơkă hơdjă agaih pơhlôm gơnam ƀong huă… leng kơ jing jơlan nao hrŏm. Pơ̆ anăp anai jai tơnap hloh hăng lu bôh than kah hăng: Tơhnal pơkă mơtah, bơwih ƀong pơsir akô̆ tlôn, apui yua pơkra glăi… hrŏm hăng lu tơhnal pơkă pơkon. Kiăng sĭ kơ dêh čar prong ƀing ta khom ngă djơ̆ tui, tơdah kiăng yak tơkai mut dơlăm anih anom kiăng sĭ gơnam. Kiăng hmâo tơhnal sĭ gơnam kơ dêh čar arăng hơđong, anom bơwih ƀong, mơnuih ngă rai gơnam khom hmâo djop tơlơi pơkă kiăng dưi pioh gum hrŏm hăng bruă sĭ gơnam mut dơlăm anun”.

Khul sĭ mơdrô añăm hla rok bôh troh Việt Nam brơi thâo, thun 2024 prăk pơhrui glăi mơ̆ng añăm bôh troh sĭ kơ dêh čar tač rơngiao hmâo lu hăng mrô 7 klai 200 klăk dolar Mi. Ƀơi Ngŏ Kơdư ASIA (Japan, Hàn Quốc, Khač) hmâo lu hloh tal anai. Hăng tơlơi kiăng blơi yua jai hrơi jai lu, anô̆ klă hiam, mrô sĭ khom hơđong, Việt Nam hmâo laih tơlơi gir run pioh djơ̆ tui tơhnal pơkă kơjăp mơ̆ng bơnah blơi, amăng ƀrư̆ pơjing anih dŏng mơ̆ng pô. Anai ăt lĕ hơdôm tơlơi gal pioh pơtrut kơtang bruă sĭ gơnam kơ dêh čar tač rơngiao, đĭ lu prăk pơhrui glăi mơ̆ng gơnam sĭ kơ dêh čar tač rơngiao amăng thun 2025.

Tui hăng ơi Đặng Phúc Nguyên, Khua čih pioh Khul añăm pơtăm bôh troh Việt Nam, sầu riêng dưi pơsit rơbêh kơ 700 mrô kual pla hăng năng ai ñu 300 mrô anih anom anung gơnam, prăk pơhrui glăi ăt hmâo mrô lu mơn amăng bruă sĭ añăm pơtăm bôh troh. Hăng kual lŏn pla glŏn tui amăng 6 thun jê̆ hăng anai, pơkă hlâo thun 2025, mrô sầu riêng amra đĭ 25% bơhmu hăng thun hlâo.

Lăng nao mrô klă amăng sĭ gơnam kơ dêh čar tač rơngiao, ta amra ƀuh anô̆ klă gơnam, amăng anun hmâo añăm hla rok bôh troh mơ̆ng Việt Nam hmâo pơplih klă biă. Khă hnun hai kiăng bruă sĭ gơnam anai hơđong, pơplih phrâo, pô pla pơkra tâ̆o hloh lăng dơlăm hloh kơ tơlơi gơgrong mơ̆ng gơnam sĭ hăng jing pô hloh yap truh tơlơi lŭp lăp, kmlai ƀơi anăp. Ơi Đặng Phúc Nguyên lăi lĕ:

“Ƀu hmâo hơget hloh lĕ khom djă kơjăp anô̆ klă hiam, mrô sĭ hơđong. Kiăng hloh mrô gơnam đĭ tui anô̆ klă lĕ ƀing ta mơ̆ng dưi djă kơjăp mrô prăk pơhrui glăi thun anai hăng đĭ dong bơhmu hăng thun hlâo. Hăng rơnoh ră anai, ƀing gơmơi pơkă hlâo amăng thun 2025, ƀiă biă mă ñu bruă sĭ añăm pơtăm bôh troh kơ dêh čar tač rơngiao amra hmâo 8 klai dolar Mi”.

Dŏng kơjăp găn rơgao rơwang tơnap Covid-19, mơ̆ng thun 2023 truh ră anai, añăm pơtăm bôh troh sĭ kơ dêh čar tač rơngiao mơ̆ng Việt Nam hmâo hơdôm yak đĭ kyar hloh. Thun 2023, añăm pơtăm bôh troh sĭ kơ dêh čar tač rơngiao blung a hmâo rơnoh lu biă 5,6 klai dolar Mi đĭ rơbêh kơ 57% bơhmu hăng thun 2022 kơnong amăng 1 thun. Amăng thun 2024, añăm pơtăm bôh troh sĭ kơ dêh čar tač rơngiao hmâo dong truh kih phrâo lơm yak truh mrô 6 klai dolar Mi hăng bôh tơhnal 12 blan thun 2024, prăk pơhrui glăi hmâo rơbêh kơ 7 klai dolar Mi.

Ơi Vũ Bá Phú, Khua Anom pơtrut sĭ mơdrô Ding jum sĭ mơdrô dêh čar brơi thâo: Hăng Tơlơi djru gum klă, pok bah amăng sĭ mơdrô mơ̆ng Ding jum sĭ mơdrô, Ding jum đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan dêh čar hăng Ding jum pơtom hiăp, lu mơta gơnam phrâo dưi pơphun sĭ, kah hăng: Bôh pơđung, sầu riêng kơ dêh čar Khač; bôh kruăi dung kơ dêh čar Hàn Quốc, Japan, Mi hăng Hà Lan…

Hrŏm hăng gir run mơ̆ng ƀirô wai lăng kơnuk kơna amăng bruă djru pơtrut kơtang pơtrut bruă sĭ mơdrô, pơđĭ dlông anih dŏng kơ gơnam mă mơ̆ng đang hmua, añăm pơtăm bôh troh thơ pô ngă rai gơnam ăt khom pơplih mơn tơlơi pơmin amăng ngă tui tơlơi pơkă mơ̆ng hơdôm anih anom sĭ gơnam rơđah amăng kual Ngŏ Kơdư ASIA, EU, Trung Đông… anăp nao tơlơi pơđĭ kyar hơđong hrŏm mơ̆ng gơnong bruă. Ơi Vũ Bá Phú brơi thâo:

“Amăng hơdôm hrơi pơ̆ anăp Ding jum sĭ mơdrô amra pơtrut kơtang dong hơdôm bruă djru pơtrut sĭ mơdrô hăng Khul sĭ añăm pơtăm bôh troh. Biă ñu lĕ amra hrŏm hăng Ding jum đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan gum hrŏm pơphun lu hloh dong bruă pơdă prưng ƀudah jơnum ngui bôh troh pơ̆ dêh čar tač rơngiao. Kah hăng ƀơi Bắc Kinh tơdah pơsit kơtang ƀơi sa dua bôh dêh čar pơkon kah hăng: Mi, Prang, Đức”.

Kiăng dưi djă pioh hơđong bruă sĭ gơnam kơ dêh čar tač rơngiao, ƀu hmâo hơget hloh lĕ anom bơwih ƀong Việt Nam khom pơplih pơkra kiăng djơ̆ tui hơdôm tơlơi kiăng mơ̆ng pô blơi, hmâo bruă mă rơđah, tơhnal lăng ataih hloh amăng anô̆ ƀu bưng amra bưp. Mơ̆ng anun kơtưn tuh pơplai kơ anô̆ klă hiam, gru rup añăm pơtăm bôh troh, pơjing dong lu tơhnal pioh pok prong anih anom sĭ gơnam mă mơ̆ng đang hmua kơ dêh čar arăng mơ̆ng dêh čar Việt Nam./.