Amăng bơyan hơjan hlim thun 2025, mrô mơnuih ƀă kman duăm đung drah lu ƀơi să Čư̆ Sê, tơring čar Gia Lai hăng kual ieo gah. Amai Siu Phier, plơi Del, să Čư̆ Sê, dŏ wai dua čô ană ñu duăm đung drah, pơjrao ƀơi sang ia jrao să Čư̆ Sê brơi thâo, ăt kah hăng tơđar mơ̆n, sit hơmâo mơnuih sang anŏ duăm lĕ, ñu ba nao pơ sang ia jrao să pơjrao. Ñu hơđong mơ̆n pran jua yua kơ sang ia jrao să, hơmâo ơi ia jrao baih, mơnuih duăm ruă arăng pơkă lăng re se hăng tong ten biă mă.

“Sang gơmơi hơmâo 6 čô mơnuih, dua rơkơi bơnai hăng 4 čô ană bă. Sit hơmâo tơlơi duăm ruă lĕ sang anŏ gơmơi rai pơ sang ia jrao să soh pơjrao, pơ anai hơmâo ơi ia jrao Rahlan H’Phương. Tơdah duăm đung drah lĕ, ơi ia jrao pơkă lăng, pel ĕp amăng drơi jăn, brơi mơñum ia jrao hăng đih pơjrao ƀơi sang ia jrao să; tơl suaih kah mơ̆ng glăi. Pơjrao pơ anai gêh găl biă mă kơ sang anŏ gơmơi. Ơi ia jrao Rahlan H’Phương lĕ, sit tơlơi duăm ruă kah hăng tơđar lĕ ñu pơjrao hlao soh, huăi tơguan ba nao pơ sang ia jrao prong ataih ôh, huăi prăk kăk”.

Ơi ia jrao Rahlan H’Phương mơ̆ amai Siu Phier lăi nao anun, sa amăng hơdôm čô ơi ia jrao dưi hơmâo gong gai tơring čar mơ-it nao hrăm, kơnuk kơna djru prăk ƀong huă, prăk hrăm bruă. Tơdơi kơ 7 thun dŏ hrăm ƀơi anom pơjrao Khoa Y Dược, Sang hră gưl prong Đại học Tây Nguyên, giong anun ñu glăi mă bruă pơ plơi pla, kiăng wai lăng hăng pơjrao tơlơi duăm ruă kơ mơnuih ƀôn sang amăng plơi. Ơi ia jrao Rahlan H’Phương brơi thâo, jơlan hơdră kơnuk kơna djru mơ-it nao hrăm bruă, ngă nai ia jrao djơ̆ lăp hăng kual plơi pla mơnuih djuai ƀiă tơnap tap či kiăng. Mơnuih dŏ amăng plơi pla, thâo hluh rơđah tơlơi hơdip amăng plơi pla, nao hrăm hră hăng glăi mă bruă djru ană plơi pla amra gêh găl hloh:

 “Anŏ gêh găl mơ̆ng kâo lĕ ta thâo pơhiăp tơlơi Yuăn laih anun tơlơi Jarai ta pô, anun rơkâo glăi mă bruă ƀơi sang ia jrao să. Mah sang ia jrao să dŏ lu tơlơi tơnap tap kơƀah gơnam yua mă bruă pơkă hăng sang ia jrao prong, samơ̆ mơnuih ƀôn sang lĕ jĕ giăm hăng ta, thâo pơhiăp tơña nao rai gêh găl mơ̆n pơjrao duăm ruă kơ ană plơi pla. Mơnuih ƀôn sang čang rơmang sang ia jrao giăm, djru pơkă lăng hăng pơjrao brơi mơnuih ƀôn sang amuñ hloh, plai ƀiă rơngiă prăk nao pơ ataih pơjrao duăm ruă, tơdah nao pơ sang ia jrao prong huač biă mă hăng rơngiă lu hrơi mông hloh”.

 Ăt dưi nao hrăm kơnuk kơna djru tui anun mơ̆n, tơdơi kơ tơbiă mơ̆ng hrăm bruă giong, ơi ia jrao Siu Phơm, djuai ania Jarai glăi mă bruă ƀơi să Ia Hrŭ, tơring čar Gia Lai. Tơdơi kơ 10 thun mă bruă, hăng ơi ia jrao anai ƀu kơnong pơjrao duăm ruă kơ mơnuih ƀôn sang hơmâo ruă nuă đôč ôh, dŏ ngă hrŏm bruă pơtô pơblang kơ mơnuih ƀôn sang brơi thâo hluh hơdră pơhlom pơgang kman duăm ruă, pơgang drơi jăn pô, sang anŏ hăng plơi pla. Ơi ia jrao Siu Phơm brơi thâo, ƀing ơi ia jrao nao hrăm kơnuk kơna mơ-it ƀudah djru prăk kăk lĕ gêh găl biă mă yua thâo anŏ kiăng, pran jua, tơlơi čang rơmang mơ̆ng neh met wa amăng plơi pla laih anun djru pơtô lăi hơmâo boh tŭ yua hloh:

  “Ta lĕ mơnuih djuai ƀiă amăng plơi pla anun yơh thâo hluh tong ten kơ tơlơi kiăng, anŏ čang rơmang mơ̆ng mơnuih ƀôn sang yua ƀu hơmâo prăk nao pơ sang ia jrao ataih. Yua tơnap tap, anun ta thâo hluh tong ten pran jua ană plơi pla kiăng. Tơlơi anun mơ̆n, ta khom ruah mă, bruă nao hrăm gah ia jrao kiăng wai pơgang tơlơi suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang. Sit ană plơi pla rai pơ sang ia jrao să, kiăng pơjrao, mă ia jrao mơñum ƀudah kâo pô nao tơl plơi pla, sang anŏ pơkă lăng hăng pơjrao lĕ, hlong djru pơtô lăi djop mơnuih thâo hluh bruă pơgang tơlơi suaih pral ta pô, blơi hră pơhlom nua ia jrao, kiăng pơhlom kơ ta tơdah duăm ruă đih pơ sang ia jrao lĕ plai ƀiă rơngiă prăk kăk pơjrao duăm ruă”.

Tui hăng ơi Trần Minh Tâm, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Hrŭ, anŏ gêh găl yua thâo hluh tơlơi či kiăng mơ̆ng mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla, pôr tơlơi pơhing djơ̆ anŏ kiăng lăi nao mơ̆ng ơi ia jrao, anun yơh ƀing ơi ia jrao nao hrăm kơnuk kơna mơ-it lĕ djơ̆ lăp, ba glăi boh tŭ yua sit nik. Tơlơi anai, ƀu kơnong pơđĭ tui boh tŭ yua amăng pơkă lăng hăng pơjrao duăm ruă đôč ôh, dŏ djru ngă tui jơlan hơdră kơnuk kơna pioh kơ bruă ia jrao dưi ngă tui hơmâo ba glăi boh tơhnal biă mă amăng kual plơi pla mơtam.

“Tơlơi phiăn juăt đưm ăt kah hăng hơdră pơhlom tơlơi duăm ruă, wai pơgang drơi jăn suaih pral mơ̆ng mơnuih ƀôn sang hơmâo ơi ia jrao Siu Phơm thâo tong ten. Yua kơ anun, bruă pơkă lăng hăng pơjrao duăm ruă, pơtô lăi mơ̆ng ơi ia jrao Siu Phơm lêng kơ ba glăi boh tơhnal soh, pơđĭ tơlơi thâo hluh kơ mơnuih ƀôn sang amăng bruă ngă tui djơ̆ hơdră pơhlom pơgang duăm ruă. Ană plơi đăo kơnang biă mă kơ bruă pơkă lăng tơlơi duăm ruă rim blan, rim rơwư̆, pơjrao duăm ruă ƀơi sang ia jrao să, djru hrŏm pơgang tơlơi suaih pral hăng pơjrao hnang blung kơ mơnuih ƀôn sang amăng să klă hloh”.

Pok pơhai mơ̆ng thun 2008, Gia Lai lĕ tơring čar kual čư̆ siăng tŭ yua biă mă amăng bruă pơtô hrăm hăng jao bruă kơ ƀing ơi ia jrao mơ-it nao hrăm bruă, glăi mă bruă pơ plơi pla. Yua kơ anun yơh, mrô ơi ia jrao pơkă hăng mrô mơnuih ƀôn sang ngă djơ̆ rơnoh jao lĕ 4 čô ơi ia jrao amăng mrô 10.000 čô mơnuih ƀôn sang, djru pơđĭ tui boh tŭ yua wai pơgang tơlơi suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang hăng pơhrŏ ƀiă mrô mơnuih dju djuăm duăm ruă. Biă mă ñu, mơ̆ng thun 2020-2021, lơ̆m klin Covid 19 hơđuh đĭ, ƀơi Gia Lai čih pioh mrô mơnuih djai yua covid ƀiă đôč, brơi ƀuh bruă ia jrao hơmâo pok pơhai ngă bruă amăng kual plơi pla lĕ tong ten biă mă laih anun ƀing ơi ia jrao arăng mơ-it nao hrăm bruă tong ten hăng ană plơi pla biă mă.

Jơlan hơdră pơtô hrăm ơi ia jrao tui hơdră kơnuk kơna mơ-it nao hrăm bruă ƀơi Gia Lai hơmâo ngă tŭ yua hăng hlăk brơi ƀuh lu boh tŭ yua sit nik, lơ̆m tơlơi juăt pia “Ơi ia jrao muih kah hăng sa čô amĭ hiam klă” amăng plơi pla, glăi djru kơ ană plơi pla ta pô biă mă. Tơlơi mă bruă abih pran jua mơ̆ng ơi ia jrao thun hlăk ai kah hăng Rahlan H’Phương, Siu Phơm anun, tơlơi đăo kơnang mơ̆ng ană plơi pla hăng bruă pơjrao duăm ruă amăng plơi pla jai hrơi tŭ yua hloh. Yua kơ anun, bruă mă gah ia jrao kual ataih, kual asuek ƀơi Gia Lai jai hrơi pơblih klă hiam, ba glăi boh tŭ yua amăng kual plơi pla phrâo djru pơgang tơlơi suaih pral kơ mơnuih ƀôn sang.