Tui tơlơi pơhing mơng mông jơnum, mrô mơnuih djuai ania biă giăm 14,7% mrô mơnuih dêh čar Việt Nam (dưm dưm rơbêh 14 klăk čô), hăng mrô mơnuih tañ lu tui hăng glăk amăng rơwang mrô mơnuih gap ƀrô. Samơ̆, mơnuih mă bruă rơgơi dŏ aset, mrô mơnuih mă bruă hơmâo pơtô hrăm brơi kơnong 6,2%-aka ƀu truh 1/3 pơhmu hăng mrô dưm kơnar hrŏm. Hơdôm hơdră djru pơđĭ kyar mơnuih mă bruă djuai ania ƀiă aka ƀu pơhlôm ha amăng plĕ, aka ƀu tŏ tui tơlơi pơtrut hrưn đĭ mơng kual djuai ania ƀiă.

Amăng boh tơhnal akŏ bruă, rơwang thun 2025-2035, Ding jum pơtô pơjuăt ba tơbiă hơnong pơkă pơjing mơnuih mă bruă thâo rơgơi mơng djuai ania ƀiă, đing nao hơdôm bruă anun lĕ: Ia jrao, pơkra jrao, boh thâo măi mok, ngă hmua, prăk kak-sang bruă prăk hăng pơtô hrăm brơi ƀing nai. Truh thun 2035, mơnuih mă bruă djuai ania ƀiă amra pơhlôm lu, thâo rơgơi, lăp djơ̆ hăng tơlơi rơkâo pơđĭ kyar hơdôm gơnong bruă phun, pơgôp pơhlôm bruă mă, hrưn đĭ prăk pơhrui hăng pơgôp sit nik amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam kual mơnuih djuai ania ƀiă hăng đơ đam dêh čar.

Kơ-iăng nai tha prin, nai prin tha Nguyễn Văn Nam-Kơ-iăng khua sang hră gưl prong Tây Nguyên brơi thâo, kiăng dưi ngă tui hơnong pơkă ba tơbiă, kiăng pơtô pơjuăt brơi hơdôm gơnong bruă phun hăng pơsir hĭ hơdôm bruă bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam amăng ƀon lan.

“Amăng bruă ngă hmua, kiăng pơlir ngă hmua yua boh thâo sinh học, pơkra pơjing hăng hơdôm gơnong bruă bơdjơ̆ nao kiăng pơjing gơnong bruă phun. Laih dong, kiăng hơmâo tơlơi pơlir kơplah wah hơdôm gưl hrăm mơng hrăm prap mut, sang hră gưl prong truh tơdơi kơ hrăm gưl prong. Samơ̆, tơlơi anao bơdjơ̆ nao hơnong pơkă ĕp pơmut hrăm yua anun kâo pơmĭn kiăng hơmâo hơdră phara, pơhrui hơnong pơkă kiăng hơdôm boh sang hră gir run pơtô pơjuăt. Hrŏm hăng anun djru brơi hrăm gưl prong, kah hăng hơmâo prăk djru hrăm hră brơi mơnuih djuai ania ƀiă lơm hrăm đĭ thạc sĩ, tiến sĩ kiăng hơmâo mơnuih mă bruă thâo rơgơi”.

Gah bruă wai lăng pơtô pơjuăt, kơ-iăng nai prin tha, nai tha prin Tô Văn Phương-Anom pơtô pơjuăt sang hră gưl prong, sang hră gưl prong Nha Trang-kiăng pơmĭn nao kơ bruă duh prăk hrăm hră lơm hơdôm boh sang hră glăk anăp nao pơhlôm mă hajăn. Ñu rơkâo kiăng hơmâo dong hơdră đing nao djru brơi ƀing čơđai sang hră djuai ania ƀiă.

“Ră anai, tơlơi bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam kual mơnuih djuai ania ƀiă dŏ lu tơnap tap, lơm anun, pơ anăp anai djop sang hră kiăng pơhlôm prăk yua mă hajan yua anun bruă duh prăk hrăm hră bưp tơnap tap. Yua anun, hơdră djru duh prăk hrăm, prăk ƀong hăng hơdôm bruă bơdjơ̆ nao hrăm hră kơ ƀing čơđai kiăng tŏ tui, đing nao lu ƀiă dong kiăng ngă gêh gal brơi ƀing čơđai dưi hrăm gưl prong”.

Tui tơlơi pơmĭn mơng sa anom bruă pơtô gah ia jrao, Nai prin tha, ơi ia jrao Lưu Viết Tĩnh-Kơ-iăng Khua sang bruă gưl prong Y Dược Buôn Ma Thuột brơi thâo ăt dŏ lu tơlơi tơnap kơ tơhnal pơkă kơplah wah sang hră kơnuk kơna pơdong hăng sang hră mơnuih ƀôn sang ngă pô.

“Ƀing gơmơi ăt dưi mut hrŏm hơdôm akŏ bruă pơtô pơjuăt mơnuih mă bruă rơgơi djru brơi bruă bơwih brơi tơlơi suaih pral mơnuih ƀôn sang. Yua anun, ƀing gơmơi čang rơmang hơmâo tơlơi bơkơnar ƀiă dong amăng bruă pơjing tơhnal pơkă brơi sang hră kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang ngă pô”.

Hơdôm tơlơi pơgôp amăng mong jơnum ăt lăi nao rơđah, pơsit tong kiăng pơgiong hơdră pơmut hrăm lăp djơ̆ hăng tơlơi gal kual djuai ania ƀiă; pơjing hơdră djru brơi prăk hrăm hră, anih dŏ; laih dong hơmâo hơdră mă yua klă mơnuih mă bruă tơdơi kơ hrăm giong. Lu khua mua ăt rơkâo đing nao pơđĭ kyar ƀing nai pơtô lĕ mơnuih djuai ania ƀiă ƀơi hơdôm boh sang hră gưl prong, cao đẳng ƀơi ƀon lan.

Kơ-iăng nai prin tha, nai tha prin Nguyễn Anh Dũng, Kơ-iăng Khua anom bruă pơtô hrăm gưl prong, Ding jum pơtô pơjuăt pơsit tong, Ding jum amra tŭ mă, ruah hơdôm tơlơi pơgôp djơ̆ kiăng pơgiong akŏ bruă, mơ-it nao Kơnuk kơna tŭ yap, pơgôp ngă tui hơdôm hơnong pơkă pơđĭ kyả hơđong kjăp, pơhlôm abih bang mơnuih djuai ania ƀiă lêng kơ dưi pơtô hrăm klă hloh./.