Ƀơi plơi prong Gia Nghĩa, Ding jum kông ang gum hrŏm hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Dak Nông hrŏm hăng hơdôm anom bruă djru ba pơphun ngă lơphet pok pơphun man pơdong, ruh pơkra glăi sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ; laih dong tŭ mă prăk kak hăng jao sang pơkra pơhmutu lăng brơi mơnuih ƀôn sang. Amai H’Yơi (djuai ania M’nông) dŏ amăng ƀon Ting Wel Đơm, să Dak Nia, plơi prong Gia Nghĩa hok mơ-ak lơm tŭ mă sang pơhmutu lăng prong rơhaih, ñu brơi thâo:

“Sang anŏ gơmơi hok mơ-ak biă mă yua kơ hơmâo sang phrâo. Sang gơmơi 6 čô, mơng anai bơyan hơjan hlim huăi hŭi ia tơdjoh, amruih amrăm amăng bơyan không phang. Hlâo adih aka ƀu hơmâo sang dŏ, gơmơi dŏ hrŏm hăng amĭ ama, ră anai hơmâo sang phrâo huăi dŏ hrŏm dong tah. Bơni kơ Ping gah hăng kơnuk kơna, gơnong bruă kông ang”.

Sang pơhmutu lăng arăng jao brơi kơ sang anŏ amai H’Yơi prong 50 met karê, pơnăng man hăng geč, bơbung tôl, rang geč bơnga. Abih tih prăk man pơdong lĕ 120 klăk prăk, amăng anun 60 klăk prăk mơng mrô prăk djru mơng Ding jum kông ang, 20 klăk prăk mơng ngăn drăp ƀon lan, dŏ glăi yua ƀing mơnuih čơmah djru brơi hăng sang anŏ čan pơhrua dong.

Trung tướng Phạm Thế Tùng-Kơ-iăng Khua ding jum kông ang, Ding jum tŏ tui pơtrut pơsur ƀing čơmah gum tơngan hrŏm ruh pơkra glăi rơbêh 4.400 boh sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ amăng đơ đam dêh čar, hăng mrô prăk giăm 280 klai prăk. Kơnong tơring čar Dak Nông, Ding jum hơmâo jak iâu hăng jao 30 klai prăk kiăng djru man pơdong 500 boh sang brơi sang anŏ ƀun rin, giăm ƀun rin hăng sang anŏ tui hơdră djru tơnap tap kơ sang dŏ. Trung tướng Phạm Thế Tùng đăo gơnang, hơdôm boh sang sir kjăp anai amra djru brơi mơnuih ƀôn sang hơđong tơlơi hơdip.

“Kâo pơpŭ bơni biă mă tơlơi gum hrŏm kjăp phik mơng djop gơnong bruă, sang bruă hăng ƀing mơnuih čơmah hơmâo gum hrŏm hăng Ding jum kông ang ngă tui jơlan hơdră yôm phăn hăng bă blai pran khăp pap anai. Kâo đăo gơnang, hăng anih dŏ sir kjăp, prong rơhaih, hơđong tơlơi hơdip mơda, djop sang anŏ amra hơđong pran jua bơwih ƀong huă, tŏ tui hrưn đĭ amăng tơlơi hơdip mơda; gir run mut hrŏm wai pơgang rơnuk rơnua amăng plơi pla, mut hrŏm bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam amăng ƀon lan”.

Tui akŏ bruă, tơring čar Dak Nông amra ruh pơkra glăi abih tih 1.755 boh sang tơ̆i phŏ, djru brơi sang anŏ ƀun rin, giăm ƀun rin, sang anŏ tui hơdră djru hăng sang anŏ djuai ania ƀiă amăng đơ đam tơring čar. Yap truh ră anai, tơring čar hơmâo pơgiong giăm 75% bruă mă hăng him lăng amra pơgiong bruă ruh pơkra glăi sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ hlâo kơ lơ 30/8 thun anai.

Mut hrŏm bruă ruh pơkra glăi sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ yua Kơnuk kơna pơphun, amăng hrơi blan Ding jum kông ang pơphun man pơdong rơbêh 28.600 boh sang hăng lu sang hră, hăng abih tih rơbêh 1.400 klai prăk. Kơnong dong mơng akŏ thun 2025 truh ră anai, tơhan kông ang hơmâo pơgôp 362 klai prăk mơng prăk blan kiăng man pơdong hơdôm rơbâo boh sang khăp pap jao brơi sang anŏ ƀơi tơring čar Cao Bằng hăng Gia Lai.

Yap truh tong krah blan 5, đơ đam tơring čar Gia Lai hơmâo man pơdong hăng pơkra ming giăm 7 rơbâo ha mơkrah boh sang dŏ jang jai, sang tơ̆I phŏ, dưi ngă rơbêh 90% tui tơlơi pơkă. Tui jŭ yap, truh ră anai, amăng tơring čar Gia Lai hơmâo 7 anom bruă gưl tơring glông hơmâo pơgiong hơnong pơkă tui tơlơi pơkă hơmâo: Plơi prong Pleiku, plơi prong An Khê, Ayun Pa, hơdôm boh tơring glông Đăk Pơ, Đức Cơ, Krông Pa hăng Phú Thiện. Lu ƀon lan aka ƀu pơgiong samơ̆ mrô sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ hơmâo ruh pơkra lu mơn anun lĕ tơring glông Mang Yang hăng pơgiong 707 boh sang (dưm dưm rơbêh 85%), Krông Pa 404 boh sang (73,3%), Chư Pưh 437 boh sang (46,5%)….

Ơi Nguyễn Quyết Thắng, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Peng, tơring glông Phú Thiện, tơring čar Gia Lai brơi thâo, hăng tơlơi yôm phara mơng kual mơnuih djuai ania ƀiă, mơnuih ƀôn sang čang rơmang pơdong brơi sang glông, gong gai ăt ngă gêh gal kiăng neh met wa hơmâo sang dŏ lăp djơ̆ hăng gru grua djuai ania.

“Amăng hrơi blan pok pơhai, ƀing gơmơi ăt jak iâu hơdôm boh sang anŏ pơčrông sai kơ bruă man pơdong, pơkra ming sang dŏ hiưm pă, sa, dua boh sang anŏ djuai ania ƀiă hơmâo tơlơi rơkâo, čang rơmang amra pơkra ming hăng pơdong sang phrâo tui gru grua djuai ania pô. Hluai tui anun, ƀing gơmơi ăt črâo brơi mơnuih ƀôn sang pơdong sang glông prong rơhaih tui pơkă, pơhlôm “3 khăng’ hăng prong rơhaih”.

Lu sang anŏ hơmâo čan pơhrua dong prăk kak kiăng pok prong sang dŏ hăng man pơkra lan sang, pơga, ring bruă jum dar. Yua anun, truh ră anai, jơlan hơdră ruh pơkra glăi sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ ƀơi Gia Lai hơmâo djru brơi rơbêh 4.500 boh sang anŏ ƀun rin, giăm ƀun rin hơđong tơlơi hơdip mơda, laih dong ngă pơplih tong ten ƀô̆ mơta plơi pla, kơtưn pran đăo gơnang mơng mơnuih ƀôn sang hăng hơdôm tơlơi črâo trun, hơdră bruă djru mơnuih mơnam mơng Ping gah hăng kơnuk kơna.

Jơlan hơdră ruh pơkra sang dŏ jang jai, sang tơ̆i phŏ ƀu djơ̆ kơnong ba glăi sang dŏ sir kjăp brơi hơdôm rơbâo boh sang anŏ ƀun rin đôč ôh mơ̆ ăt lĕ pơdah rơđah rơđông pran jua “yua kơ mơnuih ƀôn sang djru ba” mơng tơhan kông ang, gum tơngan hrŏm hăng pran gơgrong mơng djop gưl, djop gơnong bruă hăng abih bang mơnuih mơnam. Hơdôm boh sang man pơdong phrâo ƀu djơ̆ kơnong djru brơi mơnuih ƀôn sang hơđong tơlơi hơdip mơda, hơđong pơđĭ kyar bơwih ƀong huă đôč ôh mơ̆ pơgôp ngă pơplih ƀô̆ mơta plơi pla, kơtưn pran đăo gơnang mơng mơnuih ƀôn sang amăng hơdră djru mơnuih mơnam mơng Ping gah, Kơnuk kơna./.