Khul djuai ania pơphun jơnum pơgôp hiăp hơdră lŏn mơnai hăng kual mơnuih djuai ania ƀiă amăng tơlơi phiăn lŏn mơnai
Thứ sáu, 10:31, 31/03/2023 Nguyễn Thảo/Siu Đoan Pơblang Nguyễn Thảo/Siu Đoan Pơblang
VOV4.Jarai-Ƀơi tơring čar Gia Lai, Khul djuai ania mơng Ƀirô Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar phrâo pơphun Jơnum pơgôp hiăp kơ hơdră lŏn mơnai hăng kual mơnuih djuai ania ƀiă amăng črăn tơlơi phiăn lŏn mơnai (čih pơkra glăi), hơmâo khua mua hơdôm boh tơring čar kual Dap kơdư hăng lu mơnuih rơgơi kơhnâo, hăng ƀing khua pơ ala mơnuih ƀon sang.

Dap kơdư hơmâo đơ đam kual lŏn lĕ rơbêh 54.000 km karê, dưm dưm 16,8% kual lŏn pơhmu hăng đơ đam dêh čar. Mrô mơnuih ƀơi anai ră anai lĕ rơbêh 5 klăk 800 rơbâo čô, amăng anun hơmâo giăm ha mơkrah lĕ mơnuih djuai ania ƀiă. Amăng hrơi blan laih rơgao, Ping gah hăng Kơnuk kơna hơmâo đing nao biă mă, git gai hăng lu tơlơi pơtrun, jơlan hơdră kiăng djru brơi sang dŏ, lŏn sang, lŏn ngă hmua, jao wai lăng glai rưng amăng kual mơnuih djuai ania ƀiă hăng hơdôm hơdră yôm phăn djru pơđĭ kyar bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam kual Dap kơdư.

Mah tui anun, samơ̆ truh ră anai, ƀơi kual Dap kơdư ăt dŏ hơdôm bruă glêh tơnap bơdjơ̆ nao lŏn mơnai aka ƀu pơsir hĭ khut khăt, amra ba truh bruă bơrơsua, phă glai rưng ngă đang hmua, klĕ mă dram gơnam, kyâo pơtâo…Pơhmutu anun lĕ bruă wai lăng, mă yua lŏn ngă đang hmua, lŏn glai, đĭ pơhiăp amăng mông jơnum, ơi Lương Thanh Bình - Kơ-iăng Khua gơnong bruă wai lăng lŏn mơnai glai rưng tơring čar Gia Lai brơi thâo: bruă bơrơsua lŏn kơplah wah hơdôm boh sang anŏ arăng jao lŏn hăng hơdôm anom bruă: bruă guang dar lŏn ngă đang hmua, lŏn sang mơng mơnuih ƀon sang mơng lŏn ngă hmua, pla glai kơnuk kơna bơwih ƀong; lŏn glai hăng lŏn ngă hmua sui thun mơng mơnuih ƀon sang pơkuh nao rai, tơnap pơčlah hĭ; lu ƀon lan hơmâo jao lŏn, samơ̆ lu hloh lĕ aka ƀu pel ĕp, pơkă lăng tong ten, yua anun aka ƀu hơmâo hơdră jao lŏn, jao glai, ba truh kơ bruă lŏn arăng lui ruh, glai arăng phă pơrai, ƀudah ngă mơnuih ƀon sang sua mă ngă đang hmua…

Ơi Bình brơi thâo, tơlơi anai ba truh kơ bruă ngă hmua, glai rưng hơmâo jao pơprong, ƀu kiăng duh prăk yua lŏn apah, laih dong ƀu hơmâo prăk tuh pơ alin, bruă pơphun bơwih ƀong dŏ gun găn. Lơ̆m anun, sa, dua anom bruă kiăng pơđĭ kyar hơdôm akŏ bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong gah yŭ glai rưng dŏ gun kơ nua duh prăk yua lŏn apah. Ơi Lương Thanh Bình rơkâo sa, dua boh tơhnal bơdjơ̆ nao črăn tơlơi phiăn lŏn mơnai (čih pơkra glăi):

“Tui kâo pơmĭn, ră anai kiăng hơmâo tơlơi pơkă pơlir hơbit amăng wai lăng glai rưng, sit biă ñu glai sô hơđăp hăng pơđĭ kyar pla phun akha kyâo kiăng hrưn đĭ tŭ yua amăng bruă mă yua lŏn glai hăng hrưn đĭ tơlơi dưi mơng glai rưng sô hơđăp. Hăng mơnuih djuai ania ƀiă, kâo ƀuh, kiăng pơhrơ̆i tơlơi pơkă kơ bruă mă yua lŏn mơnai rĭm thun brơi hơdôm boh sang anŏ, yua lŏn pla kyâo rĭm thun, lu kual lŏn ƀu hiam, pla kơtor, rơtă, pơhrui glăi ƀu hơmâo ôh. Tơdah tơlơi pơkă 2 ektar, amăng đơ đam lŏn brơi yua apah mơnuih ƀon sang amra ƀu gưt ngă hră pơ-ar ôh”.

Hrŏm hăng tơlơi pơgôp hiăp mơng tơring čar Gia Lai, jơnum bơkơtuai hơmâo dong 11 tơlơi pơgôp hiăp pơkŏn mơng ƀing khua mua tơring čar Kon Tum, Dak Lak, Dak Nông, Lâm Đồng hăng sa, dua čô mơnuih rơgơi kơhnâo, Khua pơ ala mơnuih ƀon sang …. kơ bruă dŏ gun găn bơdjơ̆ nao hơdră lŏn sang, lŏn ngă hmua; lŏn glai; bruă mă yua lŏn 5% mơng mơnuih ƀon sang; dưi bơwih ƀong gah yŭ glai rưng …kiăng sem lăng, pơplih pơkra glăi.

Đĭ pơhiăp pơđut mông jơnum,ơi Quàng Văn Hương-Kơ-iăng khua khul djuai ania mơng Ƀirô Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar lăng yôm hơdôm tơlơi pơgôp hiăp mơng Khua pơ ala mơnuih ƀon sang. Yua tơlơi tơnap tap, gun găn sit nik mơ̆ hơdôm boh ƀon lan glăk bưp khŏm hơmâo hơdră pơplih pơkra amăng hơdră bruă, kiăng pơsir hĭ, sit biă ñu hơdôm tơlơi pơkă pơhrua amăng hơdôm bruă prong bơdjơ̆ nao mơnuih djuai ania ƀiă, anun lĕ Črăn 17 kơ tơlơi gơgrong mơng Kơnuk kơna kơ lŏn mơnai hăng kual mơnuih djuai ania ƀiă; sa, dua tơlơi amăng hơdôm Črăn 52, 178, 179, 180. Ơi Quàng Văn Hương brơi thâo:

“Tơlơi lăi pơthâo mơng ƀing rơgơi kơhnâo, anom bruă wai lăng hăng sit biă ñu lĕ tơlơi pơlăi nao rai mơng Khul djuai ania kiăng ƀuh hơdôm anŏ lăp djơ̆ hăng aka ƀu djơ̆, tơlơi tơnap tap mơng lŏn dŏ hăng lŏn ngă hmua brơi mơnuih djuai ania ƀiă. Anai lĕ hơdôm hơdră anăp nao čih pơkra tơlơi phiăn lŏn mơnai tal anai. Hăng hơdôm tơlơi rơkâo tui anun, ƀing gơmơi tŭ mă, bơni 12 tơlơi pơgôp hiăp mơng khua mua. Ƀing gơmơi amra tum pơƀut glăi boh tơhnal bơdjơ̆ nao hơdôm tơlơi pơkă amăng črăn tơlơi phiăn djơ̆ hăng kual lŏn kiăng kơsem min hăng rơkâo hơdôm hơdră brơi kơ kual mơnuih djuai ania ƀiă; dua dong lĕ mơ-it nao khul čih pơkra, kiăng hơmâo tơlơi tŭ ư hrŏm./.

Nguyễn Thảo/Siu Đoan Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC