Amai Hoàng Thị Tiếng dŏ ƀơi să Đình Phong nao pơ anih ngă hră pơar să Trùng Khánh, tơring čar Cao Bằng ngă hră pơar sĭ lŏn sang đang hmua, pơblih pô yua lŏn. Phrâo yak tơkai mut nao ƀơi bah amăng sang bruă, ñu bưp ƀing apăn bruă nao tŭ jum, pơčrâo brơi tong ten hơdră ngă hră pơar, rim črăn prăp lui truh kơ hơdôm pok hră pơar kiăng ba pơdah thâo pioh ngă hră online čih mơ-it amăng tơlơi pơhing internet. Yua hơmâo tơlơi pơtô ba tong ten anun, amuñ thâo hluh hăng pran jua mă bruă mơak mơ̆ng ƀing apăn bruă kơnuk kơna, amai Tiếng hơmâo ngă giong hră pơar tañ biă mă ƀu hơmâo tơlơi gun  hơgĕt ôh:

“Mơnuih apăn bruă bơwih brơi ngă hră pơar kơ mơnuih ƀôn sang tong ten hăng ngă hră pơar tañ biă mă, hmar hloh kơ hlâo adih. Yua phrâo mut đôč hơmâo mơnuih apăn bruă tŭ jum, pơtô brơi ngă hră pơar mơtam, bưp hlơi hnun soh, pơsir brơi hră pơar, djơ̆ anŏ ta kiăng hăng pơsir giong tañ hră pơar. Pơblang brơi laih anun pơčrâo rơđah rơđong anun tañ biă mă”.

Yap hrŏm abih bang amăng dêh čar, 3 blan laih rơgao ngă tui gong gai dua gưl ƀơi tơring čar, năng ai 7 klăk pok hră pơar arăng ngă online, mơ-it amăng internet đôč, tŭ mă hăng pơsir mơ̆ng ataih ƀu tơguan nao pơ anih ngă hră pơar bưp ƀơi anăp ƀô̆ mơta ôh ăt giong bruă, pơsir abih 90% rơnoh bruă hră pơar mơnuih ƀôn sang. Rơbêh 3.100 boh anih ngă hră pơar gưl să dưi mă bruă, ba yua hơbô̆ bruă ngă hră sa anih, juăt sa bah amăng, anih mă bruă yua măi mok phrâo, hăng ia rơgơi ană mơnuih laih anun hơmâo hră ngă gru hlâo hăng điện tử. Djop anih ngă bruă anai, hơmâo pơphun bruă mă hơđong, ngă gêh găl brơi mơnuih ƀôn sang amuñ hloh, gêh găl sit nao ngă hră pơar. Hơdôm rơbâo čô mơnuih mă bruă ƀơi să dưi hrăm thâo ia rơgơi mrô, djru pơtrut tui boh tŭ yua amăng bruă mă wai lăng mơnuih ƀôn sang. Yă Trịnh Ngọc Trâm, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang phường Cửa Nam, ƀôn prong Hà Nội brơi thâo:

“Ƀing gơmơi pơtong rơđah bruă yom hloh hăng sa gong gai kơnuk kơna pơ yŭ lĕ giăm mơnuih ƀôn sang, jĕ mơnuih ƀôn sang hloh. Tui anun, ngă tui bruă pơsir hră pơar ngă hiư̆m pă pioh kơ mơnuih ƀôn sang hăng gong gai kơnuk kơna jĕ giăm nao rai hloh, ngă mơak pran jua mơnuih ƀôn sang. Anun gơmơi ba yua ia rơgơi ană mơnuih AI, robot mă bruă ngă hră pơar kơ mơnuih ƀôn sang. Gơmơi čang rơmang lĕ gong gai kơnuk kơna gưl pơyŭ jĕ giăm ană plơi, tong ten hăng mơnuih ƀôn sang dŏ amăng anih mă bruă jĕ giăm puăi tlao rơhmač mơak hăng mơnuih ƀôn sang”.

Tui hăng tơlơi lăi pơthâo mơ̆ng Ding jum bruă čar, tơdơi kơ 3 blan pok pơhai hơbô̆ bruă kơnuk kơna dua gưl ƀơi tơring čar ƀơƀrư̆ mă bruă djơ̆ lăp. Sang bruă gong gai kơnuk kơna hơbôt hloh, mrô mơnuih mă bruă ƀiă, anih mă bruă rơhaih rơhong, mơ̆ng anun hơmâo pơkrem lu prăk kăk kông ngăn kơnuk kơna, ngă ƀiă mông mă bruă pơsir hră pơar kơ mơnuih ƀôn sang.

Samơ̆ tui hăng Khua ding jum Bruă čar, yă Phạm Thị Thanh Trà, mah hơmâo lu tơlơi mơak amăng bruă mă, samơ̆ tơlơi tơnap tap lông lăng ăt ƀu ƀiă ôh:

“Kơ khul mơnuih mă bruă, apăn bruă gưl să dŏ lu anih aka ƀu thâo hruaih bruă mă tui anŏ kiăng rơnuk phrâo, aka ƀu hmao pơsir hĭ ôh tơlơi kơƀah hăng rơbêh mơnuih mă bruă, boh nik ñu mơnuih mă bruă gah tơlơi pơhing ia rơgơi măi komputer, prăk kăk, bơwih ƀong, gah ia jrao, gah bruă pơtô hrăm lŏn mơnai. Kơ bruă ngă hră pơar, glông tơlơi pơhing pơtruh nao rai  mơ-it hră pơar pioh pơsir lĕ hơmâo laih bơnah ia rơgơi mơ-it nao rai phara juăt lăi phần mềm kơ bruă pơsir ƀơi să ră anai aka ƀu hơđong ôh, juăt tơ̆i đưn na nao; bruă mơ-it mrô rơnoh jŭ yap mơ̆ng dêh čar pơtruh hăng plơi pla aka ƀu ngă sa hnơ̆ng ôh anun tơnap tap kơ să, plơi pla ăt kah hăng dŏ gun kơ mơnuih ƀôn sang hăng sang bruă mơdrô”.

Ƀơi mông jơnum kơnuk kơna akŏ blan 10, Khua dêh čar ơi Phạm Minh Chính lăi pơtong, gong gai kơnuk kơna dua gưl ƀu kơnong pơblih hơdră mă bruă, sang bruă đôč ôh, dŏ pơjing rai anŏ pơblih kơtang amăng pran jua mă bruă bơwih brơi kơ mơnuih ƀôn sang. Hơbin mơnuih ƀôn sang dŏ ur krao, jăm ƀuah lĕ, tơl anun bruă amăng kơnuk kơna ăt dŏ tơnap tap gleh glar đôč, anun kiăng hơmâo hơdră pơsir khut khăt tŭ yua. Khua dêh čar ơi Phạm Minh Chính lăi:

“Tơlơi thâo mơ̆ng mơnuih apăn bruă ră anai aka ƀu bơkơnar ôh hơdră pơsir. Hơdră tal sa lĕ gơñu pô khom gir run mă hrưn đĭ hơduah ĕp tơlơi thâo amăng bruă mă kiăng dưi ngă djơ̆ bruă jao; hơdră dua lĕ ƀing ta khom pơtô hrăm brơi, pơčrâo ba gơñu hnun kah hăng thâo ngă bruă. Laih anun pran jua pơpha bruă mă gưl sang bruă lĕ khom jŭ yap glăi tong ten, hlơi ngă klă, thâo rơgơi lĕ jao bruă. Jao kơ tơring pơsit mă, gơñu pô mă bruă glăm ba amăng bruă mă, ƀu dưi ngă pơhrua brơi ôh; laih anun kơtưn krăp lăng, pel ĕp. Ƀing khua mua, mơnuih apăn bruă, djop plơi pla pơtum mơnuih thâo, mă bruă laih anun glăm ba bruă mă jao. Tơring čar pơpă dŏ sư̆ rơbư̆, ƀing ta khom pơtô ba”.

Hơdôm boh tơhnal dưi ngă amăng bruă ba yua gong gai dua gưl brơi ƀuh, anai lĕ yak rơbat djơ̆ laih amăng bruă pơblih phrâo kơnuk kơna mă bruă, anăp nao hơbôt, ƀiă mơnuih, samơ̆ tŭ yua, sit nik. Boh tơhnal dưi ngă laih amăng 3 blan laih rơgao phrâo čăl blung a đôč, gah anăp adih dŏ lu tơlơi tơnap lông lăng prong kiăng găn rơgao hĭ. Kiăng kơ bruă gong gai dua gưl bơwih brơi, ăt kiăng hơmâo bruă ngă sa hnơ̆ng khut khăt hloh mơ̆ng gơnong truh pơ tơring čar, să, plơi pla,  pơpha bruă mă tơlơi dưi nao hrŏm hăng glăm ba, gơgrong amăng bruă mă tong ten, krăp lăng mơ̆ng ataih sit nik. Hloh kơ anun dơ̆ng, khom lăng nao anŏ mơak pran jua mơ̆ng mơnuih ƀôn sang yơh hlâo hloh, lăng anun kah hăng gai pơkă dlông ber, djhul kơtrâ̆o tŭ yua amăng bruă mă mơ̆ng sang bruă kơnuk kơna bơwih brơi kơ mơnuih ƀôn sang.