VOV4.Jarai - Ngă tui bruă pơsur pơdo\ng “Sang ano# 5 [u hmâo 3 agaih, pơdo\ng plơi pla phrâo”, Khul đah kơmơi tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak hmâo pok pơhai lu bruă mă kah hăng djru đah kơmơi pơđ^ kyar bơwih [ong, pơhlôm tơlơi rơnuk rơnua hơđong, pơgang rơhuông adai djru klă amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi tơring glông.

{ơi jơlan [ê tông mut nao hơdôm bôh plơi mơng să Ea M’nang, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak, pơđom pioh gru plơi pla phrâo [uh rơđah rim bôh sang mơng m[s [ơi anai.

Hăng bruă ngă tui hơdôm tơhnal pơkă “5 [u hmâo, 3 agaih” [ơi glông jơlan [u do# hmâo tơlơi m[s glom djah ]a ]ot dong tah, pơ ala nao kơ anun le\ hơdôm glông bơnga mười giờ djop ia mraih kơ`^. {ơi anăp sang, m[s do# pơsur nao rai tơdruă pơkra go\ng apui pơ]rang rơđah jơlan amăng plơi pla.

Glăk gum hrom hăng [ing adơi amai amăng plơi mă rok kơ amur bơnga [ơi anăp sang, amai Hoàng Thị Trà My, thôn 2A, să Ea M’nang, tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak pơhiăp tlao pơsit, rơngiao kơ pơsur mơnuih amăng sang ano# gum hrom ngă tui “5 [u hmâo”, truh kơ ră anai, abih bang đah kơmơi [ơi anai leng kơ thâo le\ “3 agaih” jing bruă gơgrong mơng pô. Bruă pơhrui pơ[ut djah, agaih anih anom do#, pla hơdôm jơlan bơnga, sang do# agaih gong, jing laih tơlơi juăt mơng lu sang ano#.

“Kâo [uh anai le\ sa amăng hơdôm tơhnal pơkă pioh djơ\ plơi pla phrâo. Kâo [uh klă biă, ră anai pơhư prong abih, mơng plơi pla, ră anai nao truh pơ\ hơpă leng kơ hmâo bơnga soh.

Anai le\ bruă mă kiăng pơhư prong hloh dong pioh abih bang adơi amai amăng tơring glông, rim wot nao pơ\ hơdôm bôh să hơpă, plơi hơpă leng kơ [uh hơdôm glông bơnga, hơdôm ara\ jơlan bơnga jrêm tui anai kiăng dưi ngă tui bruă mơng đah kơmơi, [u djơ\ kơnong kơ rơgơi bruă kơnuk kơna pơhlôm bruă sang ôh mơ\, do# thâo pơdo\ng brơi kơ plơi pla jai hrơi jai pơdrong sah klă hiam hloh dong”.

Adơi amai să Ea M’nang glăk mă rok kơ glông bơnga [ơi kơtuai jơlan 

Amăng hơdôm tơhnal pơkă “5 [u hmâo”, Khul đah kơmơi să Ea M’nang pơsit tơhnal pơkă mơng sang ano# [u rin rơpa ngă phun gơgrong pioh dưi ngă hơdôm tơhnal pơkă do# glăi.

Khul đah kơmơi đing nao amăng hơdôm bruă djru mơnuih amăng khul pơđ^ kyar bơwih [ong sang ano#, djru nao rai tơdruă pơđ^ kyar bơwih [ong hăng mrô ngăn rơnoh rơbêh kơ 1 klai prăk hăng hmâo laih 125 ]ô adơi amai dưi tu\ mă ngăn rơnoh anai. Mơng ngăn rơnoh anai, [u [ia\ adơi amai tơtlaih mơng [un rin, hrưn đ^ ngă pơdrong.

Amai Lý Thị Thảo, thôn B, să Ea M’nang hlâo adih le\ sang ano# [un rin mơng să, thun 2013, `u dưi hmâo Khul đah kơmơi să brơi ]an 12 klăk prăk. Mơng prăk anai amai Thảo tuh pơ plai pơđ^ kyar rông un ania.

Tơdơi kơ sa thun rông un ania ba glăi laih kơmlai rơbêh kơ 50 klăk prăk. Mơng mrô prăk anai, `u tuh pơ plai blơi kơmok pruai kơ phun tiu, kơ phê.

Ră anai sang ano# `u hmâo laih 1000 [e\ go\ng tiu, 1.400 [e\ phun kơ phê. Hăng hơdră ]em rông hlô, tơju\ pla pơke\ hrom, thun 2017 rơngiao kơ prăk mă yua amăng sang ano#, sang ano# amai Thảo pơhrui glăi rơbêh kơ 600 klăk prăk.

“Hmâo prăk ]an ]em rông hlô, mă kơmlai [ơi anun pô tuh pơ plai dong kơ phun pla hlâo adih sang ano# bưp tơlơi [u hơđong, mơng hrơi gơnang kơ hmâo un, ngă đang war, rông hlô le\ hmâo prăk kâo tuh pơ plai blơi kơmok, pla phun kyâu pơtâo, ră anai plai [ia\ laih”.

Jơlan bơnga thôn 2 B, să Ea M’nang 

Hrom hăng pơđ^ kyar bơwih [ong, đah kơmơi să Ea M’nang do# đing nao pơđ^ kyar gơnam agaih hơdjă. Thun 2017, [ơi să hmâo lu gru\p pla a`ăm pơhlôm hăng truh ako# thun 2018 pơdo\ng laih sa gru\p mă bruă hrom pơhlôm hăng 11 ding kơna. Lon prong sa ar pla amăng sang gôm mơnil, blung a ba glăi bôh tu\ yuă klă hăng hmâo kơmlai 10 klăk prăk lom sa tal pe\ a`ăm.

Tui hăng amai Trần Thị Thiên, Khoa gru\p gum hrom pla a`ăm pơhlôm să Ea M’nang, khă kơmlai akă lu, samơ\ bruă pơ phun hmâo mơng gru\p mă bruă hrom pla a`ăm pơhlôm hmâo pơjing rai laih tơlơi juăt ngă rai a`ăm pơtăm hăng s^ a`ăm hơdjă [ơi să, djru pơđ^ tui ano# klă tơlơi hơd^p mơda ăt kah hăng pơhlôm tơlơi suaih pral kơ m[s [ơi anai.

“{ơi anăp pô ngă a`ăm pơhlôm, hơdjă kiăng pơdo\ng să plơi pla phrâo. Ră anai djơ\ laih hăng plơi pla phrâo le\ kâo gum hrom gru\p mă bruă anai kiăng [ơi anăp sang ano# pô pơhlôm tơlơi suaih pral, tơdơi kơ anun ba nao s^ kơ mơnuih amăng gru\p, hơdôm sang m[s ăt dưi hmâo tơlơi ta#o klă, pơhlôm suaih pral”.

Amai Trần Thị Thiên glăk bơwih brơi phun trong mơxa\m amăng Gru\p gum hrom pla a`ăm pơhlôm mơng să Ea M’nang

Mơng hơdră ngă hlâo [ơi să Ea M’nang, Khul đah kơmơi tơring glông }ư\ Mgar glăk pơtrut kơtang pơdo\ng hơdôm hơdră djru đah kơmơi ngă tui 5 [u hmâo 3 agaih [ơi hơdôm kual neh wa djuai ania [ia\ kah hăng pơdo\ng gru\p pơhrui pơ[ut djah, djru pơkra 13 ring bruă pơkra sang juă dlai prai mă, pơsur klơi hmâo 176 bôh amăng luh pơsir djah, pơsur mơnuih amăng khul đah kơmơi gum pơ]ruh giăm hmâo 4 klai prăk hăng rơbêh kơ 2.800 hrơi bruă pơkra glăi, pơkra jơlan nao rai amăng plơi pla; pơdo\ng pơ phô hlâo 2 ara\ jơlan ngă gru, pơdo\ng hăng djă pioh 61 ara\ jơlan bơnga, 179 ara\ jơlan đah kơmơi wai lăng mă pô.

Hluai tui hơdôm tơlơi gum djru đah kơmơi pơđ^ kyar bơwih [ong, Khul đah kơmơi tơring glông }ư\ Mgar hmâo ]ơkă djru ba laih 458 bôh sang tơtlaih mơng [un rin.

Wa Hà Thị Hương, Khoa Khul đah kơmơi tơring glông }ư\ Mgar, tơring ]ar Daklak brơi thâo, gơnang kơ hơdôm bruă mă sit nik anun mơ\ tơlơi pơsur pơdo\ng “Sang ano# 5 [u hmâo, 3 agaih, pơdo\ng plơi pla phrâo” amăng [rư\ mut amăng tơlơi hơd^p mơda, jing bruă mă gơgrong mă pô, tơlơi klă mơng mơnuih apăn bruă, mơnuih amăng khul đah kơmơi.

“Hăng đah kơmơi ngă tui 5 [u hmâo 3 agaih djru prong biă amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo. ~u ngă tui 9/19 tơhnal pơkă.

Bơhmu tu `u kah hăng hro\ trun [un rin, laih anun tơlơi pơmin m[s ăt pơplih lu mơn, yôm phăn le\ anih anom do# laih anun tơlơi rơnuk rơnua hơđong ăt tui anun mơn.

Pơ\ anăp anai le\ kiăng pơhlôm djơ\ tơhnal pơkă [un rin kiăng lăi pơthâo plơi pla phrâo le\ rim anih anom ăt kiăng hmâo mơn hơdôm tơlơi gum hơgo#p mơng đah kơmơi pioh djru sang ano# [un rin tơtlaih mơng [un rin pioh lăi pơthâo plơi pla phrâo.

Pơ\ anăp anai pok pơhai prong hăng đing nao bôh yôm mơng đah kơmơi amăng 5 [u hmâo 3 agaih”.

Hăng pran jua pơsit hrom hăng tơlơi hur har, pơ]eh phrâo, đah kơmơi }ư\ Mgar jai hrơi jai dưi pơsit bruă mă yôm phăn mơng pô amăng pơđ^ kyar bơwih [ong, pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi tơring glông./.

Siu H’ Prăk: Pô c\ih hăng pôr