VOV4.Jarai - Kual dap Kơdư glăk amăng bơyan hơjan. Samơ̆ ƀơi Ea Kar - tơring glông kual pơngŏ Dăk Lăk ăt không phang mơn ngă kơ hơdôm rơbâo ektar phun pla añot krô kah hăng phun kơtor, pơdai, bơbeč kơ tơlơi hơdip mơnuih ƀon sang.

Dơnao ia Ea Bư (să Čư̆ Huê, tơring glông Ea Kar) dưi kŏng 500 rơbâo met khô̆i ia, dưi pruih kơ giăm 100 ektar phun pla, amăng anun hơmâo 46 ektar hmua pơdai dua bơyan. Sui mơng anai ha mơkrah blan, dơnao ia Ea Bư thu krot laih. Kiăng pơdai dưi hơdip, 2 wơ̆t hrơi tơjuh rơgao, Anom bruă pơkra dơnao kŏng ia Ea Kar hơmâo dưm măi ƀop ia ba hyu ƀơi lu anih pioh pruih kơ phun pơdai. Samơ̆ ia hơdôm anai ƀu djŏp ôh, kơnong dưi ngă pơsah brơi 20 ektar hmua pơdai giăm anun đôč. Dơnao ia Ea Bư thu khuer laih, ia amăng dơnao dưi djŏp brơi bruă ƀop ia pơpha hyu amăng 1 truh 2 hrơi dong đôč. Samơ̆ pơdai hơmâo rah pơtem amăng 2 blan ha mơkrah laih, pơdai glăk mơkiah, pre či hroh laih samơ̆ ƀu hơmâo ia jing kơnĭ prăi. Ơi Võ Đức Danh, hơmâo rơbêh 2 ektar lŏn pla phun pơprong laih anun ngă pơdai giăm ƀơi dơnao ia Ea Bư mơtăm. Ră anai abih ia pruih laih, anun jing añot abih, kơnong tơguăn kơ ia hơjan đôč yơh.

“Tơdah pơ-iă hang không phang tui anai lĕ kơnong dưi pơhrui glăi 50% mrô gơnam mơng hmua đôč. Bơ tơdah adai không dong mơn lĕ rơngiă lu hloh. Djŏp djuai phun pla mơtăm yơh ƀu kơnong hơjăn phun kơphê ôh, sâu riêng hai hnun mơn, phun ƀơr hai hnun mơn. Ră anai lĕ ƀop ia pruih jing plai plăi ƀiă. Bơ amăng rơwang hrơi tơjuh anai mơ̆ hơmâo hơjan lĕ dưi mơn ngă bơhơdip 50%, tơdah truh hrơi tơjuh tơdơi mơ̆ aka ƀu hơmâo hơjan lĕ hmua jing lui soh mơtăm yơh”.

Hơdôm rơbâo ektar hmua pơdai bơyan mơyan ƀơi tơring glông Ea Kar - Dak Lăk kơƀah ia, năng ai ñu ƀu mơboh dong tah.

Ơi Phạm Duy Hùng, Khua Jơnum min mơnuih ƀon sang să Čư̆ Huê brơi thâo, mơng akŏ bơyan, gong gai să thâo laih tơlơi tơnap tap kơƀah ia pruih kơ phun pla yua hnun pơtô lăi kiăng ană plơi pla yua ia pơkrem ƀiă. Ră anai ia pioh yua amăng sang anŏ ăt hơmâo djŏp mơn.

“Ƀơi să lĕ hơmâo 200 ektar hmua pơdai. Bơ djuai phun pơkŏn lĕ hơmâo pla năng ai 2.200 ektar. Ră anai, hơdôm boh dơnao ia lêng thu abih laih yua hnun pơpha ia yua jing tơnap mơn. Jing thâo pơtô lăi kiăng mơnuih ƀon sang mă yua ia hơmâo dơnao sang anŏ đôč yơh laih anun kiăng pruih hiư̆m pă phun pla mơng dưi hơdip. Thâo laih amra ƀu mơboh đơi ôh, hmua pơdai hơmâo ngă lu ƀơi Tứ Xuân, Tư Nghiã hăng plơi Ea Čung hăng Buôn M’A, ƀuôn M’Riu ngă sat kơ lu blah hmua”.

Mơnuih ƀon sang hrŏm hăng anom bruă dơnao kŏng ia glăk mă đing ƀop ia pruih kơ phun pơdai.

Ră anai hơmâo 22 boh dơnao ia ƀơi tơring Ea Kar dŏ glăi mơng 10 truh 50% mrô ia đôč yơh. Amăng anun ta khŏm lăi nao dơnao Ea Rơt. Dơnao Ea Rơt dưi hơmâo ia pruih kơ 450 ektar hmua ngă pơdai mơng să Čư̆ Elang, Ea Dê hăng 130 ektar hmua kơ plơi phrâo pơdong ƀơi giăm dơnao ia Krông Ƀuk Hạ laih anun brơi ia yua kơ 1.200 akŏ sang anŏ amăng kual. Ră anai dơnao Ea Rơt dŏ kơnong 15% mrô ia. Amăng 10 truh 15 hrơi dong, ia amra thu khuer truh pơ atur ia hlao mơtăm yơh. Ƀơi anăp tơlơi truh adai không phang, lơ 6/8 phrâo rơgao, Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring glông Ea Kar ngă hră pơgang tơlơi không phang amăng bơyan mơyan thun 2021. Amăng anun, git gai anom bruă ngă hmua, Jơnum min mơnuih ƀon sang hơdôm boh să, dơnao kŏng ia pơphun hyu kor, dloh glông pơđoh ia, ƀop ia dŏ glăi pioh pruih bơhơdip kơ phun pla. Ơi Lê Đình Chiến, Kơ-iăng khua jơnum min mơnuih ƀon sang tơring glông Ea Kar brơi thâo:

“Pơdai lĕ hơmâo rơbêh 1 rơbâo ektar, aka ƀu yap ôh phun pla pơkŏn. Kơ phun pla rim thun lĕ ƀơi tơring glông Ea Kar rơngiă soh sel yơh, aka ƀu yap ba ôh phun pla sui thun ăt ƀu mơboh đơi lơi. Anom bruă djru pơgang tơlơi kơƀah ia lĕ anom bơwih ƀong, khul grup khŏm djru ba hloh. Laih dong tơring glông amra sem lăng tong ten mơn. Sa lĕ rơkâo tơring čar djru ba, dua lĕ tơring glông amra djru ba tơlơi hơdip mơnuih ƀon sang, ƀu brơi ană plơi kơƀah asơi huă ôh. Ră anai hơdră djru tơlơi không phang lĕ anom bruă ngă hmua glăk lăng glăi laih anun jao kơ hơdôm boh să, tơring kual lăng glăi, kah tơlơi djru kiăo tui tơlơi răm rai 100%, giong anun tơlơi răm rai mơng rim djuai, mơng anun tơring glông hơmâo hơdră djru kơ hơdôm boh sang anŏ”.

Lê Xuân Lãm: Čih - Siu H’Mai: Pơblang