VOV4.Jarai-Jing mơnuih [ôn sang ngă hmua đô], hur har amăng bruă ngă hmua anun lu mơnuih ngă bruă s^ mơdrô [ơi Dak Lak thâo hluh rơđah rơnoh yôm mơ\ bruă ngă hmua rơgoh kiăng ba glăi tơlơi suaih pral kơ mơnuih mơnam hăng anih hơdip jum dar.

Yua kơ anun, lơ\m ngă bruă kiăng pơdrong đ^, gơ`u ăt gir run bơblih h^ tơlơi juăt mă bruă hơđăp, ngă hrom lu mơnuih hơmâo tơlơi pơmin djơ\ hrom pioh ngă hmua rơgoh.

Tơdơi kơ 10 thun sơ\n pran jua hăng rông laih anun s^ mơdrô a`ăm mơnong mơnu\ ă arăng juăt lăi mơnu\ Hmông, ơi Lưu Văn Đức, anom bruă ngă hrom đang hmua hăng s^ mơdrô Đại Phúc pơ să Ea Mdroh, tơring glông }ư\  Mgar hơmâo hơduah e\p anih s^ mơdrô hơđong.

Mơnong mơnu\ ă Đại Phúc jing h^ gơnam s^ mơdrô hmư\ hing lu mơnuih amăng tơring glông thâo.

Phrâo anai hloh, gơnam s^ mơdrô gơ`u arăng thâo amăng đơ đam tơring ]ar Daklak, lơ\m tơring ]ar tu\ yap anai le\ gơnam s^ mơdrô djă anăn OCOP 3 asar pơtu\.

Ră anai, đơ đam anih ]em rông mơnu\ amăng hmua đang prong 3 hektar, ơi Đức hlăk pơdong anih ngă hmua rah, ngă anih ]em rông mơnu\ rah kiăng rông kơnong djuai mơnu\ ă đô], rông hăng bruă ]em djơ\ hơdră laih anun  pla phun jrao akha kyâo, kuai dơnao rông akan ngă anih pioh kơ tuai ]uă ngui hyu e\p lăng đang boh troh

R^m thun hơbo# bruă anai `u hơmâo pơhrui glăi kơmlai truh kơ mơkrah klai prăk, pơsir bruă mă kơ 5 ]ô mơnuih hơmâo bruă mă hơđong. Ơi Lưu Văn Đức brơi thâo:

‘’Tơlơi gir run kiăng s^ mơdrô hơmâo anăn mơnong mơnu\ ă, mơnu\ Hmông djơ\ tơhnal pơkă [ong jơman rơgoh hơdjă mơnuih blơi bơni mơ\ng thun 2008 truh ră anai laih, hlăk pơđ^ kyar kơtang hăng ba nao pơ ataih dơ\ng anun ta khom ako\ pơdong anom ngă [ong hrom.

Hnong prong anom anai mă bruă r^m blan s^ mơdrô năng ai 2000 drơi mơnu\, sa drơi prong truh 1 kg 4, s^ mơdrô amăng sang s^ mơdrô mơnong [ong huă pơprong hăng anih s^ mơdrô man [rô’’.

Yă Đinh Thị Danh, Anom ngă [ong hrom pla bơmao Linh chi hăng S^ mơdrô gơnam đang hmua Krông Ana lăi pơthâo gơnam s^ mơdrô mơ\ng anom bruă gơ`u

Jing anih pla bơmao prong, anom ngă [ong hrom pla bơmao Linh Chi djuai bơmao kong hăng s^ mơdrô gơnam mơ\ng đang hmua Krông Ana, [ơi tơring kual {uôn Trâp, tơring glông Krông Ana ră anai hơmâo 26 ]ô mơnuih ngă ding kơna sit nik hăng 60 ]ô ding kơna ngă hrom [u sit nik kơnong pơlir hơbit.

Anih pla bơmao rơhaih 20 rơbâo met karê jing 2 hektar, r^m thun anom bruă anai ba s^ mơdrô 200 tơn bơmao kong Linh Chi djop mơta, pơhrui glăi 2 klai 500 klăk prăk, pơsir bruă mă kơ 50 ]ô mơnuih hơmâo bruă mă hơđong, mơ\ng bruă pla bơmao.

Yă Đinh Thị Danh, Khua anom bruă, ngă [ong hrom brơi thâo, hne] mă tơlơi gêh gal, mă yua gơnam hơmâo laih hlâo hăng ayuh hyiăng djơ\ găl pioh pla bơmao, anun yơh ]ih anăn s^ mơdrô bơmao Krông Ana, anom bruă hơmâo ]ih anăn ngă tui djơ\ ano\ hơdjă rơgoh, dơ\ng mơ\ng bruă ruah pơjeh truh kơ pla hăng s^ mơdrô ngă hrom pơlir hơbit kho\p.

~u yơh pô ngă hlâo hơdră pla bơmao rơgoh laih anun pơtô glăi kơ abih bang ding kơna thâo ngă hrom djơ\.

Tơdơi kơ thun blan rơkâo ]ih anăn mă anăn gơnam s^ mơdrô Bơmao kong Krông Ana, anom ngă [ong hrom gơ`u ba s^ mơdrô hơmâo lu mơnuih đăo kơnang biă mă.

‘’Ta [uh bruă pla bơmao anai gêh gal [iă mơ\n [ơi tơring ]ar Daklak, djơ\ hăng tơlơi kiăng mơ\ng mơnuih [ôn sang anun yơh lu mơnuih hơmâo tơlơi pơmin djơ\ hrom pioh pơđ^ kyar bruă pla bơmao anai.

Bruă phun mơ\ng anom bruă gơmơi le\ pla bơmao Linh Chi djuai bơmao kong pioh pơkra ia jrao akha kyâo đ^ pran.

{ing ding kơna pơlir hơbit pla lu mơta djuai bơmao ta [ong, ngă a`ăm laih anun pla wơ\t bơmao pioh pơkra jrao.

Ră anai, lu mơta gơnam s^ mơdrô ba s^ dưm amăng anih s^ mơdrô siêu thị pơprong kah hăng Big C, Co.op Mart,…gêh gal biă mă.

Bơhmutu bơmao anăn Hầu thủ hăng Trà Tân ba s^ [u djop ôh kơ arăng blơi’’.

Ơi Phan Đình Xuân lăi pơthâo trà mơ\ng jrao rơ\k hăng lu tơlơi tu\ yua kơ drơi jăn

Bơ ơi Phan Đình Xuân, do\ pơ thôn 8, să Ea Ô, tơring glông Ea Kar, tơring ]ar Dak Lak, khă tha rơma laih, thun anai 70 thun, samơ\ ăt gir run ngă bruă, jak iâu ană plơi pla bơblih hơdră ngă hmua, pla pơjing, anăp nao bruă pla pơjing tui hơdră ngă hmua rơgoh hơdjă laih anun pơgang anih hơdip jum dar.

Thun 2007, `u ako\ pơjing anom ngă [ong hrom, ngă hmua pla pơjing, s^ mơdrô Hợp Nhất hăng tơhnal pơkă kiăng hơdôm ]ô mơnuih ngă hmua rơgoh, pok prong anih anom s^ mơdrô ba gơnam đang hmua kah hăng kơphê rơgoh, tiu, măng tây, boh kruăi, boh kuit rơgoh, braih hêm ngă jrao s^ mơdrô pơ lu anih amăng dêh ]ar.

Ngă khua anom bruă, ngă [ong hrom, ơi Phan Đình Xuân do\ hrăm tui hăng pơkra ming gơnam s^ mơdrô pơjing rai trà ia jrao kah hăng phun a`ăm rơtơi [udah dah chùm ngây, phun đinh lăng, boh a`ăm pia Yuan.

Ơi Phan Đình Xuân lăi, rơngiao kơ hrăm hơdră phrâo ia rơgơi, e\p pơjeh ăt jing bruă yôm mơ\n, ba yua gơnam mă bruă ngă hmua, anom bruă gơ`u ngă gêh gal kơ abih bang ding kơna pla a`ăm pơtam hơdjă rơgoh e\p anih s^ mơdrô amăng tơring ]ar hăng gah rơngiao kơ tơring ]ar.

Yôm hloh dơ\ng le\ ngă kơ mơnuih blơi gơnam gơ`u thâo krăn phun tơdu\ mơ\ng anih pơpă pla, pơkra pơjing, a`ăm pơtam rơgoh hơdjă anun kah arăng hơđong pran jua blơi, pơjing rai tơlơi đăo kơnang tong ten biă mă.

‘’Pơ anăp anai, [ing gơmơi amra pơphun na nao brơi mơnuih [ôn sang hyu e\p lăng bruă ngă hmua pla pơjing hơdră phrâo, hơmâo boh tu\ yua.

{ing gơmơi brơi mơnuih [ôn sang nao tơl tơring glông Krông Ana [udah nao pơ {uôn Đôn hăng hơdôm anih hơmâo hmua đang, sang ]em rông hlô mơnong tu\ yua pioh e\p lăng hrăm tui hơdră pla bơmao, hơdră ]em rông amăng tơring ]ar, tơring glông. Anai le\ tơlơi kiăng mơ\ng mơnuih [ôn sang’’.

Đ^ tui mơ\ng bruă hrăm tui bruă ngă đang hmua hăng mơ\ng sa ]ô mơnuih ngă hmua đô], hăng tơlơi kiăng gir run pơkra ming gơnam s^ mơdrô hiam klă tu\ yua kơ pran jua drơi jăn laih anun pơgang anih hơdip jum dar, lu mơnuih ngă bruă s^ mơdrô [ơi Dak Lak hơmâo ]ih anăn gơnam s^ mơdrô ngă pô gơ`u sit nik.

Hơdôm tơlơi gir run anun hơmâo pơtrut pran jua hăng pơlar tui tơlơi hur har kơ lu mơnuih pơko\n ngă hrom pơjing rai gơnam s^ mơdrô hiam tu\ yua, ngă pơdrong kơ pô rah hăng ngă djơ\ tơlơi kiăng mơ\ng mơnuih mơnam.

H’Xíu pô ]ih-Nay Jek: Pơblang