VOV4.Jarai - Pơdah pran jua ba jơlan hlâo mơng hlăk ai, lu mơnuih amăng khul, tơdăm dra [ơi tơring ]ar Daklak hmâo khin hơtai mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă bơwih [ong huă, pơlir hơbit pơdo\ng grup mă bruă hrom hăng anom mă bruă hrom, djru pơplih phrâo jơlan gah ngă rai gơnam tam, đ^ kyar bơwih [ong huă, gum tơngan hrom plơi pla ngă giong tơhnal pơkă jơlan hơdră pơdo\ng plơi pla phrâo.

Hrim thun amai Lã Thị Thanh Tuyền , (29 thun), [ơi [ôn Triết, să Dur Kmăn, tơring glông Krông Ana, tơring ]ar Daklak pla 3 ektar đang hơbơi ]ên Japan, pơhrui kơmlai hmâo năng ai `u 300 klăk prăk.

{u djơ\ kơnong kơ ngă kơmlai kơ sang ano# amai Tuyền đo#] ôh, bruă pla hơbơi ]ên do# djru pơsir bruă mă brơi 5 ]ô mơnuih mă bruă, amăng anun akă yap nao ôh mrô mơnuih mă bruă tui bơyan.

Amai Tuyền brơi thâo, hluai tui jơlan hơdră pơtô hơdôm hơdră pơlar phun pla mơng gru\p hlăk ai să, `u dưi ngă juăt hăng thâo truh kơ phun hơbơi ]ên Japan.

{uh djuai phun pla anai djơ\ hăng lon, ayuh hyiăng [ơi anai, thun 2013, `u khin hơtai ]an dong 20 klăk prăk tuh pơ plai 8 ar đang hơbơi ]ên.

Yua kơ akă thâo hơdră bôh thâo anun bơyan blung a pla phun hơbơi ]ên [u hmâo bôh tu\ yua lu ôh, hmâo arong hlăt pơ]ra\m, amai Tuyền lu\p lăp 30 klăk prăk.

{u tah hơtai ôh, hơdôm thun tơdơi kơ anun, hơduah e\p rah hră pơ-ar, amai Tuyền nao hrăm tui tơlơi găn rơgao rah [ơi hơdôm kual pla hơbơi ]ên pơ\ tơring ]ar Lâm Đồng laih anun blơi hre\ ba glăi pla hăng pơhư prong tui [ơ [rư\ lon pla hrim thun:

“Blung a yua kơ glông hơdră bôh thâo mơng kâo akă hmâo, dua le\ kâo akă thâo rơđah ôh s^ hơbơi pơ\ hơpă.

Kâo hyu hrăm tui mơng hơdrôm hră, hră ]ih laih anun hra\m mơng sa dua ]ô gơyut jum dar hăng sa dua bôh sang ano# pla mơng hlâo le\, kâo hơduah e\p lăng kơ glông hơdră bôh thâo pla `u.

Phrâo tom dih anai pla hrom lu mơnuih ăt hmâo lu mơnuih tơ`a yua hơge\t hơbơi sang kâo hmâo lu hơbơi le\, kâo ăt hmâo lăi mơn, yua kơ sa le\ glông hơdră bơwih brơi hăng dua le\ yua kơ hre\ hơbơi, hre\ hơbơi khom pơhlôm klă hiam”.

Bơ\ ayong Nguyễn Quốc Cường, (29 thun), [ơi să Ia Tờ Mốt, tơring glông Ea Sup, tơring ]ar Daklak, pô Anom mă bruă hrom pla bơmao hăng bơwih brơi bruă đang hmua brơi thâo, `u “ke\ ph^” hăng phun bơmao drăng mơng tơdơi kơ tal hyu ]ua\ lăng hrăm tui hơdră pla bơmao [ơi tơring glông Krông Ana, tơring ]ar Daklak.

{uh phun bơmao drăng ]ăt đ^ hiam, drăng mă yua amăng să hmâo mơn, `u pơmin truh kơ bruă pơlir hơbit hăng [ing hlăk ai pơkon pơdo\ng anom mă bruă hrom, djru rah pơsir bruă mă kơ mơnuih amăng khul, laih anun pơdo\ng rah anăn păn “bơmao drăng Ea Sup”, pơhlôm hơđong anih anom s^ bơmao.

Khă phrâo pơdo\ng samơ\ truh ră anai, anom mă bruă hrom pla bơmao hăng bơwih brơi kơ bruă đang hmua yua kơ ayong Nguyễn Quốc Cường ngă pô wai lăng hmâo laih 12 ]ô mơnuih gum hrom, pơsir bruă mă na nao brơi rơbêh kơ 30 ]ô mơnuih mă bruă.

Prăk pơhrui glăi mơng ako# thun truh ră anai hmâo rơbêh kơ 500 klăk prăk, pơhrui glăi hơnong `u lom sa ]ô mơnuih rơbêh kơ 50 klăk prăk lom sa blan.

Ayong Cường brơi thâo, hrom hăng bruă pơhư prong hơdră pla, pơ\ anăp anai anom mă bruă hrom amra đ^ tui dong bruă bơwih brơi hăng djuai bơmao anai:

“Ră anai  mrô mơnuih amăng khul ăt do# [ia\ mơn hăng mrô bơmao akă lu anun biă `u pla bơmâo giong s^ đo#], bơ\ pơgi kơdih anai lom mrô mơnuih amăng khul lu tui amra pơkra bơmao krô dong.

Ră anai mrô bơmao s^ hyu akă lu hăng glăk kơ[ah, hăng noa s^ hơđong, pơ plih nao rai mơng 60 truh 80 rơbâo prăk lon sa kg tui hluai hrơi blan, hăng mrô ara\ng kiăng blơi [ơi Daklak ăt do# lu đo#]”.

Kiăng ngă tui bruă ba jơlan hlâo, gum djru mơng hlăk ai amăng gum hrom pơđ^ kyar bơwih [ong – mơnuih mơnam [ơi tơring ]ar, hơdôm thun rơgao, Gru\p apăn bruă khul hlăk ai hơdôm gưl tơring ]ar Daklak hmâo pok pơhai, pơplih phrâo bruă “Gum hrom hlăk ai pơdo\ng bruă mă” hăng lu bruă mă kah hăng: pơ phun anăp bruă, lăi pơthâo bruă mă kơ mơnuih hlăk ai, jao ngăn rơnoh pơ phun bruă mă kơ hơdôm ako# bruă hlăk ai đ^ kyar bơwih [ong, pok anih pơhra\m, mă yua hăng pơtô glăi bôh thâo phrâo kơ hlăk ai [ơi plơi pla;

Gum hrom hăng Sang prăk gah hơdră bruă mơnuih mơnam tơring ]ar wai lăng ngăn drăp jao kơ hlăk ai.

Kơnong kơ mơng ako# thun truh ră anai, hơdôm gưl khul hlăk ai tơring ]ar Daklak hmâo jao laih 8 anung prăk pơ phun bruă mă noa `u 160 klăk prăk, pơdo\ng hăng lăi pơthâo 3 bôh anom mă bruă hrom hlăk ai.

Gơnang kơ anun, jai hrơi jai hmâo lu mơnuih  hlăk ai dưi ngă juăt hăng hơdôm ngăn drăp gum djru, khin hơtai tuh pơ plai đ^ kyar bơwih [ong huă.

Ơi Vũ Văn Đông, Kơ-iăng Khoa Gơnong bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan, Khoa anom bruă git gai pơdo\ng plơi pla phrâo tơring ]ar Daklak pơsit, hơdôm hơdră bơwih [ong hlăk ai djru laih tơring ngă giong hơdôm tơhnal pơkă amăng pơdo\ng plơi pla phrâo:

“Abih bang hơdôm bruă mă mơng Khul hlăk ai biă `u le\ pơdo\ng hơdôm hơdră ngă đang hmua ba glăi bôh tơhnal.

Hăng bôh yôm ngă hiưm hơpă kiăng pơsur khul hlăk ai ba jơlan hlâo gum hrom pơdo\ng plơi pla phrâo, pơdo\ng [ôn lan jai hrơi jai pơdrong sah hăng klă hiam.

Amăng [rư\ pơđ^ tui tơlơi hơd^p mơda mơng mơnuih ngă đang hmua, biă `u [ơi kual ataih, asue\k.

Yua anun [ing gơmơi [uh le\ hăng mơnuih mơng khul hlăk ai tơring ]ar Daklak amăng hơdôm thun rơgao hmâo ngă klă laih hăng dưi pơsit yôm amăng bruă ngă tui jơlan hơdră gum hrom pơdo\ng plơi pla phrâo”.

Hăng bruă hrăm tui klă hăng mă yua bôh thâo phrâo amăng bruă mă, khin hơtai pok pơhai hơdôm hơdră pơlir hơbit ngă rai gơnam tam, lu hlăk ai [ơi Daklak pơdah laih bruă ba jơlan hlâo mơng thun hlăk ai, [u djơ\ kơnong kơ ngă kơmlai kơ drơi pô hăng sang ano# ôh mơ\, do# djru ngă pơplih jơlan hơdră pơ phun bruă ngă đang hmua, đ^ kyar bơwih [ong huă [ơi tơring ]ar dong.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr