VOV4.Jarai - Ơi Hùng “Tù và” (đing tơki) le\ anăn ara\ng iâu kơ `u mơ\ m[s plơi Hoà Thành, să Hoà Đông, tơring glông Krông Pa], tơring ]ar Daklak, pioh iâu kơ khoa plơi Phạm Đức Hùng lu thun hăng anai. Anăn iâu anai pơ phun mơng bruă `u “huă asơi pô mă bruă hrom” amăng hơdôm thun pơdo\ng plơi pla phrâo, hur har amăng bruă plơi pla, laih anun djru gum hơgo#p hăng pơsur m[s pơgo#p gơnam tam, gum tơngan hrom pơdo\ng plơi pla phrâo.

            Nao pơ\ plơi Hoà Thành, să Hoà Đông hrơi anai amra amu` lăng [uh pran jua mơ-ak pơdah [ơi [o# mơta hrim ]ô m[s, lom gơ`u dưi rơbat [ơi jơlan pơkra hăng [ê tông dăng hyu djop plơi, hăng tơbiă pơ\ kual krah să, tơbiă [ơi jơlan mrô 26. Jơlan nao rai geh gal djru bruă bơwih [ong mơng m[s đ^ kyar ta` hloh. Truh thun anai, Hoà Thành [u hmâo sang ano# hlơi rin rơpa dong, prak pơhrui glăi hơnong `u hmâo rơbêh kơ 50 klak prak lom sa ]ô mơnuih amăng sa thun, hmâo sang ano# pơhrui truh 150 klak prak lon sa ]ô mơnuih amăng sa thun.

            Sa amăng hơdôm mơnuih mơ-ak hloh hăng bôh tơhnal mơng Hoà Thành le\ Khoa plơi Phạm Đức Hùng, yua kơ hơdôm thun yu\ ngo\ đuăi hyu, [ơi anăp mă bruă [ơi hơdôm ring bruă, hrom hăng m[s [ơi anai djru gơnam, pran jua mă bruă, plơi pla phrâo [ơi plơi `u gơgrong pơdo\ng giong laih 19 tơhnal pơkă. Ơi Hùng lăi pơthâo:

             “Lăi brơi m[s hmư\ blung hlâo pô khom ngă gru. Amăng bruă pô khom ngă tui tơpă, dưm kơnar, djop bruă khom pioh m[s pơsit mă. Amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo tui anun, [ing gơmơi hluai tui hyu lăi pơthâo pơsur kiăng m[s lăng [uh mă pô ngă tui hmâo yua kơ gơ`u le\ gơ`u ngă mơtam yơh. Blung a neh wa hmư\ ăt akă [u rơđah mơn, samơ\ lom lăi kơ tơlơi tơnap să amra djru gum 10% do# hơdôm hơpă m[s gum pơ]ruh hăng m[s pơdo\ng  mă gru\p pơdo\ng pơkra ruah hơdôm mơnuih hmâo pran đăo gơnang ngă hơdră bôh thâo phrâo ăt kah hăng lăng tui, ]ih mă  mơng anun ara\ng bơlăi nao rai tơdruă ngă đu] yơh.”

             Tui hăng tơlơi pel e\p mơng Gru\p git gai pơdo\ng plơi pla phrâo să Hoà Đông, hlâo kơ ngă tui jơlan hơdră plơi pla phrâo, prak pơhrui glăi hơnong `u lom sa ]ô mơnuih plơi Hoà Thành kơnong kơ hmâo 11 klak prak amăng sa thun. {u djơ\ tui anun đu] ôh, anai do# jing anih anom phun dleh tơnap kơ tơlơi rơnuk rơnoa hơđong plơi pla. Pơ phun mơng tơlơi pơmin “Hmâo ngă kah mơng dưi jing, kiăng pơdo\ng plơi pla phrâo rơngiao kơ tơlơi gum djru mơng kơnuk kơna le\ drơi pô hrim sang ano# khom hmâo tơlơi hơd^p mơda hăng tơlơi bơwih [ong hơđong lom anun mơng pơsur m[s dưi gum pơ]ruh”, Khoa plơi Phạm Đức Hùng hrom hăng gru\p wai lăng mă pô plơi Hoà Thành nao hrim sang ano# pioh pơsur, pơtô ba  m[s pơplih hơdră phun pla, hlô rông, đ^ dong prak pơhrui glăi. Hrom hăng anun, hyu tơ`a bla tơlơi gum pơhiăp mơng m[s kơ bruă gum pơ]ruh pơdo\ng anom mă yua. Djop bruă dưi pơ phun hmâo ako# tlôn hăng tơpă anun dưi hmâo tơlơi tu\ ư hrom mơng abih bang m[s amăng plơi.”

            Bôh tơhnal, Hoà Thành pơdo\ng hmâo sa bôh sang hră wai lăng ]ơđai muai hăng 10 bôh anih hrăm, pơkra glăi 1000m pơnăng war, dăng 2km glông hre\ apui lơtr^k pơ]rang rơđah [u\t plơi pla, 2km glông hre\ apui pioh kơ bruă bơwih [ong huă, ngă giong rơbêh kơ 2,3 km jơlan nao rai amăng plơi pla hrom hăng lu ring bruă pơkon. Truh rơnu] thun 2014 plơi Hoà Thành ngă giong laih 19/19 tơhnal pơkă plơi pla phrâo. Lăng [uh kơ tơlơi pơplih phrâo mơng plơi, wa Nguyễn Thị Thu Lan, sa ]ô m[s plơi Hoà Thành brơi thâo:

             “Hơdôm thun je# hăng anai, tơlơi hơd^p mơda mơng [ing gơmơi klă tui lu biă, tơlơi anai ăt gơnang kơ wa Hùng pơsur pơplih pla plah phun bôh [ơr hăng sầu riêng amăng đang kơ phê kiăng hmâo hmăi dong prak pơhrui glăi. ~u do# iâu pơthưr djop mơnuih gum pơ]ruh prak pran pơkra jơlan nao rai, glông hre\ apui lơtrik, agaih rơme\t plơi rơgoh, djop mơta agaih phông nao rai ngă hơge\t leng kơ geh gal.”

            Ră anai, tơlơi rơnuk rơnoa hơđong [ơi plơi Hoà Thành dưi djă pioh laih, tơlơi bơwih [ong hơđong hăng hơdră phun pla djơ\, anom mă yua klă hiam. Hrom hăng anun, pran jua neh wa amăng plơi pla thâo gum hơgo#p hrom hloh, tơlơi mu\t hrom amăng kual m[s dưi hruă kơja\p, tơlơi đăo gơnang mơng m[s hăng Ping gah hăng Kơnuk kơna jai hrơi jai prong tui. Ơi Nguyễn Đình Vượng – Khoa git gai Ping gah, Khoa Jơnum min m[s să Hoà Đông brơi thâo:

            “Bruă mă mơng ơi Hùng  rơngiao kơ bruă mă mơng plơi `u do# hmâo pran jua đăo gơnang mơng `u pioh kơ neh wa anun `u lăi arăng hmư\. Lom hmâo hơdră pơtrun pơdo\ng plơi pla phrâo `u le\ mơnuih hur har hloh. ~u hyu pơ phun m[s đ^ kyar bơwih [ong hăng pơsur hrim sang gum pơ]ruh prak, pran pioh pơdo\ng plơi pla phrâo. Truh kơ ră anai jơlan [ê tông hmâo [ơi djop jơlan laih, hmâo sang hră, abih bang sang pơdo\ng kơja\p, prak pơhrui glăi mơng m[s lu biă, amra lu hloh 2 wot bơhmu hăng plơi pơkon.”

            Tơlơi pơplih phrâo [ơi kual plơi Hoà Đông lăi ha jăn hăng tơring glông Krông Pa] lăi hrom hmâo tơlơi gum hơgo#p mơng hơdôm mơnuih ngă gru ba jơlan hlâo kah hăng ơi Phạm Đức Hùng. Hăng bruă mă ba\ kơ bôh yôm hăng ba glăi bôh tơhnal amăng bruă gum pran hrom pơdo\ng plơi pla phrâo, ơi Phạm Đức Hùng, plơi Hoà Thành, să Hoà Đông, tơring glông Krông Pa], tơring ]ar Daklak  dưi hmâo Gru\p wai lăng kual }ư\ Siăng [ơk hră bơni kơ hơdôm tơlơi gum hơgo#p amăng bruă “Gum pran hrom pơdo\ng plơi pla phrâo”  rơwang mơng thun 2011-2015.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr