VOV4.Jarai - Hơdôm thun rơgao, djo\p gưl Khul mơnuih ngă hmua tơring glông Ea Hleo, tơring ]ar daklak pơtrut đ^ bruă hyu pơtô pơblang, iâu pơthưr ding kơna amăng khul, mơnuih ngă hmua gơgrong bruă ngă pô ba jơlan amăng bruă man pơdong plơi pla phrâo.

Dong mơng anun, lu neh met wa tu\ ư dong yua hăng bruă pơyơr lo\n, pơc\ruh prăk, hrơi mă bruă man pơdong anih anom bơwih brơi mơnuih [on sang.

Tơdơi kơ rơbêh 20 thun bơwih [ong [ơi să Ea Nam, tơring glông Ea Hleo, yua triăng kơtang, gir ngă hmua hro\m hăng lo\n tơnah, ayuh hyiăng [ơi anai gêh gal, sang ano\ ơi Nguyễn Văn Hoàng ră anai hơdip hơđong mơ-ak laih.

Ră anai, sang ano\ `u hơmâo 1,4 ektar đang kơphê, 600 [e\ gong tiu, 200 phun sầu riêng hăng 150 phun [ơr truh thun mơboh laih.

Tơdơi kơ kah pơđuăi abih prăk tuh pơ alin, rim thun sang ano\ `u pơhrui glăi giăm 450 klăk prăk.

{u kơnong jing mơnuih bơwih [ong rơgơi, ơi Hoàng le\ sa amăng hơdôm c\ô mơnuih amăng khul nao hlâo amăng bruă ‘’Khul mơnuih ngă hmua gum man pơdong plơi pla phrâo’’ mơng tơring glông.

Blan 4/2013, sang ano\ ơi Hoàng pơyơr rơbêh 9000m2 lo\n đang mơng sang ano\ `u kiăng Jơnum min mơnuih [on sang să Ea Nam c\uk pơkra ngă anih tuh asuk. Yua anun, ră anai plai [iă laih hơ[ak jrak ayuh hyiăng dong tah [ơi anai, anih anom jum dar hai hiam hloh mơn:

‘’Lăng nao abih bang bruă amăng să gơmơi anai, sang ano\ kâo hơmâo lo\n yua anun gir brơi lo\n kiăng arăng ngă jơlan, ngă anih tuh asuk, ngă ring bruă djru mơnuih mơnam’’.

Lu jơlan nao rai amăng plơi [ơi să Ea Nam, tơring glông Ea H’leo hơmâo man pơdong tơlơi gum pơc\ruh mơng mơnuih [on sang

Dong mơng thun 2012 truh ră anai, Khul mơnuih ngă hmua djo\p gưl amăng tơring glông Ea H’leo iâu pơthưr pơc\ruh hơmâo rơbêh 400 klai prăk hăng rơbêh 50.000 hrơi ngă bruă pơkra phrâo jơlan, pơkra ming rơbêh 400 km jơlan nao rai amăng plơi, tom hăng hơdôm rơtuh km hre\ dăng apui lơtrik bơwih bruă mă yua, pơkra gơnam, ngă amăng bưng pơđoh ia, ngă sang jơnum amăng plơi.

Dong mơng ako\ thun truh ră anai, mơnuih amăng Khul djo\p gưl pơc\ruh prăk mơta rơbêh 1 klai 150 klăk prăk, djru 1000 hrơi ngă bruă, ngă phrâo hăng pơkra ming 12 km jơlan nao rai amăng plơi.

Ơi Nguyễn Đình Hoạt, Khoa Khul mơnuih ngă hmua tơring glông Ea H’leo, Daklak brơi thâo, yua pơtrut ngă bruă pơtô pơblang, iâu pơthưr, yua anun tơlơi pơmin mơnuih ană plơi pla amăng bruă man pơdong plơi pla phrâo pơplih phrâo klă laih:

‘’Hơdôm thun hlâo, lăi nao tơlơi thâo hluh ăt kah hăng tơlơi gum djru mơng neh met wa do\ tơdu mơn, samơ\ amăng 2, 3 thun anai, hơmâo tơlơi pơtô pơblang, sa, dua boh plơi pơkra jơlan nao rai, ană plơi `u [uh tui hơbô| bruă anai klă, yua anun ră anai [ing gơ`u hur har pran jua gum ngă.

Phrâo anai, hơdôm boh plơi pla jơnum c\rông sai ngă jơlan. Kơnuk kơna ta djru blơi si măng, pơtâo c\uah, yua anun neh met wa amra pơc\ruh prăk, djru hrơi mă bruă c\i pơkra jơlan hiam kiăng ană plơi nao rai mơ-ak [iă’’.

Hro\m hăng anun, djo\p gưl Khul gir hyu pơtô pơblang iâu pơthưr mơnuih amăng khul c\ih anăn ngă sang ano\ hơdip hiam, gum man pơdong plơi pla, [ut plơi hơdip hiam.

Laih dong, pơphun bruă ‘’Neh met wa pơkơtưn pơkra gơnam tam, s^ mdrô rơgơi, gum djru nao rai ngă pơdrong, laih anun hro\ trun mrô [un rin hơđong kjăp’’ pơlir hăng man pơdong plơi pla phrâo hăng lu bruă ngă phara, djơ\ lăp, djru pơplih phrâo tơlơi hơdip, pơđ^ tui prăk kăk kơ [ing apăn bruă, neh met wa amăng khul.

Ơi Lê Thăng Long, Khoa Jơnum min mơnuih [on sang tơring glông Ea H’leo brơi thâo, bruă man pơdong plơi pla phrâo hơmâo Khul mơnuih ngă hmua djo\p gưl pơphun bruă, djru yôm biă amăng bruă lo\m lui rơmon rơpa, pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong [ơi tơring glông.

‘’Hăng tơlơi gơgrong bruă ngă ding kơna mơng anom git gai man pơdong plơi pla phrâo, hơdôm thun rơgao, Khul mơnuih ngă hmua tơring glông gir pơtô pơblang, iâu pơthưr hơdôm boh să, tơring kual gum pran hro\m djru man pơdong plơi pla phrâo kah hăng: pơpha brơi lo\n, ngă jơlan, djru tom prăk brơi c\an mơng tơring ]ar, tơring glông c\i man pơdong rim boh plơi pla, rim boh să, biă mă `u le\ pơđ^ kyar bơwih [ong huă mơng rim boh sang, kiăng pơhlôm tơlơi hơdip hăng ngă tui djơ\ rơnoh pơkă man pơdong plơi pla phrâo ră anai’’.

Kiăng pơtrut đ^ hloh dong tơlơi gơgrong bruă ngă pô ba jơlan amăng bruă man pơdong plơi pla phrâo, Khul mơnuih ngă hmua tơring glông Ea H’leo, Daklak amra ngă bruă tu\ yua hloh mơng djo\p mơta tơlơi pơplông yua khul pơphun ngă; gir hyu pơtô pơblang ding kơna gum man pơdong anih anom amăng plơi, biă mă `u le\ ngă jơlan amăng plơi, ngă amăng bưng pơđoh ia.

Dong mơng anun, djru gum hro\m hăng djo\p gưl, gong gai kơnuk kơna ngă giong jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo [ơi tơring glông.

                                                               Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr