VOV4.Jarai - Rơngiao kơ gru\p atông ]ing đah kơmơi mơng djuai ania Êđê Bih, hăng djuai ania Êđê hlâo adih kơnong kơ hmâo đah rơkơi đo#] atông ]ing.

Khă hnun hai hăng tơlơi pơđ^ kyar mơng mơnuih mơnam rơnuk anai, ră anai, [ơi lu anih anom amăng tơring ]ar Daklak bruă pơtô atông ]ing hơgor do# dưi atông pioh kơ hơdôm gru\p đah kơmơi dong.

Anai le\ tơlơi gir run kiăng djă pioh hăng pơgang bôh thâo ]ing hơgor [ơi anăp tơlơi amra rơngiă tui [ơ [rư\ hăng [u hmâo mơnuih pơtô glăi.

Pha ra hăng lu hre\ Êđê pơko\n, djuai ania Êđê bih [ơi [ôn Trấp, tơring kual {uôn Trấp, tơring glông Krông Ana, tơring ]ar Daklak mơng lu thun hăng anai hmâo laih sa gru\p đah kơmơi atông ]ing amăng rim tal jơnum ngui ngă yang. Ring ]ing mơng gru\p anai hmâo 6 bôh hăng sa bôh hơgor.

}ing dưi pơpha jing 3 gro#p, hơgor hmâo bruă ngă le\ djă pioh er atông kơ abih bang ring ]ing.

Lom atông, [ing atông rô rơbat tui glông dar vil mơng gah hnuă nao gah iao, kiăng lăi le\ pơwo\t glăi phun akha.

Wa H’ Riu H’ Mok, Khua gru\p atông ]ing Jhô [ôn Trấp brơi thâo, amăng lu thun rơgao, gru\p atông ]ing Jhô [ôn Trấp hmâo jak iâu nao atông [ơi lu anih jơnum ngui amăng lo\n ia ta hăng pơ\ dêh ]ar ta] rơngiao.

Khă hnun hai ră anai hmâo lu ding kơna amăng gru\p thun tha rơma, juăt duam ruă anun bruă hyu pơdah atông ]ing [u do# na nao.

Pơ ala kơ anun, kiăng pơgang bôh thâo phiăn juăt mơng djuai ania [ơi anăp rơngiă tui, [ing ding kơna amăng gru\p hmâo pơtô brơi laih er atông ]ing Jhô kơ lu ]ơđai đah kơmơi amăng plơi kiăng pơjing brơi kơ rơnuk tơdơi.

“Kâo khom gir run pơtô glăi kơ rơnuk hlăk ai, kiăng gơ`u dưi atông hre] pioh tơdơi anai lom [ing gơmơi tha rơma h^ [u dưi hyu pơdah atông ]ing pơ\ anai, pơ\ adih le\ hmâo [ing gơ`u to# tui pơ ala kơ [ing gơmơi yua anun [ing gơmơi gir run pơtô glăi hăng abih bang pô thâo, yua kơ er atông ]ing hmâo pơtô glăi laih mơng rơnuk [ing yă, [ing neh wa pô.”

Amai H’ Diệu Niê, ding kơna gru\p atông ]ing Jhô [ôn Trấp lăi pơthâo, hăng djuai ania Êđê Bih [ơi anai, bruă hrăm atông ]ing hăng đah kơmơi [u hmâo kom pơgăn oh mơ\ do# dưi pơtrut pơsur dong.

Yua anun yơh, amăng lu thun rơgao, lu adơi amai amăng plơi hmâo [ing tha pơtô glăi atông ]ing Jhô.

Kiăng dưi atông hre] lu tơlơi atông, kiăng hloh le\ hmâo tơngan [at bruă hăng hơdră hmư\ er, jua atông klă. Samơ\ tơlơi yôm phăn le\ khom sit nik kiăng khăp hăng thâo gir run.

“Dưi hmâo [ing tha, neh wa pơtô glăi kâo gir run hrăm khom thâo. Yua kơ kah hăng [ing neh wa hlâo adih ăt dưi hyu pơdah atông pơ\ anai pơ\ adih mơn [ơi lu anih anom, anun ră anai [ing gơmơi ăt kiăng dưi to# tui mơn hơdôm phiăn juăt anun hăng khom hrăm kiăng thâo mơ\ pơtô glăi kơ rơnuk tơdơi dong kiăng [ing tơdơi anai ăt djă pioh mơn bôh thâo mơng djuai ania pô.”

Hăng djuai ania Êđê hlâo adih, kơnong kơ hmâo Êđê Bih đo#] brơi đah kơmơi atông ]ing, bơ\ Êđê hre\ pơkon le\, bruă atông ]ing kơnong pioh kơ [ing đah rơkơi đo#].

Khă hnun hai, ră anai hăng tơlơi pơđ^ kyar mơng mơnuih mơnam rơnuk anai, tơlơi pơmin anai [ơ [rư\ pơplih laih.

Dong mơng thun 2015 truh ră anai, Gơnong bruă bôh thâo, bơkơja\p drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui tơring ]ar Daklak gum hrom hăng Anom bruă bôh thâo tơlơi pơhing hơdôm bôh tơring glông, plơi prong amăng tơring ]ar juăt pok anih pơtô atông ]ing kơ hlăk ai đah kơmơi hăng đah rơkơi [ơi hơdôm bôh plơi pla ala [ôn.

Mơng hơdôm anih pơtô anai hmâo laih lu gru\p atông ]ing hlăk ai thâo atông mơ-ak, jing phun akha lom gum hrom hơdôm bruă pơplông, pơdah atông gông bro# djuai ania [ơi hơdôm gưl pơphun.

Tơlơi yôm phăn le\ [u djơ\ kơnong kơ hmâo hơdôm gru\p atông ]ing đah rơkơi ôh mơ\ wot gru\p atông ]ing đah kơmơi ăt jai hrơi jai dưi pơsit bruă atông ]ing mơng pô.

Adơi H’ Danh Ayun hăng H’ Đô Na Ayun, 2 ding kơna gru\p atông ]ing đah kơmơi [ôn Ea Đun, să Ea Kênh, tơring glông Krông Pa] brơi thâo:

“Hăng ]ing le\ [u djơ\ hrăm tui hră pơ-ar ôh mơ\, hrăm hăng tơlơi mưn [uh tui amăng tơngia. Tơdah mưn [uh klă thơ amra dưi djă pioh klă.

Khă hmâo lu tơlơi tơnap yua kơ tui phiăn juăt mơng djuai ania Êđê le\ kơnong hmâo đah rơkơi đo#] atông ]ing samơ\ hăng đah kơmơi kah hăng [ing gơmơi le\, yua kơ khăp anun ăt kiăng dưi hrăm mơn hăng gir hrăm kiăng ngă hiưm hơpă [u djơ\ kơnong kơ hmâo đah rơkơi ôh atông ]ing, wo\t đah kơmơi hăng đah rơkơi leng kơ thâo atông ]ing sôh.”

“}ing le\ ră anai [iă mơn mơnuih hrăm hăng amra rơngiă tui [ơ [rư\. Kâo kiăng dưi hrăm pioh thâo hăng amra pơtô glăi kơ lu rơnuk tơdơi hloh dong kiăng kơ dưi djă pioh gru hiam bôh thâo đưm mơng djuai ania Êđê.”

Tui hăng mơnuih atông ]ing pơsit, khă akă hmâo mơn ano# pha ra samơ\ ră anai, [ơi lu anih hrăm atông ]ing, [ing đah kơmơi gum hrom hrăm lu biă.

Biă `u, lu đah kơmơi do# ta` thâo atông hăng thâo klă hloh kơ đah rơkơi dong.

{ing pơtô atông ăt lăi mơn, gơnang kơ hmâo tơlơi gir run, thâo gơgrong anun [ing đah kơmơi dưi thâo ta` hơdôm tơlơi atông hmar hăng hơdor sui hloh kơ đah rơkơi.

Nghệ nhân Y Hiu Niê Kdăm, pô pơtô lu anih hrăm atông ]ing lăi le\, khă pơtô brơi kơ đah rơkơi [udah đah kơmơi hai, anai ăt le\ sa hơdră kiăng djă lui bôh thâo đưm ]ing hơgor anun lăp dưi pơ pu\, pơtrut pơsur.

“Djuai ania Êđê tui djuai am^, anun yơh djơ\ mơng lăi hă đah kơmơi jing pô, amra ngă pô pơsit tơlơi tô glông to# tui sui thun.

Kâo kiăng pơtô glăi kơ gru\p đah kơmơi hăng [uh tơlơi pơmin rơnuk anai hmâo lu tơlơi pơplih, [ing ]ơđai ta` djă pioh klă hloh, hrăm ta` hloh bơhmu hăng ]ơđai đah rơkơi.

{ing đah kơmơi ăt hmâo tơlơi djă pioh tơlơi hrăm sui hloh hăng klă hloh bơhmu hăng [ing ]ơđai đah rơkơi.”

Tui hăng Pô kơsem min bôh thâo đưm Ling Nga Niê Kdăm lăi pơthâo, hmâo sa bôh nik ră anai [ơi lu plơi pla amăng tơring ]ar Daklak anun le\ [ing ding kơna amăng gru\p atông ]ing đah rơkơi tơdơi kơ kơja\p drơi jăn, pơdo# bơnai amra kiăo tui gah sang bơnai.

Tơdah sang ano# bơnai [ơi hơdôm bôh plơi pla pơkon le\ lăng kah hăng plơi phun, mơng pô tơdăm anun amra rơngiă h^ sa ding kơna mơng gru\p atông ]ing.

Yua anun, lu plơi pla hmâo jơlan gah pơtô glăi atông ]ing đah kơmơi, yua kơ adơi amai amra jing do# glăi [ơi plơi pla pô tui phiăn juăt rơkơi tui do# sang bơnai mơng djuai ania Êđê.

Bruă đah kơmơi djuai ania Êđê thâo atông ]ing [u djơ\ kơnong kơ to# tui jua ]ing [ơi hơdôm bôh plơi pla, ngă lu mơta, pơjing rai gru pha ra kơ bôh thâo ]ing hơgor kual }ư\ Siăng ôh mơ\ `u do# djru pơgang bôh thâo phiăn juăt mơng djuai ania kual }ư\ Siăng [ơi anăp ano# bơdjơ\ nao mơng lu bơnah amăng tơlơi hơd^p mơda rơnuk anai./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang