VOV4.Jarai - Ƀơi tơring čar Kon Tum, Anom bruă wai lăng Gơnam yôm đưm, Ding jum Gru grua, Bơkơjăp drơi jăn hăng Tuai čuă ngui phrâo pơphun Jơnum bơkơtuai kơ bruă wai lăng, pơgang, pơtrut đĭ anŏ yôm mơng tơlơi ngui ngor atông čing kual Dap Kơdư. Nao pơhmư̆ hơmâo ƀing khua wai lăng, kơsem min gru grua boh thâo đưm; pơ ala brơi ƀing rơgơi kơhnâo hrŏm hăng Gơnong bruă Gru grua, Bơkơjăp drơi jăn hăng Tuai čuă ngui 5 boh tơring čar kual Dap Kơdư. Ƀing rơgơi kơhnâo, ƀing wai lăng gru grua hơmâo črâo pơƀuh hơdôm tơlơi dưi ngă ăt kah hăng tơlơi aka ƀu dưi ngă amăng thun blan rơgao, mơng anun ba tơbiă tơlơi pơmin, hơdră pơsir klă, rơđah rơđông, djă gru phara ƀơi kual Dap Kơdư kiăng djă pioh, pơtrut đĭ gru grua yôm anai.

Pơhiăp ƀơi mông Jơnum, ơi Nông Quốc Thành - Kơ-iăng khua Anom wai lăng gru grua boh thâo đưm (Ding jum Gru grua, Bơkơjăp drơi jăn hăng Tuai čuă ngui) čang rơmang ƀing rơgơi kơhnâo, pô pơ ala kơ hơdôm gơnong bruă, anom bruă mơng hơdôm boh tơring čar kual Dap Kơdư lăi pơthâo tơpă, bơkơtuai klă, lăi nao sit bruă wai lăng, pơgang, pơtrut đĭ gru grua boh thâo ngui ngor, ngă yang rơbang Anih gru grua atông čing kual Dap Kơdư. Laih dong, hơmâo ƀuh tơlơi gêh gal, tơlơi lông pơ anăp, khin lăi tơpă, rơkâo đĭ tơlơi pơčeh phrâo, hơdôm tơlơi yôm phrâo hăng hơdră pơsir klă kơ bruă pơgang ba, pơtrut đĭ gru grua boh thâo Anih ngui ngor atông čing kual Dap Kơdư.

Amăng giăm 16 thun tơdơi hrơi Anih gru grua atông čing kual Dap Kơdư hơmâo UNESCO pơsit lĕ Tơlơi rơgơi pơdô̆ glăi hăng amăng bah hăng Gru grua boh thâo ngui ngor, ngă yang mơng ană mơnuih ta, Ding jum Gru grua, Bơkơjăp drơi jăn hăng Tuai čuă ngui, gong gai hrŏm hăng anom wai lăng Gru grua boh thâo 5 boh tơring čar kual Dap Kơdư hơmâo ngă lu jơlan hơdră, kơčăo bruă kiăng djă pioh hăng pơtrut đĭ anŏ yôm mơng gru đưm. Tơlơi yôm hloh lĕ ră anai hơmâo lu tơlơi ngă yang, jơnum tui gru đưm ăt hơmâo mơnuih bon sang djuai ƀiă djă pioh mơn. Hrŏm hăng anun, hơdôm rơtuh anih pơtô atông čing, pơtô suang, tul čing hơmâo pơphun hăng hơdôm rơbâo čô mơnuih nao hrăm. Hmư̆ hing kah hăng ƀơi tơring čar Kon Tum, amăng mrô 622 boh plơi djuai ania ƀiă lĕ hơmâo truh 500 boh plơi hơmâo čing, hăng 2.100 ring čing.

Atông čing hăng ayun suang amăng hrơi ngui ngor ƀơi Kon Tum

Rơngiao mơng hơdôm tơlơi dưi ngă tui anun, ƀing khua nao pơmư̆ mông jơnum ăt črâo pơƀuh mơn lu tơlơi lông amăng bruă wai lăng, pơgang, pơtrut đĭ gru grua atông čing kual Dap Kơdư kah hăng: anih gru grua jing lui ruh; ƀing thâo gru grua đưm jai hrơi aset tui, lơ̆m anun rơnuk ƀing čơđai aka ƀu hor đơi kơ bruă djă pioh gru grua; tơlơi pơtruh nao rai kơplah wah pơđĭ kyar bơwih ƀong hăng pơđĭ kyar gru grua aka ƀu hơmâo pơsir lăp djơ̆ ôh...Tui hăng pô kơsem min boh thâo gru đưm Bùi Trọng Hiền, kiăng djă pioh hăng pơtrut tui gru  grua atông čing ring hơgor kual Dap Kơdư, ƀơi anăp ƀing ta kiăng ruah mă hơdră pơsir tŭ yua.

“Pơhmutu kah hăng plơi A, gơñu ƀu pơdrong asah ôh, samơ̆ ăt gir djă pioh gru grua, tơlơi phiăn mơng đưm hlâo kah hăng ngă yang huă asơi hle, tui anun rim thun Kơnuk kơna ta kiăng tuh pơ alin djru brơi gơñu pơphun ngă yang huă asơi hle. Kơnong sa drơi kơbao. Djru ba bĕ kiăng gơñu dưi ngă yang anun, yua dah ƀu hơmâo gơnam pơyơr kơ yang lĕ amra ƀu dưi ngă yang ôh. Hơmâo anih đa mơnuih ƀon sang pơplih laih, tơdah lui laih tơlơi huă pơthi lĕ amra ƀu pơƀut tuh pơ alin nao bruă anun dong tah. Bơ anih pơpă thơ dŏ djă pioh lĕ Kơnuk kơna amra tuh pơ alin djru ba amăng kual anet, anun lĕ arăng iâu djă pioh pơƀut, tui anun amra tŭ yua hloh”.

Hluai tui mông jơnum anai, kiăng pơtŏng lăng abih bang bruă wai lăng kơnuk kơna amăng bruă pơgang hăng pơtrut đĭ gru grua boh thâo Anih ngui ngor atông čing kual Dap Kơdư mơng hrơi hơmâo pơsit anăn truh ră anai; pơđĭ tui tơlơi rơgơi mơng ƀing khua, tŭ yua amăng bruă wai lăng gru grua đưm hơmâo UNESCO pơsit anăn lăi hrŏm hăng Anih gru grua Atông čing kual Dap Kơdư lăi hơjăn; pơsit hơdră ngă bruă kiăng pok pơhai amăng hrơi blan pơ anăp đah mơng pơgang hăng pơtrut đĭ gru grua atông čing kual Dap Kơdư tui hăng tơlơi ƀuăn ƀơi hră pơ-ar hăng UNESCO; bơlăi nao rai tơlơi rơgơi amăng bruă wai pơgang, pơtrut đĭ gru grua Anih gru grua Atông čing kual Dap Kơdư kiăng pơsir hĭ tơlơi tơnap tap, dŏ gun găn amăng bruă wai lăng, laih dong pơđĭ tui tơlơi ngă hrŏm kơplah wah hơdôm plơi pla hơmâo hrŏm sa gru grua hơmâo pơsit anăn hăng hơdôm tơlơi bơdjơ̆ nao bruă gơñu wai lăng.

Anom pơphun bruă Jơnum pơtong lăng bruă wai lăng, pơgang pơtrut đĭ gru grua yôm mơng anih atông čing kual Dap Kơdư ăt hmư̆ mơn lu tơlơi pơgôp hiăp mơng ƀing rơgơi kơhnâo, mơnuih kơsem min boh thâo gru grua đưm hăng pô pơ ala mơng Anom bruă Gru grua hơdôm boh tơring čar kah hăng: hơmâo hơdră djru, brơi prăk rim blan, rim qúi kơ ƀing rơgơi kơhnâo, mơnuih djru djă pioh, pơtrut đĭ gru grua boh thâo; Ding jum gru grua boh thâo, bơkơjăp drơi jăn hăng Tuai čuă ngui lăng ba git gai wai lăng, pơtrut đĭ gru grua atông čing kual Dap Kơdư. Amăng anun pơƀut pơtô hrăm, pôr pơhing; djru ĕp mơnuih thâo rơgơi pơgang hăng pơtrut đĭ gru grua pơlir hăng pơđĭ kyar tơlơi hơdip mơng mơnuih ƀon sang.

Siu H’Mai: Pơblang