VOV4.Jarai - Jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar amăng man pơdong plơi pla phrâo jing bruă akŏ pơphun amăng đơ đam dêh čar ta lăi hrŏm, ƀơi tơring čar Dak Nông hnun mơn. Jơlan hơdră kiăng kơ pơtrut pơsur, jak iâu tơlơi gum pơgôp mơng abih bang mơnuih, pơsur gum djru mơng pran mă bruă hăng prăk kak kiăng man pơdong plơi pla jai hrơi hiam klă, biă mă ñu lĕ ƀơi hơdôm kual tơnap tap hăng kual mơnuih djuai ania ƀiă.

Mah hơmâo lŏn ngă hmua prong, samơ̆ tơlơi hơdip kơ sang anŏ ơi Điểu Byan (djuai ania M’nông), dŏ ƀơi plơi Điêng Đu, să Dak Ngo, tơring glông Tuy Đức, tơring čar Dak Nông ăt dŏ tơnap tap biă mă. Ba truh tơlơi anai lĕ yua sang anŏ ñu aka ƀu thâo bơwih ƀong huă, ngă hmua pla pơjing tui hơđăp.

Jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo djru brơi sang anŏ ơi Điểu Byan thâo pơđĭ kyar bơwih ƀong huă hăng hrưn đĭ pơdrong asah. Tơdơi kơ ñu kiăo tui hrăm hơdôm anih pơtô brơi bruă ngă hmua, hrăm tui boh thâo phrâo laih anun klin hơtai pơplih pơkra glăi lŏn mơnai, pla pơjing glăi hmua pla boh ñông, kơphê amăng 8 ektar. Bruă bơwih ƀong gêh gal, phun boh ñông, kơphê pơjeh phrâo pĕ pơhrui hmâo hmăi sĭ hơdôm rơtuh klăk prăk rĭm thun. Lơ̆m pơklaih mơng ƀun rin, ơi Điểu Byan khin hơtai tuh pơ alin rông rơmô pơdjuai phrâo kiăng kơ hơmâo lu dong phun pla djuai hlô rông mơng anun huăi bưp tơnap tap lơ̆m hrŏ nua gơnam pla ƀudah hlô rông, mơng anun prăk pơhrui mơng sang anŏ ñu ăt pơhlôm hơđong. Ră anai, rĭm thun, duh hĭ prăk tuh pơ alin, sang anŏ ñu pơhrui rơbêh 400 klăk prăk. Ƀu djơ̆ kơnong ngă pơdrong asah amăng sang anŏ ñu đôč ôh mơ̆, ơi Điểu Byan ăt djru brơi lu sang anŏ rông rơmô ania tuh ană, mơng anun neh met wa amra hơmâo rơmô rông tuh hrôh kiăng pơklaih mơng ƀun rin. Mơng hơdôm bruă sit nik, yôm phăn, ba glăi tŭ yua, phrâo anai ơi Điểu Byan hơmâo ruah amăng khul apăn bruă Ping gah, laih anun ngă khua plơi Điêng Đu.

Lăi nao kơ jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, ơi Điểu Byan brơi thâo, anai lĕ jơlan hơdră yôm phăn biă mă, djơ̆ hăng tơlơi kiăng mơng mơnuih ƀon sang, biă mă ñu lĕ kual tơnap tap hăng kual mơnuih djuai ania ƀiă dŏ. Yua mơng jơlan hơdră phrâo anai pơtrut pơsur pran gum pơgôp abih bang mơnuih; pơplih tơlơi pơmĭn mơng mơnuih ƀon sang amăng ngă hmua mă yua boh thâo phrâo, tơlơi glăm ba mơng rĭm čô mơnuih amăng sang anŏ, hăng ană plơi pla hăng abih bang, pơtrut pơlir hơbit amăng mơnuih mơnam.

Man pơdong plơi pla phrâo ba glăi tơlơi pơplih ƀô̆ mơta plơi pla mơng gơnam tam, tơlơi hơdip hăng pơplih tơlơi pơmĭn; ngă pơlir hơbit amăng pran khăp hăng gru grua kơplah wah djop djuai ania. Ăt tui hăng ơi Điểu Byan, hơmâo mơnuih ƀon sang đăo gơnang ruah ngă khua plơi lĕ tơlơi yôm phăn biă mă. Samơ̆, anai lĕ tơlơi glăm ba prong prin, ñu pô kiăng gir run pơgiong bruă jao kiăng kơ hrŏm hăng mơnuih ƀon sang amăng plơi pla ngă pơgiong tui jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo.

Hlâo kơ hrơi nao ngă tui jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, plơi Bu Bir, să Quảng Tín, tơring glông Dak R’lấp, tơring čar Dak Nông hơmâo 96 boh sang anŏ, samơ̆ hơmâo truh 16 boh sang anŏ ƀun rin hăng 30 boh sang anŏ giăm ƀun rin. Amăng plơi pla lêng jơlan lŏn soh, ngă tơnap tap amăng bruă pơdŭ pơgiăng gơnam tam, kmơk mut nao hơdôm kual ngă đang hmua yua anun arăng juăt pơgô̆ hrŏ nua sĭ mơdrô gơnam tam. Mơng hrơi pok pơhai ngă tui jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, hơmâo tơlơi gum djru mơng rơnoh prăk man pơkra anih anom, jơlan glông, djru brơi phun pla, hlô rông, boh thâo phrâo …, mơnuih djuai ania ƀiă ƀơi anai hur har pran jua pơyơr lŏn ngă jơlan, khin hơtai pơplih phun pla dưi pơhrui hơmâo hmăi, mă yua boh thâo phrâo amăng ngă hmua ba glăi tŭ yua hloh. Ră anai, đơ đam plơi dŏ kơnong 4 boh sang anŏ ƀun rin, 10 boh sang anŏ giăm ƀun rin, mrô jơlan tuh ƀêtông amăng plơi pla rơbêh 90%...

Truh ră anai, đơ đam tơring čar hơmâo 29 să amăng 60 să dưi ngă pơgiong tui hơnong pơkă plơi pla phrâo. Hăng 12 să tơnap tap ƀơi dua boh tơring glông anun lĕ Tuy Đức hăng Đăk Glong truh ră anai dưi ngă rơbêh 10 hơnong pơkă; amăng man pơkra anih anom bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam ƀơi kual tơnap tap, biă mă ñu lĕ kual mơnuih djuai ania ƀiă hơmâo đing nao tuh pơ alin.

Khua anom bruă pơtô ba mơnuih ƀon sang Ping gah tơring čar Dak Nông Hà Thị Hạnh brơi thâo, hăng mơnuih djuai ania ƀiă tơring čar Dak Nông lăi hrŏm, biă mă ñu lĕ mơnuih djuai ania ƀiă hnun mơn ƀing tha plơi, khua plơi, ƀing mơnuih arăng đăo gơnang amăng thun blan laih rơgao hơmâo gơgrong ba gru ngă tui tơlơi črâo trun mơng Ping gah, hơdră bruă, tơlơi phiăn mơng Kơnuk kơna, pơgôp amăng bruă man pơdong plơi pla jai hrơi pơdrông asah. Amăng anun, lu mơnuih thâo pơmĭn, pơčeh phrâo amăng bruă mă, mă yua boh thâo phrâo amăng pơjing hơdôm hơbô̆ bruă bơwih ƀong huă, sĭ mơdrô ba glăi prăk pơhrui hmâo hmăi, pơtrut pơplông bơwih ƀong huă amăng plơi pla ala ƀon, amăng kual mơnuih djuai ania ƀiă; lu mơnuih hơmâo Ping gah, gong gai ƀon lan pơpŭ, mơnuih ƀon sang đăo gơnang ruah đĭ ngă mơnuih apăn bruă amăng plơi pla, jing ƀing mơnuih ba grua amăng bruă kơđi čar ƀơi ƀon lan.

Hră pơhing Nhân Dân: Čih

Siu Đoan: Pơblang