VOV4.Jarai - Jing tơring glông ba jơlan hlâo [ơi tơring ]ar Lâm đồng amăng bruă ako# pơjing plơi pla phrâo, Đơn Dương amăng hơdôm thun rơgao hơmâo ke\ ph^ laih amăng bruă anai hăng tơlơi ako# pơjing tơlơi hdip phrâo pơ plơi pla mơnuih [on sang. Mơng rim ]ô mơnuih [on sang, rim sang ano#, rim kơ khul đăo, djop grup tơpuôl lêng hơmâo tơlơi gum djru pran joa, ngă pơgiong h^ tơhnal bruă ako# pơjing plơi pla [ơi tơring glông.

      Giác Hoa le\ sa bôh sang pha#t hiam pơ tơring kual Dran, tơring glông Đơn Dương, tơring ]ar Lâm Đồng. {u djơ\ kơnong pơgo#p tom sa ako# pơjing rai sang pha#t hiam amăng lam hăng rơhuông adai mơnai do#, agaih agông đu] ôh; pô wai lăng sang pga#t anai le\ yă yơng Thích Nữ Diệu Ân, mơ\ jing sa gru pơdah hlâo kơ Đơn dương amăng bruă iâo pơ thưr mơnuih [ôn sang ngă tui dôm bruă pơ plông khăp kơ lon ia yoa tơring glông pơ phô, biă `u amăng bruă iâo pơhru\i [ing pơyơr drơi kơ Pha#t ako# pơjing plơi pla phrâo nao hrom hăng ako# pơjing tơlơi hdip phrâo mơn pơ plơi pla.

     Hrom tơlơi hing ang mơng pô amăng neh wa [ơi plơi pla, yă yơng gir hyu iâo pơ thưr, pơtrut sang ano# Đăo pha#t amăng kual “hdip tăo đăo hiam”, pơjing sang ano# phrâo, plơi pla phrâo, ngă tom bruă ako# pơjing plơi pla phrâo hiam agaih rơgoăt. “Kâo [uh lu bruă ngă ]i djơ\ hăng tơlơi đăo pha#t lăi, anap nao pơ tơlơi hiam, tơpă; pơgo#p tom pran joa thâo gum go#p tơdroă, gum djru nao rai lơm hơmâo tơlơi anai dih…Bruă [ing gơmơi le\ rak rem tơlơi đăo, kơnong gum tom [ia\ đu] mơn amăng tơlơi ako# pơjing sang ano# mơnuih [on sang trơi pơđao yâo mơ-ak, pơtô ană bă gir hrăm hră, [u ngă tơlơi sôh sat hăng phian, gum tom pran joa pô ming pơkra jơlan glông plơi pla, ako# pơjing [on lan [rư\ hrơi hiam hlôh, thâo gum hrom hăng hơdôm mơnuih tơnap, hơmâo tơlơi truh”, ni sư Diệu Ân brơi thâo tui anun.  

    {u djơ\ kơnong iâo pơhrui djop mơnuyih amăng [ut [at ako# pơjing sang ano# phrâo, plơi pla hiam, sang pha#t Giác Hoa ăt ba jơlan hlâo mơn ]i Dran amăng bruă “Mtah-agaih-hiam” mơng tơring glông hăng tơlơi lăi “ Anom do# [u hmư\ dơnai, dlai sang pha#t mtah-agaih-hiam”. Sang pha#t, djơh yă yơng Diệu Ân, na nao ]ơkă djop mơnuih. Kơnong yap amăng thun 2014 phrâo rơgao, sang pha#t Giác Hoa hơmâo ]ơkă lu grup [ing mă bruă ia jrao, ơi ia jrao glăi pơ anai kham pơjrao tơlơi ruă, pơyơr gơnam kơ neh wa [un rin amăng kual, gum neh wa sang ano# hơmâo tơlơi tơnap, gum pơđup mơnuih [un rin pơkra sang do# hăng mrô prak rơbeh 2 klai prak. Sang pha#t ăt pơ]ruh tom mơn 60 klak prak hăng plơi pla pioh pơkra jơlan amăng plơi, dăng brơi hre\ apui lơtrik amăng [on lan kiang rơđah; pơ ]ruh dơng 20 klak prak kơ keh prak pơhư] hrăm hră ]i tơring kual pioh gum [ing ]ơđai hơmâo tơlơi hdip tơnap hrưn đ^ amăng tơlơi hrăm hră.

    “Hơmâo lu gru ba pơdah hlâo tơbiă mơng [on lan truh pơ tơring glông, amăng tơlơi ako# pơjing plơi pla phrâo lơm pơke\ hăng bruă ako# pơjing  tơlơi hdip phrâo pơ plơi pla” –ơi Trương Thành Được, Khoa jơnum min wai lăng djoai ania Việt nam tơring glông Đơn Dương pơsit tui anun.

    Tui ơi Trương Thành Được lăi le\, tal iâo pơhrui “Abih bang mơnuih [on sang gum go#p tơdrăo ako# pơjing plơi pla phrâo, tơlơi hdip hiam pơ plơi pla” lơm pơmut hrom bruă ngă anai hơmâo pơjing rai sa tơlơi kjap khop ]i Đơn Dương. Gơnang [ơi tơlơi iâo pơhrui, Jơnum min wai lăng djoai ania djop gưl hơmâo pơdah mtam bruă pô ngă, bôh ni\k `u bruă ako# pơjing ]i plơi pla, hdai gum hăng djop gơnong bruă, djop gưl ngă hrom. Tal iâo pơhrui anai truh kơ ră anai hơmâo laih bôh than klă, mơnuih [on sang ngă tui hơ`ăp mtam. 

    Mrô ting yap mơng Jơnum min wai lăng djop adoai ania tơring glông Đơn Dương brơi [uh, mơng thun 2010 truh ră anai, mơnuih [on sang Đơn Dương hơmâo pơyơr rơbeh 66.000 met kare lon pioh ngă dôm ring bruă mơnuih [on sang yoa, pơ ]ruh 18 klai 700 klak prak, rơbeh 31.000 hrơi kông mă bruă ngă jơlan amăng plơi pla, pơkra tơdrông toa, dăng apui lơtrik; kuăi hue\t hnôh ia amăng hmua pơdai… Đơn Dương truh ră anai [u djơ\ kơnong ba ako# hlâo amăng tơring ]ar gah bruă ngă jơlan plơi pla đu] ôh mơ\ jing plơi pla hơmâo jơlan rơđah yoa mơnuih [on sang ngă mă pô, glông giam 150 rơ wang km, mrô prak tuh pơ plai rơbeh kơ 5 klai prak.

    Amăng bruă ako# pơjing tơlơi hdip phrâo pơ [on lan, truh ră anai đơ đam tơring glông hơmâo 92 amăng 105 bôh plơi pla hơmâo sang pơ [ut jơnum mơnuih [on sang, bruă ngă anai hă yoa mơnuih [on sang gơ\ ngă mă đa gum pran đa pơ]ruh prak pioh pơjing rai. Djop să yơh hơmâo sang pơjưh phrâo; amăng thun 2014 phrâo rơgao, mrô sang ano# hdip phrâo hiam hơmâo 92% mrô sang ano3 amăng đơ đam tơring glông. Tơlơi lap lăi nao le\ ]i tơring glông bruă pơdo# ung mo#, djai bru\, ngă yang hơmâo tơlơi bơ blih klă laih.

      Pơlar tui dơng tơlơi gru groa thâo gum djru tơ droă, tơlơi khap kơ neh wa amăng plơi pla, 5 thun giam anai \, Jơnum min wai lăng djoai ania djop gưl pơ Đơn Dương hrom hăng khul grup, gong gai hơmâo hyu iâo laih mơnuih [on sang gum tơngan hrom ako# pơdong hơmâo 122 bôh sang kơ mơnuih [un rin, tơnap kơ [ah; pơkra glăi 7 bôh sang khăp pap.

    Sa bruă ngă hơmâo ano# tu\ yoa dơ\ng amăng tơlơi ako# pơjing plơi pla phrâo, tơlơi hdip phrâo pơ Đơn Dương ră anai le\ bruă wai pơgang rơhuông adai ano# do#. Bruă “mtah-agaih-hiam” mơng tơring ]ar lơm ngă [ơi plơi pla hơmâo jing tal hyu iâo pơhrui “Sang hơmâo pơga, amăng jang sang hiam, jơlan glông agaih agông. Mơnuih [on sang amăng plơi rong pla pơjing mă ktoai jơlan glông kiang hơmâo ano# tơ-ui, [ơi anap sang pla bơnga. Hơmâo lu plơi pla đa pơjing [ut hyu kih hue\t djah amăng jơlan hăng broăi pơđôh ia sông kiang plơi pla agaih, hiam.  

    Tui ơi Được lăi: “{ing ta amra ngă tui dơng bruă hyu pơtô lăi, iâo pơ hrui hăng lu mơna] hlôh, amăng anun pơke\ tơlơi ngă 5 mta tơlơi yôm amăng bruă ako# pơjing tơlơi hdip phrâo pơ plơi pla, djơ\ hăng dôm ano# pơkă ako# pơjing plơi pla phrâo pioh pơjing rai tơlơi bơ blih ktang kơ bruă iâo pơhrui”.