VOV4.Jarai - “Ako# bruă pơdo\ng plơi pla phrâo tơring glông Đức Trọng djơ\ hăng tơhnal pơkă plơi pla phrâo amăng thun 2016” phrâo rơgao dưi hmâo Jơnum min m[s tơring ]ar Lâm Đồng ba tơbiă tơlơi pơsit. Kiăo tui anun, tơhnal bruă hrom ba tơbiă le\ “Pơdo\ng tơring glông Đức Trọng jing tơring glông plơi pla phrâo hmâo anom mă yua bơwih [o\ng – mơnuih mơnam ha amăng ple\ hăng phrâo rơnuk anai, pơtru\t kual plơi pla đ^ kyar kơja\p tui djơ\ tơlơi pơkă dưi pơsit; pơke\ hăng đ^ kyar bơwih [o\ng hăng mơnuih mơnam, hro\ trun rin rơpa, pơgang ba bôh thâo djo\p djuai ania; tơlơi hơd^p mơda gơnam tam hăng pran joa, tơlơi thâo hră mơng m[s jai hrơi jai dưi pơđ^ tui prong…”. Tui anun, tơdơi kơ Đơn Dương thun 2015, Đức Trọng amra le\ tơring glông tal dua mơng tơring ]ar Lâm Đồng djơ\ hăng tơhnal pơkă kơ plơi pla phrâo tui glông hơdră ba tơbiă.

            Đức Trọng le\ tơring glông blung a mơng tơring ]ar Lâm Đồng hmâo sa bôh să Tân Hội – să phun pơdo\ng plơi pla phrâo mơng dêh ]ar ta. Hrom hăng Tân Hội, amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo, truh ră anai, Đức Trọng ăt hmâo laih mơn 4 bôh să djơ\ hăng tơhnal pơkă mơng 14-16, 6 bôh  să djơ\ hăng tơhnal pơkă mơng 10-15 hăng 3 bôh să do# glăi dưi ngă mơng 7-9 tơhnal pơkă plơi pla phrâo. Tui hăng Jơnum min mơnuih [ôn sang tơring glông Đức Trọng, mơng thun 2010 truh ră anai, đơ đam tơring glông iâu pơhrui hmâo ngăn rơnoh giam truh 600 klai prak pioh pơdo\ng anom mă yua [ơi plơi pla. Truh mông anai, rơnoh pơhrui glăi hơnong `u lom sa ]ô mơnuih mơng tơring glông Đức Trọng dưi ]ih pioh le\ 39 klăk 500 rơbâo prak amăng sa thun (thun 2010 le\ 19 klăk 500 rơbâo prăk); mrô sang ano# [un rin ăt hro\ trun mơn mơng 8,5% thun 2010 trun do# 2,5% ră anai.

            Tui hăng glông ba tơbiă, Đức Trọng hrưn đ^ truh thun 2016 hmâo [ia\ biă mă `u 11/14 bôh să ngă giong 19 tơhnal pơkă kơ plơi pla phrâo hăng 3 bôh să do# glăi dưi ngă [ia\ mă `u 14 tơhnal pơkă, kiăng jing tơring glông djơ\ hăng tơhnal pơkă plơi pla phrâo tal 2 mơng tơring ]ar. Rơđah biă `u, hrom hăng bruă gơgrong kơja\p hăng pơđ^ tui ano# klă 19 tơhnal pơkă dưi ngă hăng hrưn đ^ jing să khin hơtai amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo mơng să phun Tân Hội, tơring glông Đức Trọng amăng thun 2014 anai do# ba 3 bôh să Bình Thạnh, Liên Hiệp hăng Ninh Loan jing să ngă giong 19 amăng mrô 19 tơhnal pơkă. Truh thun to# tui (2015), tơring glông hrưn đ^ ba 6 bôh să djơ\ hăng tơhnal pơkă plơi pla phrâo le\ Hiệp Thạnh, Hiệp An, Phú Hội, Đà Loan, Tân Thành hăng Ninh Gia. Kiăo tui anun, truh thun 2016, Đức Trọng hmâo dơng să Tà Năng djơ\ hăng tơhnal pơkă plơi pla phrâo hăng 3 bôh să do# glăi le\ Nthol Hạ, Tà Hine hăng Dă Quyn dưi ngă mơng 15 tơhnal pơkă plơi pla phrâo hăng dlông hloh kơ anun dong. Truh rơwang to# tui mơng thun 2017 truh thun 2020, Đức Trọng gơgrong kơja\p hăng pơđ^ tui ano# klă 19 tơhnal pơkă mơng hơdôm bôh să ngă giong bruă pơdo\ng plơi pla phrâo hăng hrưn đ^ ba 3 bôh să Nthol Hạ, Tà Hine hăng Dă Quyn dưi ngă 19/19 tơhnal pơkă.

            Kiăng tơring glông Đức Trọng djơ\ hăng tơhnal pơkă plơi pla phrâo, kơ]a\o bruă đ^ kyar anom mă yua ăt dưi ba tơbiă mơn kơ tơring glông: Truh thun 2016, hmâo 11/14 bôh să djơ\ hăng tơhnal pơkă jơlan nao rai hăng mrô bruă khom ngă giong le\ pơkra 39 km jơlan nao rai gah să hăng pơlir hơdôm bôh să, 28 km glông jơlan thôn, 55 km jơlan mu\t tơbiă amăng plơi pla. Bơ\ hnoh ia, ăt truh thun 2016 mơn, Đức Trọng hrưn đ^ hmâo 11/14 bôh să djơ\ hăng tơhnal pơkă hnoh ia klă; bruă ia jrao: 14/14 bôh să dưi ngă… Bơ\ bôh yôm đ^ kyar bơwih [o\ng, pơ phun bruă bơwih [o\ng hăng pơđ^ tui prak pơhrui glăi kơ m[s, Đức Trọng ba tơbiă tơhnal pơkă: pơplih hơdră bơwih [o\ng tui jơlan gah kơtưn đ^ mrô bruă măi mo\k hăng bơwih boang; đ^ kyar bôh thâo pơkra akan hơdang; pơdo\ng glông bơwih boang kơ bruă ngă đang hmua; pơplih hơdră mơnuih mă bruă tui jơlan gah đ^ tui rơnoh bruă mă gah măi mo\k, bơwih boang [ơi hơdôm bôh să. Truh thun 2016, ngă tui tơhnal gal bơhmu hăng bơhmu nao lon mơnai hăng ayuh hyiang, Đức Trọng amra pơhư prong lon pla bơnga tui hơdră phrâo truh 2.500 ektar hăng noa pơhrui glăi rơbêh kơ 500 klăk prak lom sa ektar amăng sa thun; pla glăi hăng pơkra glăi pơjeh kơ phê năng ai `u 2.400 ektar hăng noa pơhrui glăi rơbêh kơ 200 klăk prak lom sa ektar amăng sa thun; pơlar pu\ rơmô mă tơsâu hmâo 10.000 drơi… Hrom hăng anun, tơring glông ăt ba tơbiă mơn tơhnal pơkă le\, truh thun 2015 hmâo 10 bôh să hmâo prak pơhrui glăi rơbêh kơ 45 klăk prak lom sa ]ô mơnuih, hơdôm bôh să do# glăi hmâo mơng 20-32 klăk prăk lom sa ]ô mơnuih amăng sa thun; mrô sang ano# [un rin hro\ trun do# 2%, kual djuai ania [ia\ do# 5% kiăng truh thun 2016 abih bang 14/14 bôh să djơ\ tơhnal pơkă kơ prak pơhrui glăi. Ăt tui tơlơi pơsit anai mơn, abih tih ngăn rơnoh mơ\ Đức Trọng khom pioh pơdo\ng plơi pla phrâo mơng thun 2014-2016 le\ 4.514 klai prak.

            Khă hmâo hơdôm tơlơi gal hơnong, samơ\ ]ra\n jơlan hrưn đ^ truh kơ thun 2016 jing tơring glông djơ\ tơhnal pơkă gah plơi pla phrâo mơng Đức Trọng glăk ba tơbiă hơdôm tơlơi rơkâo tơnap biă, kiăng truh tơlơi hrưn đ^ kơja\p mơng khoa git gai wai lăng hăng abih bang m[s amăng tơring glông.

                                                                                   Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng Pôr