VOV4.Jarai - }êng hơgor kual }ư\ Siăng dưi hmâo UNESCO tu\ yap le\ tơlơi pơ]eh gru grua bôh thâo đưm mơng ană mơnuih.

 

}êng hơgor mơng hrim djuai ania [ơi kual }ư\ Siăng leng kơ hmâo gru hrom hăng wot hơdôm gru pha ra, pơjing rai hơdôm noa yôm pha ra hloh.

           

Djuai ania Jarai [ơi Daklak hmâo năng ai `u rơbêh kơ 16.000 ]ô mơnuih, lu `u [ơi hơdôm bôh tơring glông Ea Hleo, Ea Sup, {ôn Đôn…

 

Amăng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo đưm hăng tơlơi ngă yang, mơnuih djuai ania Jarai ăt hmâo phiăn ngă yang lu mơta mơn, hăng ]ing hơgor ăt pơke\ hrom mơn hăng m[s, amăng hơdôm phiăn ngă yang mơng sa rơnuk ană mơnuih hăng sa rơnuk phun pơdai.

 

{ơi hơdôm bôh plơi pla ră anai ăt do# mơn lu sang ano# mă yua ]êng hơgor hăng [ia\ lu hmâo pơ plih laih kiăng djơ\ hăng tơlơi hơd^p mơda ră anai.

 

{uh rơđah hloh le\ ]êng hơgor djuai ania Jarai [ơi tơring glông Ea Sup hăng 2 djuai ]êng: }êng Arap hăng ]êng Pêl.

           

}êng Arap le\ sa djuai ]êng đưm, hrim ]ô mơnuih juăt djă sa bôh ]êng pioh atông. }êng juăt yua amăng hơdôm mông ngă yang kah hăng: Ngă yang plơi, ngă yang kơ mơnuih djai, ngă yang thi pơsat.

 

Sa ring ]êng Arap juăt hmâo 13 bôh, sa bôh hơgor hăng 3 bôh răng ra.

 

Ring ]êng hmâo 1 bôh anăn Ania, sa bôh anăn }i, 3 bôh anăn Bi-ong, 3 bôh Yơt, 3 bôh Kơ\i hăng 2 bôh ]êng Hip.

 

Tui hăng Y Mjut Ksor (anăn juăt iâu Ama Đun), [ơi [ôn A1, tơring kual Ea Sup le\, [u djơ\ ]êng Arap hơpă leng kơ hmâo 13 bôh sôh ôh mơ\, `u do# tui hluai djuai hre\ dong, hmâo djuai 12 bôh, hmâo djuai truh kơ 16 bôh:

           

“}êng hơgor anai tui hăng phiăn juăt djuai ania Jarai [ơi anai, sa le\ yua lom hmâo mơnuih djai, dua le\ yua pioh pơthi pơsat, 3 le\ pioh ngă yang plơi ]uh sa drơi kơbao khom atông ]êng anai.

 

Bơ\ ngă yang kơ đang hmua hlâo adih ăt yua ]êng hơgor anai mơn, samơ\ ră anai [ia\ yua biă.

 

Bơ\ hơdôm tơlơi pơkon, bơhmu tu `u kơnong kơ [ong mơ`um mơ-ak mơ-ai đo#] [u hmâo atông ]êng anai ôh.

 

Samơ\ tơdah pơ phun [ong huă prong hmâo ngă yang sa drơi kơbao [u dah pơthi pơsat thơ ara\ng atông mă [ia\ đo#], [u atông truh dah ôh, hmâo hơdôm bôh [ôn le\ atông mơng mơguah truh kơ ]ơtlam”.

           

{ơi anăp hơdôm tơlơi hơpă kiăng yua truh kơ ]êng, [ing thâo bruă đưm leng kơ khom nao ta` kiăng pre lui ring ]êng, biă `u le\ tul pơkra ming ]êng, kiăng jua ]êng `u djơ\ er.

 

Y Biô Kpă (anăn juăt iâu le\ Ama Biă) brơi thâo, mu\t anet ru\p kyâu bơrơkal juăt yua pioh tul pơkra ming jua ]êng.

 

{ing atông ]êng amra tul nao [ơi ]êng pioh pel e\p lăng er ]êng, laih anun tui hluai kơ er ]êng mơ\ amra tul amăng lăm [udah gah rơngiao kiăng hmâo jua mơ`i rơđah kah hăng ta kiăng, ăt hmâo mơn đa khom yua mu\t pioh kuăh [ơ [ia\ mung ]êng:

           

“Lom tul pơkra le\ ta kiăng hmâo jua tơtar hloh, rơđah hloh. Kiăng er `u rơđah thơ ta atông [ơi lăm ]êng anai, bơ\ jua tơtar le\ ta atông gah rơngiao anai kiăng `u tơtar hyu pioh tul pơkra, hruă glăi. Đưm hlâo adih kâo nao hrăm atông ]êng pơ\ Pleiku, [ơi sa bôh plơi pơ\ Plang Glah.

 

{ơi Gialai, kâo hrom hăng ama kâo, `u pơtô kâo hơdră tul pơkra ]êng, `u pơtô glăi abih kơ kâo hăng truh hrơi anai kâo thâo laih atông ]êng hăng tul pơkra ]êng”.

           

Gru\p atông ]êng Arap hlâo adih m[s juăt yua amăng hơdôm tal ngă yang, jơnum  ngui.

 

Ră anai m[s ăt mă yua mơn amăng hơdôm tal bơkơtuai, hơdôm mlăm adôh suang hăng lăng anun kah hăng sa hơdră pơdah bôh thâo hăng ]êng Arap, Krâk hăng lu djuai ]êng pha ra pha ra.

 

{ơi mông bơkơtuai adôh suang, [ing thâo adôh suang, atông ]êng hơgor ruah 3 mơta tơlơi atông hmâo er pha ra pha ra.

 

Anun le\ tơlơi atông Dro kah hăng tơlơi jak iâu pơ phun sa phiăn juăt, er atông rơnang.

 

Kiăo tui anun le\ tơlơi atông Hdrơ Mui atông `u ta` hloh, lăi kơ tơlơi hơd^p mơda tơbre\ mơng djop mơnuih, tơdơi kơ hơdôm tơlơi dleh glar amăng bruă đang hmua le\ mut nao hrom abih hăng jua ]êng kiăng pơjing dong pran pơtrut hăng tơlơi hor kơ ano# phrâo `u.

 

Tơlơi atông ]êng trôm kơbao atông `u kơtang, ta` hloh, hmâo gru ru\p mơnuih sông kơtang ngă hlô khom tui.

           

{ơi tơring kual Ea Sup, tơring glông Ea Sup, tơring ]ar Daklak, hmâo 5 bôh [ôn neh wa djuai ania [ia\ hơđăp [ơi anai biă `u djuai ania Jarai.

 

Ră anai ]êng hơgor amăng hơdôm bôh plơi pla [u do# lu dong tah, mrô [ia\ le\ s^ lui h^, sa dua le\ [u djop yua kơ phiăn dor tui mơnuih djai.

 

Ring ]êng Arap do# djop hăng dưi atông, ră anai do# năng ai `u 6 ring. ]êng Pêl do# 3 ring samơ\ kơnong 2 ring đo#] juăt mă yua na nao.

 

{ơi anăp tơlơi amra rơngiă tui [ơ [rư\ ]êng hơgor Jarai, hơdôm thun rơgao Gru\p  hlăk ai [ơi tơring glông Ea Sup hmâo ba jơlan hlâo amăng bruă pơgang ]êng hơgor.

 

{ing apăn bruă hlăk ai mơng Khul hmâo hra\m atông ]êng, thâo hyu e\p blơi ]êng hăng pơ phun kiăng [ing thâo adôh suang atông ]êng hơgor pơtô atông ]êng hơgor kơ hlăk ai, dưi pơdo\ng sa khul atông ]êng hơgor hlăk ai đam [ơi tơring kual.

 

Ayong Lê Hồng Hạnh, Khoa git gai Khul hlăk ai tơring glông Ea Sup, tơring ]ar Daklak, brơi thâo:

           

“Hăng ]êng Arap le\ djuai ]êng sui thun pơke\ hăng m[s, ră anai [ơ [rư\ rơngiă tui, yua kơ anai le\ djuai ]êng pơke\ hăng sa rơnuk mơng hrim ]ô mơnuih, lom mơ\ ană mơnuih rơgao rong lon tơnah le\ gơ`u amra dor nao hrom ]êng anun.

 

Yua anun yơh bruă pơgang hăng ngă tui ]êng hơgor mơng djuai ania Jarai jing kiăng biă hăng khom ngă tui na nao.

 

Hăng bruă mă mơng Khul hlăk ai [ing gơmơi ăt khin hơtai pok pơhai mơn, blung a le\ kơ [ing hlăk ai amăng [ôn hăng gơnang kơ [ing mơnuih thâo atông ]êng hơgor pơtô glăi.

 

Pơtô brơi [ing hlăk ai laih anun truh [ing tơdăm ngek kiăng gum hrom ăt kah hăng pioh hrăm hơdôm tơlơi atông ]êng đưm, kiăng kơ tơdơi anai lom hơdôm [ing tha rơma rơngiă h^ laih le\, ăt amra dưi djă pioh mơn hơdôm djuai ]êng Arap hăng djuai ]êng Pêl kiăng pơke\ hăng m[s [ơi tơring glông Ea Sup”.

           

Lom [ing hlăk ai thâo hor hăng pơ pu\ hơdôm ano# yôm phăn phiăn juăt le\, bruă pơgang hăng ngă tui noa yôm ]êng hơgor [u djơ\ tơlơi [u dưi ngă ôh.

 

Anai jing gru rơđah, tơlơi găn gao amăng bruă pơgang bôh thâo ]êng hơgor mơng djuai ania Jarai [ơi tơring glông Ea Sup, tơring ]ar Daklak./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr