VOV4.Jarai - Tơdơi abih klin Covid-19, tơring čar Gia Lai hơmâo akŏ bruă ngă pơhưč tuai hyu ngui hăng lu tơlơi ngui ngor, jơnum gru grua - bơkơjăp drơi jăn mơng hrơi anai truh abih thun. Hrŏm hăng anun, hơdôm anom bơwih ƀong pơgiăng tuai hyu ngui ăt hơmâo hơdră ngă pơhưč tuai amăng dêh čar ta, mă yua klă tơlơi gêh gal mơng gơnam pơkra pioh kơ tuai hyu ngui.

Anai lĕ tal 2 ayong Nguyễn Đình Đại (tơkeng thun 1990, phường Đống Đa, Pleiku) hrŏm hăng 5 čô gơyut ñu nao lăng drai ia K50, dŏ amăng lăm anih wai pơgang đang glai Kon Čư̆ Răng, tơring glông Kbang, ataih mơng plơi prong Pleiku năng ai ñu 90km. Amăng tal hyu ngui 2 hrơi, 1 mlăm ƀơi rơnuč rơwang hrơi tơjuh, ƀing ñu hơmâo pơdong nưh ƀơi hơdôm boh pơtâo prong, ŏm mơnŏng akan giăm ƀơi dơnung. Ƀu hơmâo sóng telephôn, ƀu hơmâo wifi, ƀing gơñu ngui ngor mơ-ak biă mă hăng anŏ hiam kơdrưh kơ-ang mơng drai ia glông 54 met, ia kơdâu trun bơrơboh kô̆ pôh, lăng amăng rơưng Čim črang črah, mơnơi ia jơngeh mơtah hăng lăng kra amăng glai kơdăt nao kơdăt rai, lăng čim čang črah por jum dar drai ia. Dŏ hrŏm hăng ayuh hyiăng lŏn adai ƀơi anai, wơr hĭ abih tơlơi glêh glar, tơlơi ƀu mơ-ak amăng tơlơi hơdip rim hrơi djru ayong Đại mưn djơhôl amăng drơi jăn tơdơi kơ sa wơ̆t hrơi tơjuh ngă bruă glêh glar:

“Tui hăng hlâo adih kâo mut rai pơ anai tơnap biă, ƀu hơmâo jơlan mut ôh, yua aka ƀu pơkra hơget ôh, arăng ƀu thâo ôh drai ia anai. Samơ̆ ră anai hơmâo laih jơlan nao rai, ƀing tuai hyu ngui amuñ ĕp. Lăi nao drai ia K50 lĕ kơdrưh kơang biă, kâo aka ƀu ƀuh djơ̆ ôh drai ia hiam tui anun. Kual wai lăng Ayuh hyiăng glai klô hơmâo pơkiăo nao kan ƀô̆ pơtô jơlan brơi ƀing gơmơi nao, laih anun pơtô nao lan pă hiam hloh, ƀong huă hiư̆m pă kiăng agaih, hơdjă, ƀu dưi glŏm lui asuk ruk ča čot amăng glai ôh.

Nao pơ drai ia K50, ƀing tuai hơmâo nao lăng kyâo pơtâo hlô mơnŏng hơmâo hơđăp mơng đưm.

Tui hăng ơi Phạm Hoàng Trực, Khua kông ti Gotour Travel (ƀon prong Hồ Chí Minh), tuai hyu čuă ngui nao kiăo tui ƀing gŏp, jing tơlơi ngui ngor arăng ruah mă tơdơi kơ abih klin Covid-19. Yua hnun, Kông ti ăt pok na nao mơtăm yơh tour hyu ngui kiăng tuai mơng Sài Gòn nao pơ Gia Lai čuă lăng kyâo pơtâo hlô mơnŏng amăng đang glai dêh čar Kon Ka Kinh (tơring glông Mang Yang):

“Ƀơi kual Dap Kơdư anai, nao pơ Đang glai dêh čar Kon Ka Kinh, ƀing dưi dŏ giăm hăng pŭ hrơi sa, djruah amăng glai, čuă lăng glai rưng mơng hơđăp či phin rŭp. Ƀing ta dưi ba nao grup hyu ngui pơtô bruă mă, grup čơđai sang hră nao lăng ayuh hyiăng lŏn adai...”.

Kiăng dưi hơdip amăng hrơi blan tơdơi abih klin Covid-19, Kông ti pôr pơhing tuai hyu ngui Le Pleiku (jơlan Phan Đình Phùng) pok lu tour phrâo kah hăng hyu čuă lăng plơi prong, phin rŭp amăng plơi prong arăng iâu Phố núi (photo trip), tour hyu ngui gah rơngiao, pơdong nưh, đĭ song amăng ha hrơi, hăng prăk yŭ 800 rơbâo prăk lơ̆m sa čô mơnuih. Ayong Hoàng Phương, khua kông ti brơi thâo, nua rơgêh, ngui amăng ƀiă hrơi, samơ̆ lu anom bruă ăt čih pơkra ngă hiư̆m pă kiăng tuai dưi hyu ngui pơ lu anih, ƀrô hyu čuă lăng ƀrô pel ĕp gru grua mơnuih djuai ƀiă ƀơi anai. Rơngiao kơ anun dong, anom bruă pơƀut ngă hơdôm tour pơkŏn hyu čuă lăng kyâo pơtâo, glai klô:

“Ră anai ƀing gơmơi hơmâo pok 2 mơta tơlơi ngui. Ha bơnah lĕ hyu čuă lăng gru grua amăng plơi pla. Tal 2 lĕ tour tracking. 3 lĕ đĭ čư̆ Nâm amăng 2 hrơi ha mlăm, 3 hrơi 2 mlăm nao pơ amăng rơ-ưng Čim čang črah  K50 pioh kơ ƀing hlơi khăp kơ ayuh hyiăng lŏn adai nao ngui amăng glai, ƀong huă amăng glai, đih pit amăng glai; tour tal 3 lĕ nao pơ glai hơngo Hà Tam, glai hơmâo phun kyâo prong”.

Kơnua phun rok mriah ƀhêm (tơring glông Đăk Đoa) ataih mơng Pleiku giăm 20km đôč, lăng hiam biă mă.

Ơi Nguyễn Trọng Hải, Khua kông ti pơčruh ngăn Cao Nguyên Việt (Gia Lai) brơi thâo, mơng akŏ thun 2020, klin Covid-19 hơđuh đĭ, anom bơwih ƀong ƀu hơmâo tuai mơng tač rơngiao, tuai amăng dêh čar ta ƀu nao lơi pơ tač rơngiao. yua hnun, anom bơwih ƀong gơñăm pơđĭ kyar tuai hyu ngui amăng dêh čar, hyu ngui čuă lăng, pel lăng sit mơtăm, laih anun pơplih pơtruh nao rai hăng anih đih pơdơi:

“Ră anai lĕ arăng kiăng pơkrem prăk samơ̆ ngui jê̆ giăm hăng glai klô. Hơdôm tour tuai hyu ngui amăng ƀiă hrơi hăng hơmâo lu tơlơi ruah hyu ngui. Ƀu ruah brơi hơđăp tui mơng hlâo dong tah, ră anai tui hluai kơ tuai ruah mă, tap năng ƀu hơmâo tom ƀong huă, ƀudah pioh hơdôm hrơi amăng tour brơi tuai tui hluai či nao lăng...Bruă pơtruh nao rai mơng kông ti tuai hyu ngui hăng hơdôm anih đih pơdơi ăt hơmâo pơplih mơn. Ƀing ta ba nao tuai pơ homestay amăng plơi pla ƀudah hơdôm farm house”.

Rơngiao kơ anun, nao pơ Gia Lai, ƀing tuai ăt hơmâo lăng gru grua phara mơng djuai ania Bahnar, Jarai ƀơi anai.

Gum hrŏm hăng anom bơwih ƀong, akŏ lan 3/2021, Gơnong bruă boh thâo gru grua, pơkơjăp drơi jăn hăng tuai hyu ngui tơring čar Gia Lai hơmâo pơphun lu bruă gah gru grua, bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui mơng anai truh abih thun 2021. Tui anun, tơring čar amra pơphun lu bruă jơnum ngui, ngui ngor sang čơ djă gru phara mơng rim kual kah hăng Jơnum ngui sang čơ sĭ gơnam mơng hmua hơdjă pơlir hăng gơnam ƀong huă (plơi prong Ayunpa), Ngui ngor čuă ngui (tơring glông Kbang), Ngui ngor atông čing hlăk ai, Rơwang hrơi tơjuh gru grua - tuai hyu ngui hăng jơnum Festival Atông čing kual Dap Kơdư (plơi prong Pleiku), Rơwang hrơi tơjuh bơnga phun kre (tơring glông Čư̆ Prong), ...Ơi Nguyễn Đức Hoàng, Kơ-iăng khua Gơnong bruă Gru grua - Bơkơjăp drơi jăn hăng Tuai čuă ngui Gia Lai brơi thâo:

“Pok pơhai hơdôm tơlơi ngă pơhưč tuai hyu ngui mơng Hà Nội, ƀon prong Hồ Chí Minh; pơtrut pơtruh nao rai hăng hơdôm boh tơring čar Bình Định, Phú Yên, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kon Tum, Dak Lak; ngă amuñ brơi anom bơwih ƀong gum pơđĭ kyar bruă tuai hyu ngui, pơhing kiăng arăng thâo, gum ngă hrŏm hăng hơdôm grup famtrip”.

Djơ̆ hăng rơnuk anai, hơdôm anom bơwih ƀong gah tuai hyu ngui ƀơi Gia Lai glăk pơplih amăng ƀrư̆, hrŏm hăng anun, tơring čar ăt prăp lui mơn tơlơi jơnum gah boh thâo gru grua phara đah mơng pơƀuh rŭp, ană mơnuih Gia Lai truh pơ abih bang ƀing tuai.

Nguyễn Thảo: Čih - Siu H’Mai: Pơblang