VOV4.Jarai - Ngă tui tơlơi pơsit mơng Khoa dêh ]ar ta kơ pơsit hơdră bruă pơkă mơng lon ia pơdo\ng plơi pla phrâo mơng thun 2010-2020, Gialai hmâo 184 bôh să pơdo\ng plơi pla phrâo. Amăng rơwang mơng thun 2010-2015, Jơnum min m[s tơring ]ar Gialai ruah laih 45 bôh să pơdo\ng plơi pla phrâo, lom sa bôh tơring glông ruah bôh să ngă pơ phô hlâo, kơnong kơ tơring glông K’Bang le\ sa amăng 5 bôh tơring glông amăng dêh ]ar ta yua kơ Kơnuk kơna ta tuh pơ plai. Khă hnun hai, bruă ngă tui hơdră bruă plơi pla phrâo [ơi Gialai ăt do# lu tơnap tap mơn.

            Pơdo\ng plơi pla phrâo jing sa hơdră pơtrun prong mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna kiăng anăp nao tơhnal pơjing sa kual plơi pla hmâo hơdră pơke\ anom mă yua bơwih [ong huă mơnuih mơnam, amăng [rư\ pơplih phrâo, hơdră bơwih [ong hăng pơ phun bruă bơwih [ong djơ\ pơke\ hăng bruă đang hmua, đ^ kyar ta` bruă măi mok bơwih boang; pơke\ đ^ kyar plơi pla hăng plơi prong tui tơlơi pơkă hơđong hmâo lu gru grua bôh thâo djuai ania; anih anom do# dưi pơgang, tơlơi rơnuk rơnoa dưi djă pioh hơđong, tơlơi hơd^p mơda gơnam tam mơng m[s jai hrơi pơđ^ tui. Gialai jing sa tơring ]ar [un rin, hăng rơbêh kơ 70% mrô m[s hơd^p [ơi plơi pla anun bruă pơdo\ng plơi pla phrâo jai hmâo bôh yôm sit nik. Kiăng hơdră bruă pơdo\ng plơi pla phrâo dưi ngă tui ha amăng ple\, Ping gah tơring ]ar Gialai mă yua Tơlơi pơtrun pơsit mrô 03 gah bruă pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi tơring ]ar Gialai truh thun 2020. Khă hnun hai, tơnap tap amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi Gialai ăt jing ngăn rơnoh pioh tuh pơ plai anom mă yua.

            Ơi Phạm Đình Thu – Kơ-iăng Khoa git gai Ping gah tơring ]ar, Khoa Jơnum min wai lăng m[s tơring ]ar Gialai brơi thâo: Ping gah hăng jơnum min m[s tơring ]ar Gialai jao kơ hơdôm gơnong bruă hrưn đ^ amăng thun 2015, 45 bôh să dưi hmâo 19 tơhnal pơkă. Tơring ]ar gah kual lon do\ng tal 2 amăng dêh ]ar ta, kơnong kơ ngă sa bôh să pơkra jơlan nao rai amăng plơi pla hă dưm dưm hăng sa bôh tơring glông gah kual lon dăo mơtam. Yua anun tuh pơ plai hăng pran m[s amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo le\ mă yua ngăn rơnoh amăng m[s, mă m[s ngă phun akha, mă m[s tuh pơ plai, kơnuk kơna kơnong kơ djru tui tlôn đu] samơ\ amăng tơlơi anun m[s le\ leng kơ neh wa djuai ania [ia\ truh rơbêh kơ 44% anun ră anai tuh pơ plai hiưm hơpă iâu pơhrui pran m[s pơ\ hơpă, anai ăt le\ tơlơi tơnap tap biă.

            Kiăng pơhlôm ngă tui hơdră bruă djơ\ tơhnal pơkă truh thun 2015 pơdo\ng 20% mrô să djơ\ hăng plơi pla phrâo, 100% mrô să ngă tui tơlơi pơkă plơi pla phrâo, pơhrui glăi mơng m[s [ơi plơi pla đ^ truh 1,5 wot, mơng thun 2011 truh ră anai Gialai kơtưn iâu pơhrui hơdôm ngăn rơnoh kơ bruă pơdo\ng plơi pla phrâo hăng abih bang mrô prak rơbêh kơ 9.800 klai prak hăng pơsit đ^ kyar bruă bơwih [ong huă ba glăi prak pơhrui glăi kơ mơnuih ngă đang hmua dưi lăng le\ bruă phun ngă tui ba glăi bôh tơhnal pơkă hro\ trun sang ano# [un rin.

            Ơi Nguyễn Văn Hợp – Khoa Anom bruă đang hmua hăng pơđ^ kyar [ôn lan gah Gru\p wai lăng Hơdră bruă pơdo\ng plơi pla phrâo tơring glông }ư\ Sê lăi tui anai: Gru\p wai lăng tơring glông }ư\ Sê gum hrom laih hăng gru\p wai lăng să pel e\p glăi hơdôm tơhnal pơkă akă dưi ngă le\ blung hlâo tơring glông ăt gleng nao mơn prak mă yua hrom hăng hơdôm bôh să kiăng ngă giong hơdôm tơhnal pơkă. Hrom hăng anun ăt hyu lăi pơthâo, pơsur mơn m[s gum hrom klă bruă pơdo\ng plơi pla phrâo, ngă giong tơhnal pơkă hơpă gah bruă mơng m[s kah hăng: no#p prak pơgang gah ia jrao; tơhnal pơkă sang ano# [un rin. Gum hrom klă bruă bơwih [ong huă ngă đang hmua kiăng ngă hiưm hơpă hro\ trun mrô sang ano# [un rin, pioh pơhlôm tơhnal pơkă amăng thun anai hăng ]ang rơmang hrom hăng pran jua pơsit hăng gir run mơng m[s le\ amăng thun 2015 tơring glông }ư\ Sê amra hmâo 4 bôh să djơ\ hăng plơi pla phrâo.

            Gru [uh rơđah hloh amăng bruă pơdo\ng plơi pla phrâo [ơi Gialai jing abih bang m[s ngă tui klă bruă bơkơtưn Gialai gum pran hrom pơdo\ng plơi pla phrâo, hơdôm anih anom pơsur laih m[s gum pơ]ruh hmâo 153 klai prak pioh pơdo\ng hơdôm ring bruă anom mă yua [ơi plơi pla, pơkra glăi sang do#, dăng hre\ apui lơtr^k tuh pơ plai bruă bơwih [ong huă ngă đang hmua pơđ^ tui prak pơhrui glăi.

            Ơi Chu Văn Khấu [ơi thôn 3, să Ia Nhìn, tơring glông }ư\ Pah, tơring ]ar Gialai brơi thâo: Pơdo\ng plơi pla phrâo amăng plơi phrâo [uh jơlan nao rai geh gal. Hlâo dih [ơi plơi kâo jơlan nao rai ane\t hmâo 2 met đu] tui hơdră pơtrun pơdo\ng plơi pla phrâo tu\ ư hrom mơng să truh pơ\ plơi sang ano# kâo ăt pe\ pha mơn 200 me\t kơ rê pioh po\k jơlan prong rơhaih kơ m[s.

            Bôh nik `u brơi [uh amăng hơdôm thun rơgao dưi hmâo Ping gah hăng Kơnuk kơna lăng ba gơnong bruă đang hmua hăng đ^ kyar plơi pla tơring ]ar Gialai hmâo dơng tơlơi đ^ kyar, gum hơgo#p kơ tơlơi hơđong bruă bơwih [ong mơng tơring ]ar. Hơdôm hơdră bruă đ^ kyar bơwih [ong mơnuih mơnam gleng nao hlâo kơ kual ataih, asue\k, kual tơnap tap mơng Ping gah hăng Kơnuk kơna ba glăi laih bôh yôm wot gah bơwih [ong hăng mơnuih mơnam.

            4 thun ngă tui hơdră bruă pơdo\ng plơi pla phrâo, hrưn đ^ mơng tơlơi tơnap, truh ră anai Gialai hmâo laih 9 bôh să dưi tu\ yap djơ\ hăng plơi pla phrâo, 2 bôh să djơ\ hăng 19 tơhnal pơkă glăk ngă giong hră pơ-ar rơkâo tu\ yap să djơ\ hăng plơi pla phrâo. Bơhmu hăng tơhnal ba tơbiă, bôh tơhnal anai akă [u lu ôh. Gialai glăk gir run kiăng pơsir hơdôm tơlơi tơnap tap, ngă tui dơng tơhnal pơkă pơdo\ng plơi pla phrâo amăng hơdôm thun to# tui.

                                                                                                Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr