VOV4.Jarai-Rơbêh 122 rơbâo ]ô mơnuih, [ơi tơring ]ar Kontum djuai ania Sedang hơmâo mrô ako\ mơnuih lu hloh pơkă hăng 6 djuai ania [iă pơko\n amăng kual.

 

Tơkeng rai amăng kual glai klô, do\ je\ giăm hăng glai klô, găn rơgao hơdôm rơbâo thun mơ\ng gru đưm, djuai ania Sedang hơmâo ako\ pơjing rai gru grua tơlơi thâo thăi djuai ania pô pha ra hơjăn.

 

{rô djơ\ thun phrâo, rơkâo kơ ơi pang yă dôn hăng [ing gơyut glăi pơ kual plơi pla gru grua djuai ania Sedang, mut lăng tơlơi ngui ngor ngă yang thun phrâo, [ong mơ`um, ngui ngor hrom, tơma hăng jua ]ing hơgor, suang arap dik dăk.

 

{ơi Kontum, djuai ania Sedang hơmâo anih do\ prong rơhaih, dơ\ng mơ\ng gah ngo\ truh pơ gah yu\ ruăi ]ư\ Trường Sơn.

 

Kiăng do\ hrom mơak gru grua djuai ania Sedang, biă mă `u [ing tuai nao ngui pơ tơring glông Đak Hà, tơring glông Kon Plong, Kon Braih, Đak Tô hăng Tu\ Mrông, jing anih phun kơ djuai ania Sedang.

 

 

Sa boh plơi djuai ania Sedang gah yu\ tơkai ]ư\ Ngọc Linh

             

 

Tơlơi amu` kơ ta thâo krăn hloh, [ing tuai [uh plơi pla djuai ania Sedang le\ hơmâo bơbung sang rung dlông biă mă.

 

Hơmâo pô lăi lăng hrup mơta jông arăng ]oh pơku\p trun amăng rơngit adai ia mơtah, kah hăng pơnăng păng angin pơđuăi song nan, bơ mơnuih djuai ania Sedang le\ lăi hrup rup mơnu\ ania pơgang ană `u, mơak hăng pu\ mơnu\ ană, mơnu\ đai pơtum jum dar mơnu\ ania.

 

Sang rung lăng ano\ kơhnâo ia rơgơi pơdong pưk sang gah djuai ania Sedang.

 

Tơlơi thâo pơdong sang rung  arăng do\ djă pioh amăng dlô ako\ [ing kơhnâo kơhnăk djuai ania Sedang, [ing rơnuk nao hlâo pơtô glăi kơ mơnuih rơnuk tơdơi, tơlơi thâo anun [u hơmâo in pơkra rai amăng hră pơ-ar ôh.

 

Djuai ania Sedang pơdong sang rung amăng bơyan phang.

 

Mông anai [u hơmâo sang ano\ hlơi ngă bruă hơjăn sang ano\ pô ôh, abih amăng plơi gum tơngan hrom man pơdong, gum pran jua ngă sang rung.

 

Sa tơlơi yom hloh le\, sang rung djuai ania Sedang pơkra ming hơmâo lu ]răn, samơ\ e\p [u [uh sa mơta gai pơsơi, kwăt akă [udah pong pơkra ôh.

 

Djop mơta gơnam man pơdong hăng kyâo ale, djrao hlang đô], jing ba gơnam amăng glai klô hăng mơta jông, mơta tơgă yơh dưi pơdong đ^ sang rung hiam ro# anun.

 

 

 

     {ing tơdăm djuai ania Sedang prăp lui mông ngă yang pơkra tơnang pin ia

 

Ơi A Tuyên, plơi Linh La, să Đak Psi, tơring glông Đak Hà hok mơak hăng sang rung plơi `u, lăi pơthâo brơi tuai rơnguai thâo tui anai:

 

‘’Kiăng pok pơhai pơdong sang rung, mơnuih [on sang pơtum abih bang jơnum h^, pơ]rông sai, amăng anun khom hơmâo [ing tha plơi, khua mua wai lăng djop djuai ania mơnuih mơnam plơi laih anun djop pô amăng plơi [uh [o# mơta soh.

 

Amăng hrơi blan prăp rơmet lui gơnam yua mă bruă, djop sang ano\ djru e\p kyâo pơtâo ale djrao, hlang ba pơtum sa anih.

 

{ing đah rơkơi, khom nao koh kyâo trah tơmeh.

 

Tơmeh sang rung hơduah e\p kyâo pơprong, ano\ prong dua ]ơgăm mơkrah. Mơ\ng đưm truh ră anai, tơlơi gum pơgôp mơ\ng mơnuih [on sang prong biă mă’’.

 

 

Nao pơ plơi djuai ania Sedang amăng bơyan ngă yang mơak, [udah juăt lăi bơyan ngui ngor [ong mơ`um, dơ\ng mơ\ng blan 10 thun hlâo truh kơ blan 4 thun tơdơi.

 

Tơdah nao ngui amăng mông anun hă, [ing tuai amra ngui hrom yut suang, hmư\ jua ]ing hơgor tơ-ua hyu mơak biă mă.

 

 

   Djuai ania Sedang mơak bơyan ngă yang thun phrâo

Hăng tơlơi đăo kơ yang rơbang, djuai ania Sedang gleng nao kơ bruă ngă yang atâo hăng yang but, yang bưng tơkeng rai ană mơnuih. Mơak biă mă sit ngui hrom, tơma amăng mông ngă yang anun.

 

Dơ\ng mơ\ng tơlơi ngă yang, pơpu\ kơ djop mơta mơnong mơnuă hơdip pơyơr kơ yang rơbang truh kơ jua ]ing hơgor, bruă ngă yang pin ia, pơkra tơnang ia rô;

 

laih anun bruă ngă hrom huă asơi hle, ngă yang iâu bơngăt pơdai, ta juăt lăi yang hri….[ing tuai amra e\p lăng djă đôm amăng pran jua tơlơi khăp, tơlơi đăo hiam klă biă mă.

 

Ơi Jean Frangois Leonardi, sa ]ô tuai Prang nao pơ Kontum hơmâo lăi tui anai:

 

‘’Anai le\ tal pă laih kâo rai pơ Việt Nam. Kâo nao ngui hrom amăng mông ngă yang djơh hăng anai mơak biă mă.

 

Kâo pioh lu tơlơi khăp kơ tal rai ngui anai, yua dah lăng [ơi anăp mơta gru grua hiam klă mơ\ng djuai ania kual }ư\ siăng Dap kơdư’’.

 

Tơdah Gru grua gơnam djă pioh đưm djuai ania Sedang pơhư] [ing tuai [uh blung a mơtam le\, ano\ yom gru grua tơlơi ngă yang rơbang jing tơlơi ngui ngor mơ`um tơpai hok mơak.

 

Djuai ania Sedang pran jua rơ-un rơnang, khăp jum tuai, hăng pran jua thâo pơpu\ samơ\ khin hơtai pơkơdong glăi hăng [ing kơtư\ juă ană mơnuih.

 

Lu mơta gơnam pơkra ming rai, lu mơta tơlơi ră ruai hiam mơak kah hăng tơlơi akhan hri đưm djuai ania Sedang pơ[uh brơi tar [ar kơ rơngit adai, brơi ană mơnuih mơnam tơlơi hiam ro#, tơlơi hơdip mơda bơkơnar, tơlơi hiam dưi h^ hăng tơlơi sat [ai.

 

Tơlơi adoh suang djuai ania Sedang, [uh rơđah le\ ]ing hơgor, sit atông jua `u tơ-ua hyu djop [on lan plơi pla, anun jing tơlơi kơhnâo hiam tloh noh.

 

Tơlơi ngui ngor [ong mơ`um ăt djă gru pha ra mơn amăng kual glai klô, hăng ]eh tơpai, tơpơi pơkra mơ\ng hlâo kyâo, hơbơi aring sâm Ngọc Linh, arăng kơhul hăng a`ăm mơnong ]^m kơtrâo, asơi brông, akan hơko\p…amra ngă kơ tuai [u her đuăi ôh.

 

Tơlơi yom hloh dơ\ng tui hăng ơi A Kây, Kơ-iăng Khua anom gru grua tơlơi pơhing tơring glông Đak Hà le\, djuai ania Sedang djă pioh hăng pơđ^ tui rơnoh yom gru grua amăng tơlơi hơdip mơda r^m hrơi:

 

‘’Hăng djuai ania Sedang ăt do\ djă pioh gru grua đưm, kah hăng ngă yang huă asơi hle, ngă yang pin ia, laih anun ngă yang pơdai hroh tơguan pơdai tơsă. Anun le\ tơlơi phiăn do\ djă pioh đô] truh ră anai.

 

Bruă mă anun pơphun na nao r^m thun, hơdră ngă yang, tơlơi ngă yang ăt djă pioh đô]’’.

 

Kiăng kơ kual gru grua djuai ania Sedang jing anih pioh tuai nao ngui, ]uă e\p lăng, laih anun pơhư] lu tuai rơnguai je\ ataih nao ngui hrom, hơdôm thun giăm anai gong gai kơnuk kơna djop gưl amăng tơring ]ar Kontum hơmâo pơtong rơđah gru grua anai jing ano\ pơđ^ kyar.

 

Bruă mă ru\ pơdong glăi sang rung gru đưm, pơphun glăi bruă ngă yang đưm djuai ania [iă sa tơlơi pơtrut brơi djă pioh, pơlar tui hmao kru.

 

Ơi Nguyễn Phúc Đoan, Khua sang să Đak Psi, tơring glông Đak Hà, brơi thâo, să hơmâo 4.300 ]ô mơnuih djuai ania Sedang:

 

‘’{ing gơmơi pơtong rơđah, bruă mă ngă hmua mơ\ng djuai ania Sedang pơ să gơmơi khom je\ giăm hăng djă pioh gru grua tơlơi thâo thăo mơ\ng đưm.

 

Tơlơi anai jing pran kơtang pơtrut tui bruă ngă hmua pla pơjing hăng tơlơi gum pơgôp djuai ania man pơdong plơi pla phrâo kiăng trơi pơđao yâo mơak, kjăp kơtang hăng rơnuk rơnua.

 

Amăng ako\ bruă djă pioh gơmơi amra djru dơ\ng bruă mă pơđ^ kyar ]ơkă tuai kiăng pơđ^ tui hơnong pơhrui glăi mơ\ng mơnuih [on sang.

 

Rơngiao kơ ngă hmua pla pơjing, hơmâo dơ\ng prăk pơhrui glăi mơ\ng bruă ]ơkă tuai, mă gru grua đưm pioh ngă ano\ phun’’.

 

­Nao ngui pơ plơi pla djuai ania Sedang [ơi Kontum bơyan phang anai, hrom hăng tơlơi ngui ngor ngă yang mơak [ong mơ`um, atông ]ing ring hơgor, suang arap sit nik [uh tơma pran jua amăng tơlơi kơtang thun phrâo, dik dăk mơak klă amăng plơi pla djuai ania Sedang.

 

Lăng nao pơ đang kơphê anih lo\n rơ-ơ\ djuai pơjeh Arabica mơtah mơda hyơ hyor, djuai pơjeh kơphê hmư\ hing [ơi ro\ng lo\n tơnah, djuai ania Sedang ba pla, [ơi anih lo\n kơdư dlông 1.800 met pơkă hăng jơlah ia rơs^, anun le\ hơmâo tom đang hơbơi aring sâm Ngọc Linh, nua yom  mrô sa mơn [ơi ro\ng lo\n tơnah, [udah Hồng Đẳng sâm, ngũ vị tử….

 

jing sa tơlơi ]ang rơmang phrâo kơ djuai ania Sedang pơhrui glăi prăk kăk mơ\ng đang hmua hăng bruă ]ơkă tuai hyu ngui kơ` pơgi ni anăp sit nao ngui pơ plơi pla djuai ania Sedang.

 

              

 

Nay Jek: Pô ]ih hăng pôr