VOV4.Jarai - Hăng tơlơi pơmin abih bang ia c\roh hnoh, ia krông, c\ư\ hyiăng, kyâo pơtâo amăng glai lêng hơmâo yang do\ hăng wai lăng, yua hnun, djuai ania Mnông lêng gir djă pioh laih anun hơmâo tơlơi phiăn phara amăng bruă wai pơgang glai rưng.

Tơdah kiăng hơmâo anih ngă hmua le\ sang ano\ kho\m rơkâo tha plơi, gơnang kơ tha plơi nao lăng lain anun ngă yang glai kah mơng dưi ngă hmua. Anai le\ gru hiam amăng bruă ngă hmua pla pơjing mơng djuai ania Mnông kiăng pơpu\ hăng djă pioh na nao.

Hăng djuai ania Mnông, lơ\m c\uh tơnuh ngă hmua le\ lêng kơđiăng wai lăng glai jum dar. {ing gơ`u kơnong ngă hmua [ơi lo\n gơ`u glăk jah rơmet đôc\. Bơ glai jum dar đang gơ`u lêng krăp lăng, [u pioh apui [ong rôk nao anih pơko\n, gơ`u ngă hmua ataih [iă hăng glai rưng.

Yua dah gơ`u pơmin, tơdah ta tek nao lo\n glai mơ\ yang [u brơi ngă le\ yang amra ngă kơ ta mơtăm, kah hăng brơi hlô glai nao [ong pơdai, c\im [ong kơtơr, [ong boh troh, phă pơrai đang hmua.

Tha plơi ơi Che Khương, do\ [ơi să Ea Huar, tơring glông Buôn Đôn, tơring ]ar Daklak brơi thâo, đưm hlâo, djuai ania Mnông hơdip gơnang kơ glai rưng, hơdip mơng bruă tơju\ pla yua anun thâo hluh biă mă.

“Blung hlâo le\ ta nao pơ glai ruah lo\n [ơ\i, tơdơi kơ anun iâu tha nao lăng, dlăng lăng [ơi anih ta ruah anun lo\n klă hă [u\. Yua dah tui hăng tơlơi phiăn đưm, [ing tha đôc\ thâo lăng lo\n tơnah. Tơdơi kơ anun kah mơng jak iâu adơi ayong, kơnung djuai nao c\ông jah.

Kiăng hơmâo lo\n hiam le\ ta ruah lo\n amu`, lo\n mơnai; ta thâo ruah mơn mơng thâo tơju\ pơdai. Hlâo adih lo\n do\ lu, rim sang ano\ juăt ngă mơng sa truh dua ektar. Samơ\ ră anai lo\n abih yơh, ngă hmua jing aset tui mơn. Amăng hmua tơdah hơmâo hơmâo phun kyâo anet, kyâo mơrok kah mơng drôm, tơdah kyâo prong kyâo yôm le\ kho\m pioh lui’’.

Djuai ania Mnông hơdip jê| giăm ayuh hyiăng glai klô, mơng đưm đă ră hlâo laih jê| giăm hăng glai rưng. Djuai ania Mnông juăt lăi: “Glai le\ anih pơgang ba ană mơnuih ta; glai yơh anih yang rơbang juăt do\ mơ\ djuai ania Mnông juăt rơkâo đ^ lơ\m bưp tơlơi tơnap tap”.

Ơi Che Khương ăt brơi thâo mơn, yua mơnuih djuai ania Mnông ngă tui tơlơi phiăn mơng đưm hlâo, yua hnun [rô ngă hmua pla pơjing [ơi lo\n hmua [ing gơ`u [rô wai pơgang glai dong. Tơlơi anun hơmâo pơdô| glăi mơng rơnuk anai truh rơnuk adih.

“Amăng sang ano\ kâo le\, đưm adih kâo hmư\ ơi yă kâo pơtă pơtăn, tơdơi kơ ơi yă, am^ ama kâo rơngiă le\ kâo yơh jing pô gơgrong bruă pơtô lăi kơ ană tơc\\ô dong. Tơlơi anun kah hăng tơlơi phiăn yơh, rim blah hmua ngă sui biă mă `u 4 thun đôc\ lo\n `u [u hiam dong tah.

Tơdah arăng tơ`a ngă mơ\ ta [u brơi hai ăt [u hơmâo pô amuaih c\i ngă lơi. Tơdơi kơ anun pơc\rông sai glăi hăng adơi ayong hyu e\p lo\n pơko\n dong. Tơdơi kơ ngă hmua pla pơjing mơng 3 truh 4 thun le\ pơwơ\t glăi pơ lo\n hơđăp dong mơn, lo\n hơđăp ta lui sui thun jing c\ăt kyâo, c\ăt rok, tui anun lo\n `u amra hiam glăi mơtăm yơh”.

Đưm hlâo, djuai ania Mnông lêng tơju\ pơdai tơdơi kơ jah mơrok, c\uh tơnuh giong anun tlâ|o amăng tơju\ pơdai. Tơdơi kơ hơdôm thun ngă hmua, lo\n `u [u hiam dong tah, ană plơi amra hyu e\p glai pơko\n dong c\i ngă. Khă hnun, gơ`u [u nao truh pơ glai rưng sui thun tal tlâo, tal pă ôh, kơnong pơwơ\t glăi pơ lo\n hơđăp đôc\.

Ăt tui hăng ơi Che Khương mơn, hơdră ngă hmua [ơi lo\n phrâo ăt tui lo\n hơđăp mơn, kho\m ngă tui tơlơi phiăn ơi yă ta pơtô glăi. Hăng djuai ania Mnông, glai rưng [u kơnong pơjing rai gơnam tam, prăk kăk đôc\ ôh mơ\, glai rưng `u yôm, hơmâo yang rơbang. Hơmâo anih dưi ngă hmua, hơmâo mơn anih đa khut khăt [u dưi tek nao ôh, biă mă `u [ơi hlâo ia le\ ko\m biă mă.

“Hơmâo mơn glai rưng [ing ta lăng kah hăng glai mơyang, [ơi anih glai rưng anun [u hơmâo pô khin nao drôm kyâo ôh. {ơi anun arăng pioh kyâo `u c\ăt đ^ mơtah hiam đôc\. Glai anun djă pioh ia brơi ană plơi ta yua, yua hnun abih bang lêng [u dưi tek nao, wơ\t [ing tha [udah [ing hlăk ai lêng [u dưi juă nao ôh.

Tơdah pô hlơi thơ ro\ng c\i ngă soh amra bưp tơlơi truh sat, arăng pơmin tui anun yơh, tek djơ\ glai yang amra duam ruă, yua [ơi anun hơmâo yang glai, yang kyâo wai lăng. Glai yang kơnong pioh kyâo c\ăt đ^ mơtah hiam đôc\.

Rơnuk [ing gơmơi ră anai ăt pơtă na nao mơn kơ ană tơc\ô, pơtă kah gơ`u mơng thâo, mơng wai lăng glai. Ră anai, kơnuk kơna ta pơtô glăi [ing ta kho\m wai lăng glai, anun le\ tơlơi klă biă mă”.

Hro\m hăng tơlơi đ^ kyar rơnuk anai, gru grua tơlơi phiăn hơđăp mơng djuai ania Mnông pơplih tui amăng [rư\. Samơ\ tơlơi pơmin wai lăng ayuh hyiăng glai klô, anih hơdip jum dar mơng djuai ania Mnông ăt djă pioh na nao mơn, sa, dua tơlơi ngă yang bơdjơ\ nao bruă wai pơgang glai klô ăt djă pioh, ngă mơn, truh kơ tơdơi bơyan ngă hmua ană plơi pơphun ngă yang pin ia, yang glai, yang huă asơi hle…

Mơng anun, rơnuk hlâo pơtô glăi kơ rơnuk tơdơi hơdôm tơlơi ngă yang hăng tơlơi pơtă pơtăn rơnuk ană tơc\ô kho\m hla tui wai lăng pơgang glai rưng klă hloh./.

Siu H’Mai: Pơblang hăng pôr