Anŏ hiam mơng ƀing đah kơmơi djuai ania M’nông hăng eng ao đưm
Chủ nhật, 00:00, 14/05/2023 Thị Đoắt/Siu H'Mai Pơblang Thị Đoắt/Siu H'Mai Pơblang
VOV4.Jarai - Yă H’Đoăn (djuai ania M’nông) ƀơi să Thuận An, tơring glông Dak Mil, Dak Nông jing sa amăng hơdôm čô mơnuih kơhnâo gir hăng bruă rơwơi mơñam eng ao đưm. Rơngiao kơ bruă ngă hmua, ƀơi mông hơmâo wan ñu mơñam mrai dong, ƀrô hơmâo prăk, ƀrô djă pioh gru grua hiam mơng djuai ania gơñu dong.

Mơnuih kơhnăk H’Đoăn (60 thun), djuai ania M’nông, ƀơi ƀon Bu Dak, să Thuận An, tơring glông Dak Mil, tơring čar Dak Nông, juăt bruă mơñam mrai rơbêh 40 thun hăng anai laih. Hăng tơngan rơguăt, pô đah kơmơi anai hơmâo mơñam lu gơnam hiam phara kah hăng: kơdung, abăn, eng ao, abăn ƀă ană kiăng mă yua amăng sang anŏ hăng sĭ kơ ƀing tuai dong. Rim mơta gơnam hơmâo pơkra, ñu pioh abih pran jua ñu mơtăm hăng rim hrĕ mrai, lăng mrai kah hăng ană ñu mơtăm. Yă H’Đoăn ră ruai kơ hrơi blan ñu hor kơ bruă rơwơi mơñam eng ao đưm:

“Kâo thâo mơñam sui mơng anai rơbêh 40 thun laih. Lŏm phrâo mơñam lĕ kâo mơñam kơdung amuñ đôč, giong anun kâo mơñam kơdung hiam ƀiă dong, arăng lăng kâo mơñam hiam anun jing gơñu tơña blơi. Tơdơi kơ anun, kâo pơhrăm mơñam abăn eng, giong anun mơñam abăn mơsum. Truh ră anai, plơi ngŏ plơi yŭ lêng kơ thâo soh kâo, lăi pơthâo nao rai giong anun tơña mrô telephôn kâo kiăng kâo mơñam brơi”.

Kơ bruă mơñam eng ao gru đưm, yă H’Đoăn brơi thâo: Kiăng hơmâo eng ao hiam, tơdơi kơ prăp lui gơnam pioh mơñam, ta rơngaih, pơhrua mrai amăng không mơñam. Kiăng bơnal ñu hiam, ƀing đah kơmơi khŏm triang, rơguăt tơngan, djom ngă, pioh pran jua amăng hrĕ mrai kah abăn ao mơng hiam. Yă H’Đoăn brơi thâo: Kiăng mơñam sa blah abăn mơsum khŏm rơngiă 30 hrơi, sa blah abăn eng rơngiă 10 hrơi, sa blah khăn tañ biă ñu 5 hrơi.

Abăn ao ñu mơñam ƀu kơnong mă yua amăng sang anŏ đôč ôh mơ̆, ñu ngă gơnam brơi pơpŭ amăng hrơi dŏ rơkơi bơnai, đĭ sang phrâo, gơnam brơi kơ gơyut gơyâo yua tuai mơng ataih tơña blơi. Mah ƀu lu ôh, samơ̆ anun jing tơlơi ngă mơ-ak pran jua, kiăng ñu djă pioh bruă mơñam mrai laih anun hơmâo prăk kơ sang anŏ dong. Yă H’Đoăn brơi thâo dong.

“Hơdôm mơta gơnam pơkra mơng mrai kâo mơñam pioh lui hnun, hlơi blơi lĕ kâo sĭ, tuai blơi brơi kơ gơyut gơyâo, sang anŏ, ƀudah ngă gơnam pơpŭ amăng hrơi ană đah kơmơi dŏ rơkơi, gơñu rai ruah, blơi, tơdah kiăng mơñam tui hăng pran gơñu hor lĕ kâo mơñam brơi hơjăn, 1 blan abăn hơmâo nua 1 klăk 500 rơbâo, thun anai nua hrĕ mrai pơmă mơn, anun jing pơmă ƀiă 1 klăk 700 rơbâo prăk lơ̆m ha blah, tơdah blơi eng ao mơtăm lĕ 2 klăk 700 rơbâo prăk, kâo tơčôh brơi hlao, bơ abăn prong (djuai ania M’nông iâu nah njuh) lĕ 4 klăk, abăn ƀă ană lĕ 1 klăk...aka ƀu yap ba prăk blơi tơkul mrai ôh, 1 blan hơmâo sĭ mơng 1 truh 2 blah đôč, sui sui hơmâo tuai mơng ataih rơkâo blơi lĕ kâo ngă ƀiă či ƀu hmao lơi”.

Hrŏm hăng gru grua hiam mơng đưm đă ră hlâo, djuai ania M’nông lăng hơdôm gơnam mơñam mă hăng mrai jing thâo krăn mơnuih rin pơdrong, hơmâo hnă hơmâo gơnam mơng sang anŏ mơn. Đưm adih, sang anŏ hlơi hơmâo lu eng ao mơñam arăng lăng pơdrong, kơdrưh biă mă. Yă H’Đoăn lăi: Hăng ƀing đah kơmơi djuai ania M’nông, thâo mơñam mrai lĕ lăng pô anun rơgơi, triang, lơ̆m dŏ rơkơi hơmâo abăn prong, hiam brơi kơ sang anŏ đah rơkơi jing hơmâo kơdrưh biă mă.

“Amăng hơdôm mơta gơnam mơñam hăng mrai mơng djuai ania M’nông nah njuh (abăn prong) hơmâo nua biă mă, đưm adih arăng pơplih gơnam, sa blah abăn nah njuh arăng plih mă sa drơi kơbao, sa drơi rơmô mơtăm yơh, đưm hlâo ƀu blơi sĭ hăng prăk ôh, arăng plih hăng abăn ao mă kơbao, rơmô, un đôč. Pơdô̆ rơkơi bơnai khŏm hơmâo eng ao kơ sang đah rơkơi, tơdah ƀu hơmâo lĕ sang đah rơkơi ñu ƀu mơ-ak ôh, ruai sat kơ ană ta. Sang đah kơmơi djă ba 1 drơi kơbao, samơ̆ sang đah kơmơi brơi glăi hăng ha blah abăn njuh, eng rnô̆...rơnuk anai ƀu hơmâo kơbao rơmô ôh samơ̆ sang đah kơmơi ăt hơmâo abăn brơi kơ sang đah rơkơi mơn kiăng arăng thâo ană dra ñu lĕ mơnuih rơgơi, thâo rơwơi mơñam”.

Ƀu kơnong hor djă pioh, pơđĭ tui gru grua hiam mơñam eng ao mơng djuai ania pô đôč ôh, ñu ăt hrăm tui gru bơnga hiam, mrai hiam phara mơng djuai ania pơkŏn dong. Ñu ngă pô pơtô brơi anih hrăm mơñam, kiăng ƀing hrăm mơñam rơguăt tơngan, mơñam hiam hloh tui hăng gong gai, khul grup pơphun, giong anun pơtô glăi kơ adơi amai amăng plơi dong. Yă H’Đoăn brơi thâo dong:

“Hơdôm thun hlâo adih, ƀơi tơring glông ăt pơkiăo kâo nao hrăm pơ tơring čar anih hrăm mơñam mrai, tơdơi kơ anun kâo pơtô glăi kơ adơi amai amăng plơi, phrâo anai kâo hăng1 čô amai dong hơmâo arăng iâu glăi pơtô brơi čơđai sang hră čem rông ană bă djuai ƀiă hơmâo 35 čô, 1 wơ̆t hrơi tơjuh pơtô 2 wơ̆t, mơng 2 mông tlam truh 4 mông tlam, pơtô amăng 2 blan, kâo amuaih pơtô glăi biă kơ ană tơčô gru grua hiam mơng ơi yă ta đưm pioh glăi”.

Hăng pran jua hor kơ bruă, tơngan rơguăt mă mrai ơ oet mơng ñu, yă H’Đoăn djru djă pioh bruă mơñam eng ao đưm mơng djuai ania M’nông. Mơng anun, djru djă pioh hăng pơtrut gru grua hiam mơng djuai ania./.

Thị Đoắt/Siu H'Mai Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC