Anŏ hiam mơng tơlơi phiăn ngă giang mah mơng djuai ania Bahnar
Chủ nhật, 08:00, 16/06/2024 A Dơng/Siu Đoan Pơblang A Dơng/Siu Đoan Pơblang
VOV4.Jarai-Hăng mơnuih djuai ania Bahnar, Tơlơi phiăn ngă giang mah arăng lăng kar hăng hrĕ tô nao rai pran khăp pap, mơng sa mơnuih aka ƀu juăt jing mơnuih jê̆ giăm, khăp pap ƀu-eng, thâo djru nao rai amăng tơlơi hơdip mơda…Mông ngă giang mah pơphun tui tơlơi hor, jing tơlơi hiam, čang rơmang abih bang mơnuih hơdip mơ-ak jê̆ giăm, pơlir hơbit, thâo djru tơdruă.

Tui tơlơi phiăn mơng djuai ania Bahnar, hơmâo tơlơi ngă giang mah ăt hơmâo lu mơn, sit biă ñu ngă gơyut gơyâo, ngă ayong adơi, ngă ama ană, amĭ ană …Bruă ngă giang mah anai amra pơphun lơm pit đih tơpoi hơmâo arăng lăi pơthâo. Pơhmutu sa čô čơđai juăt duam ruă, mơmŏt mlăm pit đih ñu tơpoi ƀuh hlơi thơ, tơdơi anun ñu ruai brơi ƀing amĭ ama. Sang anŏ čơđai nao amra nao bưp, rơkâo pơkôl ngă ama ană brơi dua gơñu kiăng čơđai anai huăi duam ruă. Ƀudah amăng mông mơñum ƀong, đa hơmâo mơnuih juăt bơrơjah bơrơsao, pơhiăp sat kơ arăng. Hrơi tơdơi lơm suaih tơpai amra hơmâo ƀing tha, mơnuih arăng đăo gơnang nao tơña kiăng pơsir hĭ, tơdơi kơ pô soh rơkâo pap mơñai, dua gơñu amra pơkôl pơkă ngă ayong adơi, ama ană.

Tơlơi phiăn ngă giang mah mơng djuai ania Bahnar hơmâo pơphun tui pran hor, anai lĕ tơlơi hiam, čang rơmang abih bang mơnuih hơdip mơ-ak, jê̆ giăm, pơlir hơbit, djru tơdruă. Ơi Brôn Ƀun, nai pơtô pơdơi lơtret laih, dŏ amăng plơi Tuơh K’tu, să G’lar, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai hơmâo lu amĭ ama, adơi ayong, gơyut gơyâo, ñu brơi thâo: Bruă pơkôl pơkă ngă giang mah hơmâo pơphun gap ƀrô tui hluai hơmâo.

“Hlâo adih lơm ngă yang hăng mơnŭ lĕ ngă ayong adơi, gơyut gơyâo, tơlơi anai yôm phăn biă mă. Samơ̆, lơm čuh un, ƀiă mă ñu rơmâo, kơbao arăng pơmĭn glăk rơkâo lŏn mơnai...ngă giang mah tui anun lu mơnuih ƀu tŭ ư ôh, kâo pô tơdah kiăng ngă giang mah hăng hlơi lĕ yua kâo kiăng khăp kơ pô anun, ƀu djơ̆ hưp kông ngăn, lŏn mơnai arăng yua anun juăt ngă yang hăng mơnŭ samơ̆ pran khăp ăt prong prin, ăt hơdip jê̆ giăm, djru nao rai na nao”.

Mơng đưm truh ră anai, mơnuih djuai ania Bahnar ăt lăng yôm, djă pioh hăng tŏ tui na nao tơlơi ngă giang mah. Neh met wa lăng tơlơi phiăn anai lĕ hrĕ pơkôl nao rai prap khăp pap, lơm lăng mơnuih aka ƀu thâo krăn jing mơnuih jê̆ giăm, thâo djru tơdruă amăng tơlơi hơdip mơda. Tha plơi Ayŏ, dŏ amăng plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo, tơlơi yôm mơng tơlơi ngă giang mah mơng djuai ania Bahnar prong biă mă:

“Lơm ngă giang mah ƀu hơmâo hlơi ôh đing nao kông ngăn, akŏ phun lĕ kiăng hơdip jê̆ giăm, thâo khăp pap, djru tơdruă, lui hĭ hơdôm tơlơi pơhil kiăng thâo khăp pap, gum hrŏm amăng tơlơi hơdip mơda. Lơm ngă giang mah, ƀing mơnuih hơmâo hmăi ƀiă juăt djru brơi mơnuih tơnap tap kiăng tơlơi hơdip dua bơnah jai hrưn đĭ …”

Kiăng jing ayong adơi, gơyut gơyâo, lơm ngă yang, ƀing gơñu amra akă hrĕ mriah ƀơi tơngan. Lơm ngă ama abă, pô ama amra djet ia tơsâo bơnai ñu dưm amăng jam tơpai, jôr nao drah mơnŭ brơi pô ană mơñum ƀudah rơkâo pô ană anai mơmem pơhmutu mă đôč ƀơi tơsâo amĭ ama. Ngă tui anun kiăng pơdah lĕ ană hơmâo mơmem ia tơsâo amĭ ama laih hăng ƀing gơñu jing ama ană, amĭ ană. Ơi Suk, sa čô mơnuih thâo rơđah gru grua djuai ania Bahnar ƀơi tơring kual Đăk Đoa, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo dong:

“Tơlơi phiăn ngă giang mah pơphun kjăp tong ten, amăng hrơi dua bơnah ngă giang mah kiăng hơmâo pơjâo hăng ayong adơi, kơnung djuai ngă gong jơlan. Pơjâo amra tơña tong ten dua bơnah, tơdah khăp pap tơdruă, lăng nao rai kar hăng adơi ayong kah mơng pơphun ngă yang. Lơm ngă yang, dua gơñu kiăng hơdôm tơlơi ƀuăn: ƀu dưi ngă sat tơdruă, ƀu dưi hiăp sat gah tlôn, ƀu dưi toh hơtom, wŏt sang anŏ dua bơnah tơdah hơmâo bruă hơget tŭ mơn …”

Tơlơi phiăn ngă yang mah mơng djuai ania Bahnar lĕ gru grua yôm phara pơdah pran gum pơgôp amăng tơring hơdip mơda, bruă mă yua anun mơnuih ƀôn sang kiăng djă pioh, tŏ tui na nao amăng djop rơnuk. Ơi Đinh Ngăm, Kơ-iăng Khua Jơnum min djop djuai ania mơnuih mơnam tơring glông Mang Yang, tơring čar Gia Lai pơsit tong:

“Tơlơi phiăn ngă giang mah lĕ yôm biă mă, hơmâo neh met wa djă pioh, tŏ tui na nao. Ƀing mơnuih ngă giang mah lêng pơdah pran gum pơgôp, thâo gum djru tơdruă lơm bưp tơnap tap, kiăng gum hrŏm hrưn đĭ amăng tơlơi hơdip mơda. Sit biă ñu lơm dju djuam duam ruă, lơm ngă giang mah, ƀing gơñu lăng nao rai kar hăng pô sang, jing mơnuih jê̆ giăm yua anun juăt nao pơ alum pran jua, djru tơdruă tơdah hơmâo bruă hơget thơ. Yua anun neh met wa lêng kơ lăng yôm, djă pioh tơlơi phiăn ngă giang mah anai”./.

A Dơng/Siu Đoan Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC