VOV4.Jarai - Jơnum min bôh thâo djop djuai ania kual Trường Sơn – Dăp Kơdư pok prong tal III thun 2022 ƀơi Kual tuai čuă lăng dlai tlô Măng Đen, tơring kual Măng Đen, tơring glông Kon Plông, tơring čar Kontum, hrom hăng bruă pơdah tơlơi ngui ngor bôh thâo đưm, jơnum ngui ngă yang; djop mơta tơlơi adôh đưm, tơlơi suang đưm; pơdah băn ao djuai anai... dô̆ hmâo tơlơi tum pơƀut bôh thâo gơnam ƀong huă djuai ania hơdôm kual hluai tui Jơnum ngui tơdăm kơjăp pran jua, dra ƀăt bruă ngă pơhưč pran jua mơnuih ƀôn sang hăng tuai čuă ngui.

Ƀơi mông Jơnum ngui bôh thâo djop djuai ania kual Trường Sơn – Dăp Kơdư pok prong tal III thun 2022 ƀơi Kual tuai čuă lăng dlai tlô Măng Đen, tơring kual Măng Đen, tơring glông Kon Plông, tơring čar Kontum, bruă Jơnum pơplông tơdăm kơjăp drơi jăn, dra ƀăt bruă bôh yôm pơdah lăi pơthâo gơnam ƀong huă mơng djuai ania pô hmâo pran ngă pơhưč pha ra hăng mơnuih ƀôn sang hăng tuai čuă ngui.

19 Grŭp mơnuih thâo adôh suang 19 bôh tơring čar, anun lĕ 5 bôh tơring čar kual Dăp Kơdư hăng hơdôm bôh tơring čar: Tuyên Quang, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị, Thừa- Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Đồng Nai, An Giang hăng ƀôn prong Hồ Chí Minh hmâo lăi pơthâo hơdôm rơtuh mơta gơnam ƀong tui phiăn juăt hăng anô̆ jơman pha ra ha jăn. Ơi Nguyễn Công Trung, Kơ-iăng Khua Anom wai lăng bôh thâo plơi pla – Ding jum bôh thâo, bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui dêh čar ta, brơi thâo:

“Djuai ania ta hmâo tơlơi tơnă hơbai ƀong lu mơta añăm. Ƀing gơmơi ƀu djơ̆ pơphun pơplông tơnă hơbai ôh mơ̆ pơdah sa čơngua gơnam ƀong đưm. Ƀing ta hmâo lu hrơi jơnum ngui, hrơi Tết, hrơi jơnum ngui ngă yang. Rim djuai ania leng kơ hmâo čơngua añăm đưm mơng pô. Hluai tui bruă Jơnum ngui pơplông anai, ƀing gơmơi kiăng lăi pơthâo truh lu mơnuih hơdôm gơnam ƀong đưm mơng djuai ania pô amăng đơ đam dêh čar”.

Kual Trường Sơn – Dăp Kơdư hăng hơdôm gơnam ƀong đưm, kah hăng asơi hrong, mơnŭ om, hla plum hna... ngă lu mơnuih kơnong kơ phrâo ƀong sa wot đôč ăt dô̆ hơdor na nao mơn, anô̆ pha ra mơng hơdôm gơnam ƀong anai. Nghệ nhân Ksor Chung, ƀơi plơi Kép, plơi prong Pleiku, Grŭp tơring čar Gialai lăi kơ tơlơi pha ra mơng hơdôm gơnam pioh tut ƀong amăng jơngua asơi añăm djuai ania Jarai:

 “Hơdôm gơnam tut ƀong anai lĕ juăt ƀong rim hrơi kiăng huă asơi ƀudah pioh djă ba nao pơ̆ hmua. Hmâo hra dom sao, hra plăng, hra hla eč. Bơ̆ anai lĕ phĭ rơmô, kâo ngă hra tut añăm ăt mă mơng phĭ rơmô mơn. Hra dom sao ƀing gơmơi hyu mă amăng dlai. Bơ̆ hra anai tơlơi gơmơi iâu lĕ hra groač, mă mơng dlai mơn kiăng ngă gơnam ƀong. Ia tut añăm ƀudah hna hla plum ăt kiăng groač anai pioh hna. Djuai ania Jarai lom ngă Yang ƀudah pŭ asơi añăm rim hrơi lĕ juăt laih, bơ̆ ƀing tuai lĕ ƀong sa wot lĕ gơñu hor ƀong biă, dô̆ hơdor na nao”.

Grŭp tơring čar Tuyên Quang lăi pơthâo gơnam ƀong đưm mơng djuai ania Dao Tiền hăng añăm mơnŭ hơtuk luk hăng hla bôh kruăi xăm, mơnong kơbao hơ-om, mơnong un hơ-om hring, añăm hơbơi luk hăng akan hơ-om; hơdôm gơnam ƀong mơng akan kek... dưi pơkra tŏng ten hăng lu ia, ƀâo jơman; Grup tơring čar An Giang lăi pơthâo čơngua asơi añăm hăng hơdôm gơnam ƀong đưm mơng djuai ania Khmer kah hăng ƀañ rơya, hơdôm gơnam ƀong ngă mơng bôh Thốt nốt ƀudah añăm rơmô luk Khmer. Nghệ nhân Lê Quang Nhuận, Khul ƀôn prong Hồ Chí Minh lăi pơthâo hơdôm añăm ƀong phun mơng đum sum hăng hơdôm djuai ƀañ ƀao hmư̆ hing mơng djuai ania Khač:

“Đum sum lĕ anăn iâu hrom brơi kơ hơdôm gơnam ƀong hmâo rup anơ anet, hmâo sa tal kơđuh gah rơngiao rơpih hăng amăng lăm hmâo asar. Hmâo sa dua djuai đum sum phun mơng djuai đum sum, kah hăng há cảo hơdang, há cảo mơnong; xíu mại hơdang mơnong hlô. Bơ̆ kơnong kơ hăng djuai ƀañ ƀao dưi pơkra pha ra hăng lu mơta hloh bơhmu hăng djuai ƀañ ƀao ta juăt ƀuh. Djuai ƀañ prong 8 bôh čim wat, djuai ƀañ ƀao pơjing rŭp. Rup pơjing anô̆ pha ra hăng klă biă. Djuai ƀañ ƀao bôh đào yua pioh kơ hơdôm tal, kah hăng ngă yang pơpŭ ơi yă ƀudah hơdôm tal jơnum ngui ngă lơphet Tết”.

Lăng ñu ƀu tơnap mơn samơ̆ pha ra biă, rơđah biă ñu lĕ pơsit hrom mơng mơnuih ƀôn sang, tuai čuă lăng ăt kah hăng lu mơnuih juăt bruă gah gơnam ƀong lom ƀong hơdôm añăm ƀong amăng cơngua gơnam ƀong đưm mơng djop djuai ania, dưi hmâo 19 grŭp nghệ nhân lăi pơthâo amăng rơwang hơdôm bruă mă mơng Jơnum ngui bôh thâo djop djuai ania kual Trường Sơn - Dăp Kơdư pok prong tal III thun 2022./.

Khoa Điềm: Čih – Siu H’ Prăk: Pơblang