Čơtlăm amăng pra apui gah tlôn sang klă hian, yă Ka Oi tŏ apui bơwih asơi añam ƀong huă mơmot kơ sang anô̆. Khă tơlơi hơdip rơnuk anai, sang anô̆ hmâo djop hơdôm mơta gơnam mă yua hăng apui lơtrik, samơ̆ yă Ka Oi ăt hor tơnă hơbai hăng apui djuh mơn. Ƀơi sang apui prong, agaih hăng lu gơnam mă yua juăt yua mơng djuai ania K’ho đưm. Anun lĕ hơdôm bôh rêu, ro, rơ-i, čơngua, grang, dret, kơdung anung asơi... yă Ka Oi ră ruai:

 “Gơnam pô mơñam mă lĕ kơjăp hloh, hăng juăt hăng pô, laih anun djuai ania ƀiă ta yua hơdôm gơnam dưi mơñam hăng phun kyâu mă mơng dlai lĕ klă hloh hăng kơjăp hloh. Pơ̆ sang čơ arăng sĭ lu, samơ̆ ƀu klă kah hăng pô mơñam mă ôh, kah hăng rơ-i, čơngua anun... Ta khom rơnăk pioh bruă mă đưm anai mơng ơi yă ta pioh glăi”.

Apur gŏ pơđao sang anô̆ yă Ka Oi

Yă Ka Oi ngơngĕ dô̆ ră ruai kơ djrao, kơ gơnam yua mơñam bung bai mơ̆ nao hrom hăng ñu, jing juăt biă:

“Gơnam pioh mơñam phun lĕ djrao. Djrao yua pioh mơñam dưi yap mơng phun bơyan rơbung phrâo čat, truh kơ ñu tha năng ai ñu 2 thun. Yua kơ tơdah djrao mơda đơi ƀu dưi ôh, tha rơgao đơi ăt ƀu dưi mơn; yua anun, khom dô̆ tơguan djrao djop 2 thun kah hăng koh ba glăi yua. Tơdơi kơ koh ba glăi ta krih, tơdơi kơ anun črek anet, čơhmu krô ƀơi pơ-iă năng ai ñu mơng 3, 4 hrơi tơdơi kơ anun kah mơng hmâo gơnam pioh mơñam. Hăng ta ăt khom prăp lui hrĕ, phun kyâu pioh dưm gơnam mơ̆ ƀing ta kiăng mơñam. Đưm hlâo đah kơmơi juăt mơñam hơdôm gơnam mă yua ƀu tơnap ôh amăng sang anô̆, kah hăng pơrlơ (kơdung anung asơi), kiao hyiap, grang, ră anai ƀu hmâo phun hyiap anun ƀu hmâo hlơi mơñam đơi dong tah”.

Yă Ka Oi lăi pơthâo bruă mơñam gơnam tam

Să Phi Tô, tơring glông Lâm Hà, tơring čar Lâm Đồng ră anai pơđĭ kyar kah hăng plơi prong. Hmâo lu sang bơbung Thái, sang prong dưi gôm hăng đang kơ phê mơtah hlê̆, plah nao lĕ hơdôm sang păng gôm, sang mơnil pla añam, pla bơnga. Yă Ka Oi brơi thâo, kiăng hmâo gơnam pioh mơñam, mơnuih ƀôn sang khom hyu amăng dlai ataih Phi Liêng, tơring glông Đam Rông pioh mă.

 “Hrĕ anai, hrĕ yua pioh mơñam lĕ hrĕ huai pơ̆ dlai Phi Liêng phrâo hmâo, bơ̆ ƀơi kual giăm anai ƀu hmâo ôh, tơnap biă mơng hmâo hrĕ huai pioh yua... Sa wot nao tui anun, kâo hơneč mă ba djrao mơtăm pioh ba glăi mơñam grang”.

Sa bôh rêu lom mơñam giăm giong

Ƀu djơ̆ kơnong kơ glêh glar hăng hyu ĕp gơnam pioh yua ôh, hơdôm bruă mơñam pioh giong sa bôh gơnam mă yua ăt rơngiă lu mông mơn. Yă Ka Oi brơi thâo dong:

 “Năng ai ñu mơng 10 hrơi truh kơ ha mơkrah blan kah mơng mơñam giong sa mơta gơnam. Gơnam ngă rai sĭ kơ neh wa amăng plơi, hăng nua mơng 150 rơbâo prăk truh 200 rơbâo prăk. Rơngiao kơ bruă mơñam pioh sĭ tơlơi yôm phăn lĕ pioh yua amăng sang anô̆”.

Hăng neh wa djop djuai ania ƀiă Dăp Kơdư lăi hrom, djuai ania K’ho ƀơi Lâm Đồng lăi ha jăn, mơng đưm đă, bruă mơñam pơphun mơng tơlơi kiăng yua amăng tơlơi hơdip mơda rim hrơi. Gơñu ngă rai hơdôm gơnam pioh mă yua amăng sang anô̆ hăng lom nao pơ̆ đang hmua. Tơlơi hơdip mơda rơnuk anai, hăng tơlơi pơđĭ kyar mơng gơnong bruă măi mok, hơdôm gơnam mă yua amăng sang anô̆ dưi pơkra rai ha amăng plĕ hăng hơdôm gơnam kơ su, pơsơi, inox mă yua gêh gal hăng  kơjăp. Samơ̆ ƀơi hơdôm bôh plơi pla ăt dô̆ djă pioh mơn bruă mơñam bung bai tui phiăn juăt đưm.

Ƀơi apur gŏ sang anô̆ yă Ka Oi pơđao biă. Apui jă rơđah ƀul kơ asăp apui, phang krô hơdôm gơnam mă mơng huai – kram – djrao jai kơjăp dong. Gru rŭp anun jai hơdor kơ đưm đă ră hlâo, lom tơlơi hơdip nao hrom hăng dlai tlô hăng đang hmua.

 “Mơnuih tha gơñu ƀu dô̆ pran mă bruă pioh mă bruă kơdrâ̆o anun gơñu yua mông wăn pơ̆ sang pioh mơñam, mơñam rah pơdơi rah... Bơ̆ rơnuk hlăk ai ƀu thâo mơñam ôh; hyu blơi mă arăng pơdă sĭ ƀơi sang čơ anun ba glăi yua tañ ƀiă... Kah hăng sang kâo anai, wot 4 čô ană đah rơkơi leng kơ ƀu hmâo hlơi thâo mơñam kah hăng ama gơñu ôh. Gơñu lăi mơñam rơngiă lu mông biă, hmâo prăk nao pơ̆ sang čơ blơi kiăng kơ gal”.

Mơñam bung bai, hăng djuai ania K’ho dưi lăng kah hăng sa bruă mă tui phiăn juăt. Ñu jing sa gru bôh thâo pha ra pơjing rai amăng tơlơi hơdip mơda mă bruă dong mơng đưm pioh glăi. Kiăng djă pioh gru hiam anai, phrâo anai Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng hmâo pok pơhai Kơčăo bruă ngă tui Jơlan hơdră pơgang hăng pơđĭ kyar bruă plơi pla rơwang 2022-2030. Tơhnal pơkă rơđah ba tơbiă lĕ pơgang hăng pơlar 17 bôh plơi mă bruă đưm hăng sa bruă mă tui phiăn juăt, pơđĭ kyar phrâo 4 bôh plơi pla hơđăp pioh truh thun 2025, đơ đam tơring čar amra hmâo 35 bôh plơi mă bruă đưm, amăng anun hmâo 20 bôh plơi dưi tŭ yap plơi mă bruă đưm. Bruă mă anai amra djru djă pioh gru grua bôh thâo đưm djop djuai ania Dăp Kơdư./.