Čing hăng eng ao mơñam - gơnam yôm pơƀuh kơdrưh djuai ania Mạ ƀơi Lâm Đồng
Chủ nhật, 00:00, 30/07/2023 VOV4/Siu H'Mai Pơblang VOV4/Siu H'Mai Pơblang
VOV4.Jarai-Mơnuih ƀôn sang djuai ania Mạ ƀơi tơring čar Lâm Đồng pơmin, čing hrŏm hăng eng ao mơñam mă, hơmâo lăng kah hăng gơnam yôm biă mă, pơƀuh tơlơi pơdrong asah, hơmâo kơdrưh mơ̆ng rim boh sang anŏ, kơnung djuai, ăt kah hăng kơ abih bang plơi. Čing hơmâo yua amăng abih bang tơlơi ngui ngor amăng plơi mơ̆ng djuai ania Mạ.

Mơnuih djuai ania Mạ, čing hơgor hrŏm hăng eng ao đưm jing gơnam yôm pơƀuh tơlơi pơdrong asah mơ̆ng rim boh sang anŏ, kơnung djuai kah hăng amăng plơi pla. Blung a čing jing djuai gong brô̆ hrŏm hăng bruă ngui ngor ngă yang rơbang, ƀu hơmâo mă yua đơi ôh rim hrơi.

Tui hăng ƀing kơsem min boh thâo, čing hơgor rơnuk tơdơi mơ̆ng čing boh pơtâo, mơ̆ng blung a čing hơmâo atông amăng hrơi ngă yang huă asơi hle ƀudah lơ̆m trun nao pơ hmua, tơdơi anai amăng abih bang mông ngui ngor ngă yang amăng thun mơ̆ng neh met wa, kah hăng ƀhet amăng tơngia, huă pơthi, ngă yang huă asơi hle, ƀudah ngă yang krư̆ hơjai pioh pơdai kơtor, ƀong kơbao...lêng kơ hơmâo jua čing soh - kah hăng jua pơtruh nao rai ană mơnuih amăng plơi pla. Mơnuih thâo atông čing K’Thang ƀơi tơring kual Lạc Dương, tơring glông Lạc Dương, tơring čar Lâm Đồng brơi thâo: Ăt kah hăng mơnuih djuai ania K’ho ƀơi anai mơn, mơnuih djuai ania Mạ mă yua čing hơmâo bơnut lu hloh kơ čing lor kah hăng lu djuai ania pơkŏn ƀơi kual Dap Kơdư. Ring čing mơ̆ng djuai ania Mạ hơmâo 6 boh, rim boh čing ñu hơmâo jua mơñi phara:

"Tui ring čing kah hăng jua mơñi mơ̆ng rơnang truh kơ kơtang arăng iâu nô̆t ñak anun, mơ̆ng anet truh kơ prong kah hăng đô rê mi fa sol. Ring čing lêng kơ hơmâo anăn iâu, mơ̆ng čing bung truh kơ čing bêt, 6 boh lêng kơ hơmâo anăn soh".

Djuai ania Mạ pơ anăn čing ăt kah hăng djuai ania pơkŏn amăng kual mơn, kiăo tui sang anŏ ană mơnuih ta mơn, hơmâo amĭ, ama, adơi ayong truh kơ ană tơlŭi, čing ñu hơmâo anet prong hrup anun mơn. Tơlơi anai djơ̆ hăng gru grua mơ̆ng hơdôm djuai ania kual Dap Kơdư djă kơnung amĭ.

Tui hăng ơi K’Chẻo, ƀơi să Lộc Tân, tơring glông Bảo Lâm, tơring čar Lâm Đồng, hrŏm hăng eng ao mơñam, čing mơ̆ng djuai ania Mạ hơmâo lăng kah hăng gơnam yôm biă mă pơ ala kơ anŏ kơdrưh hăng pơdrong asah mơ̆ng rim boh sang anŏ, kơnung djuai ania hăng amăng plơi. Lơ̆m hơmâo hrơi ngui ngor mơ-ak, ngă yang rơbang ƀudah amăng hrơi tê̆t, jua čing hơmâo atông mơñi mơ-ak biă, ƀing đah rơkơi đah kơmơi buh eng ao hiam lu ia iŏm phara mơ̆ng djuai ania Mạ.

“Kơ gru grua, čing hơgor, eng ao lĕ čing hơmâo atông amăng djŏp tơlơi ngui ngor ngă yang, giong anun pơsur kiăng buh eng ao, laih anun eng ao lĕ gru grua hiam mơ̆ng đưm, mơ̆ng anun kiăng ƀing ta djă pioh, răk lui”.

Hlâo adih, kiăng hơmâo čing lĕ, djuai ania Mạ juăt mă gơnam plih gơnam, tui hluai kơ anŏ yôm mơ̆ arăng pơkă nua phara mơn. Čing ƀơi tha hloh lĕ pơmă hloh, hơmâo ring čing arăng pơplih mă hăng kơbao hăng gơnam yôm pơkŏn dong.

Tui hăng tơlơi phiăn djuai ania Mạ, čing hơmâo răk lui mơ̆ng lu rơnuk lĕ yôm hloh. Sang anŏ, kơnung djuai hlơi thơ hơmâo ring čing răk lui mơ̆ng lu rơnuk lĕ arăng lăng kơdrưh biă mă, laih anun gơñu amra hơmâo kơnung djuai pơkŏn pơpŭ. Yua hnun hlâo adih, rim boh sang anŏ djuai ania Mạ lêng kơ hơmâo aset biă mă ñu sa ring čing, đa hơmâo hơdôm ring ƀơ̆i.

Čing djuai ania Mạ hơmâo 6 boh, anet prong phara laih anun prong mơ̆ng 20 truh kơ 60cm. Hăng mơnuih djuai ania Mạ, čing hơmâo lăng kah hăng gơnam mơyang, kiăng ană mơnuih ta pơhiăp hăng yang. Sit hnun yơh, jua čing ƀu kơnong atông kiăng mơ-ak đôč ôh mơ̆ ăt pioh mă yua amăng hrơi ngui ngor prong ăt kah hăng mơ-it tơlơi kiăng khăp mơ̆ng ană plơi kơ yang thâo kiăo tui jua čing.

Mơnuih kơhnâo atông čing K’Thang brơi thâo:

“Đưm adih ơi yă ruah hrơi hiam, thun blan hơjan klă ngă hiam, ƀudah thun ƀơi thơ bơwih ƀong hơmâo hơmăi ƀiă, hơmâo sa čô gơgrong bruă jak iâu ană plơi gum pơgôp pơdai kơtor, či plih mă sa drơi kơbao hiam, mă kơbao anun yơh ngă yang (Yang lĕ yang adai, yang lŏn, yang čư̆, yang glai, yang ia, yang ia čroh honh, yang ia hơjan, yang angin) jing ană plơi amra atông čing mơtăm yơh".

Biă ñu, rim wơ̆t atông čing amăng hrơi ngă yang rơbang djuai ania Mạ lêng kơ pơphun atông čing ƀudah arăng iâu lĕ atông râu mơdưh bơngăt čing.

 

 

 

 

VOV4/Siu H'Mai Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC