Hok mơ-ak lăi pơthâo hăng ƀing tuai kơ hơdôm mơta mơnŏng ƀong huă mơ̆ng djuai ania Êđê, amai H’Ter Êban (juăt iâu amĭ Tom) ƀơi ƀuôn Tơng Jú, să Ea Kao, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lăk brơi thâo, ƀing tuai čuă ngui hor biă, hơmâo mơnuih đa hơduah ĕp lăng hiư̆m hăng hơti rơyă tơnă bơnai, tơña či blơi glăi pơ sang. Hơmâo hmư̆ adoh, hơmâo pel ĕp gru grua hiam, trah rup hai ăt hơmâo ƀing tuai hor lăng mơn. Tui hăng amai H’Ter, hăng bruă čơkă ƀing tuai nao ngui, neh met wa jing pơplih tui laih tơlơi pơmin, khin laih pơčrâo brơi, lăi pơthâo brơi ƀing tuai hơdôm gru grua, tơlơi hơdip hiam rim hrơi mơ̆ng djuai ania pô.

"Mơnuih ƀôn sang thâo pơmin hloh laih, gum hrŏm lu bruă ngui ngor, yua anun tơlơi pơmin pran jua rim čô mơnuih hăng abih bang ană plơi hơmâo pơplih hloh laih. Lơ̆m gum hrŏm ngă bruă kâo lăng mơ-ak biă”.

Kiăo klôn Akŏ Dhông lĕ Tơng Jŭ jing plơi tal 2 mơ̆ng plơi prong Buôn Ma Thuột hơmâo tơring čar Dak Lăk tŭ yap jing anih čuă ngui. Ƀuôn Tơng Jŭ jing anih hơdip sui thun laih mơ̆ng neh met wa djuai ania Êđê, ră anai dŏ djă pioh lu tơlơi phiăn hiam mơ̆ng đưm hlâo, djŏp bruă pơkra gơnam tui gru đưm ăt dŏ răk lui mơn. Tơlơi gêh gal ñu lĕ ataih mơ̆ng plơi prong 10km đôč, dŏ amăng să plơi pla phrâo blung a dưi ngă hnong pơkă yôm mơ̆ng tơring čar, plơi hơmâo tuh pơ alin lu, hơmâo jơlan mơ-ak. Mơ̆ng hơdôm thun hlâo adih, hơdôm boh sang anŏ amăng plơi gum hrŏ pơđĭ kyar bruă tuai hyu ngui čuă lăng anih anom glai klô, pel ĕp djŏ gru grua hiam phara mơ̆ng plơi. Anih ngă ƀong hrŏm mơñam eng ao Tơng Bông hơmâo 45 čô lêng kơ djuai ania Êđê soh, gum ngă bruă tŭ yua amăng rơbêh 20 thun rơgao. Yă H’Yam Buôn Krông (yă Lian) Khua Anom ngă ƀong hrŏm mơñam eng ao Tơng Bông, khua grup tuai čuă ngui ƀuôn Tơng Jŭ brơi thâo:“Gơnam bơwih brơi kơ tuai hyu ngui mơ̆ng ƀing gơmơi hơmâo ngă djŏp laih, hơmâo trah rup, mơñam mrai, đĭ rơdêh kai nao pơ hmua. Laih dong hơmâo prăp lui sa grup adoh suang amăng plơi, mơ̆ng bruă atông čing truh kơ pĕ atông djŏp djuai goong brô̆”.

Mơ̆ng tong krah blan 10 thun 2024, ƀuôn Tơng Jŭ hơmâo pơsit jing “Anih tuai nao čuă ngui amăng plơi” mơ̆ng tơring čar, ngă gal brơi kiăng hơmâo tuh pơ alin djŏp gah mơnuih mă bruă, gơnam tam, pơhưč kơ tuai, bang hyu gru grua hiam mơ̆ng glai klô, anih dŏ, tơlơi hơdip mơda kiăng ƀing tuai amăng čar ta wơ̆t hăng čar rơngiao thâo. Tui hăng ơi Y Bhiu Byă (ơi H Jâo) Khua plơi Tơng Jú lăi, mơ̆ng tơlơi pơsit anai, gong gai hăng mơnuih ƀôn sang amăng plơi gir run hloh, gum tơngan akŏ pơdong plơi pla tuai čuă ngui, pơtrut tui hơdôm tơlơi hơmâo, gru grua hiam mơ̆ng đưm hlâo.

“Ƀing gơmơi amra pơtrut ngă klă hloh bruă pôr pơhing, pơtô pơblang, kah hăng jơnum ană plơi, pôr amăng brô̆, laih dong amăng glông điện tử, kiăng ană plơi thâo hluh, gum pơđĭ kyar bruă tuai čuă ngui amăng plơi pla jai hrơi klă hloh”.

Dak Lăk pơsit tơlơi ƀing gơñu dưi ngă klă hloh lĕ pơđĭ kyar bruă tuai čuă lăng glai klô anih anom hăng gru grua đưm. Amăng 5 thun rơgao, tơring čar hơmâo lu tơlơi pơtrun kơ djă pioh gru grua atông čing, tơlơi pơtrun kiăng djru hơdôm boh plơi pla đĭ kyar bruă tuai hyu čuă plơi pla. Pơƀut djŏp tơlơi hơmâo, tơlơi gêh gal, hơdôm kơčăo bruă, hơdră đĭ kyar bơwih ƀong huă kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă, pơtrut đĭ ruah mă tơlơi yôm phun kơ bruă tuai hyu ngui đah mơ̆ng ƀrô djă pioh gru grua rah ƀrô pơđĭ kyar gơnam pơkra bơwih brơi kơ ƀing tuai hyu ngui.

Tui hăng yă Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Kơ-iăng khua gơnong bruă gru grua, bơkơjăp drơi jăn hăng tuai čuă ngui Dak Lăk, amăng rơbêh 16 boh plơi hơmâo tơring čar djru pơđĭ kyar tuai čuă ngui amăng plơi pla, hơmâo laih 5 boh plơi dưi tŭ yap pơsit brơi, hăng 2 boh plơi prăp či lăi pơthâo amăng akŏ thun 2025 anai. Rim boh plơi hơmâo gru grua ia iŏm hiam phara, mơ̆ng glai klô anih dŏ, truh kơ tơlơi hơdip mơda, anih đih pơdơi, bơwih brơi ƀing tuai hơmâo lu tơlơi ngui ngor amăng hrơi mông hyu čuă ngui. Hmư̆ hing kar hăng ƀuôn Trí (să Krông Na, tơring glông Buôn Đôn) hơmâo gru grua djuai ania Lao, ƀuôn Jun (tơring glông Lăk) hmư̆ hing gru grua djuai ania Mnông, ƀuôn Akŏ Dhông hmư̆ hing hơmâo gru grua djuai ania Êđê hăng anih anom “plơi anet dŏ amăng plơi prong”. Yă Hiếu brơi thâo, Gơnong bruă hơmâo ngă hrŏm, djru brơi kiăng rim boh plơi pla hơmâo djru klă hloh, kiăng pơjing rai gru grua hiam phara hơjăn.

“Ngă hiư̆m pă kiăng gơnam tam rim hrơi klă hloh, djơ̆ hăng tơlơi kiăng mơ̆ng ƀing tuai, jing rơngiao kơ tơlơi gir mơ̆ng neh met wa lĕ hơdôm anom bruă čar amra djru ba, gum hrŏm. Biă ñu hơdôm boh plơi mơ̆ hơmâo tuh pơ alin laih amra hơmâo djru ba dong kiăng neh met wa ngă truh kih hơbô̆ bruă mơ̆ng ƀing gơñu”.

Hăng tơlơi gum ngă mơ̆ng mơnuih ƀôn sang, hơmâo tơlơi djru ba mơ̆ng anom apăn bruă, tuai hyu čuă ngui amăng plơi pla ƀơi Dak Lăk glăk hơmâo gru grua phara ñu, pơjing rai lu bruă bơwih brơi ƀing tuai hyu ngui hloh. Mơ̆ng anun, djru pơđĭ kyar bruă tuai čuă ngui, djru ba lu mơnuih hơmâo bruă mă, hơmâo prăk, mơnuih ƀôn sang hơdip dơnap hloh.