VOV4.Jarai - Hrom hăng hơdôm tơlơi jơnum ngui, amăng hơdôm tal pơdơi lơphet Hrơi pơdŏng lŏn ia phrâo rơgao, sang djă pioh gru grua mơnuih ƀôn sang phrâo pok hăng hơdôm gru grua pha ra ha jăn kơ bôh thâo đưm mơng djop djuai ania hơđăp ƀơi anai dưi hmâo lu tuai čuă lăng amăng hăng gah rơngiao tơring čar čuă lăng, găn rơgao lăng.

Tuai hyu čuă lăng rŭp rơman hlă ƀơi pơnăng

Tal jơnum ngui, tơdơi kơ hyu čuă lăng sa dar ƀơi anih tuai čuă lăng Plơi pla rơman Daklak pơ̆ să Čư̆ Êƀur, plơi prong Buôn Ma Thuột, ayong Võ Lê Trung Hiếu, ƀơi phường Tân Lợi, plơi prong Buôn Ma Thuột dŏng glăi ƀơi anăp “pơnăng rŭp rơman” kiăng hmư̆ lăi pơthâo, ĕp lăng hơdôm hră pơ-ar lăi kơ rơman dưi hyu hơduah ĕp, pơdă prưng ƀơi anai. Ayong Hiếu lăi pơthâo, ñu tơkeng rai hăng prong đĭ ƀơi Daklak, anih anom hmâo mrô rơman rông lu hloh ƀơi Việt Nam. Khă hnun hai, hrơi anai mrô pŭ rơman rông jai hrơi jai ƀiă tui, yua anun, bruă djă pioh hơdôm gru rŭp, gru lăi nao rơman jai jing yôm phăn biă, djru brơi ƀing mơnuih akă lăng ƀuh rơman sit nik ăt dưi him nao mơn, pơmin rai amuñ amĕ. Drơi pô ayong Hiếu ăt lĕ sa čô mơnuih hor hyu hơduah ĕp gơnam đưm, gơnam yôm anun ñu juăt rai pơ̆ anai hơduah ĕp lăng. Ayong Võ Lê Trung Hiếu lăi pơthâo:

“Kâo pioh mông rai pơ̆ anai kiăng hơduah ĕp lăng dong bôh thâo đưm kah hăng gơnam tam pioh kơ rơman ƀơi Plơi pla rơman. Ƀơi anai pơdă prưng lu gơnam hmâo nua yôm hyu hơduah ĕp djă pioh  lu hăng lu gơnam yôm biă. Ƀơi anih anom anai lăng kah hăng đưm biă, djơ̆ hăng mơnuih mơ̆ gơnam đưm đă hăng hơdôm gơnam hyu hơduah ĕp gơnam đưm, lăng mơ-ak biă”.

Ayong Võ Minh Luân lăi pơthâo kơ gơnam hrĕ čuai hăng kiao tap dưm wông rơman pơkra mơng hmok kyâu dlai

Phrâo pok bah amăng sa blan hăng anai, anih anom tuai čuă lăng Plơi pla rơman Daklak juăt tŭ jum tuai rai čuă lăng, čơphin rŭp hăng bơkơtuai, lăi pơthâo kơ gơnam đưm. Ayong Võ Minh Luân, pô anih anom čuă lăng brơi thâo, ƀơi anai ră anai hơdôm rơbâo rŭp rơman man pơkra hăng năng ai ñu 200 mơta pha ra, dưi pơkra mơng lu gơnam kah hăng lŏn, hnal kyâu, pơsơi, gah djop djuai lŏn man hmư̆ hing Chu Đậu, Thổ Hà, Bát Tràng, Biên Hòa, Lái Thiêu, Thành Lễ. Pha ra hloh lĕ “pơnăng rŭp rơman” hăng rơbêh kơ 2.000 mơta rŭp rơman man pơkra hăng lŏn bôh pơtâo pha ra, akă ƀuh mơng hlâo dưi pơkĕ hrom hăng pơnăng prong. Amăng 10 thun rơgao, ayong Luân pioh lu pran hyu hơduah ĕp djă pioh, hyu ĕp hơdôm hră pơ-ar, gơnam hmâo dưm nao rŭp rơman kiăng ngă lu mơta dong bruă djă pioh mơng pô, lăi pơthâo hyu djop truh djop mơnuih hăng tuai čuă ngui. Hăng anăn iâu “Plơi pla rơman Daklak”, ayong Luân čang rơmang tơlơi pơhing kơ sang djă pioh gru grua bôh thâo đưm, djă pioh rŭp rơman ƀơi kual Dăp Kơdư amra dưi lar hyu djop.

“Kâo čang rơmang hăng lu hơdră, hrom hăng gong gai plơi pla pô pôr hyu tơlơi pơhing truh abih bang djop mơnuih ƀôn sang hăng tuai čuă ngui gum tơngan hrom bĕ pơgang djuai rơman. Hluai tui hơdôm gơnam tam rơman tui anai Luân ăt kiăng lăi pơhing mơn tơlơi pơhing anun kiăng ngă hiưm hơpă djop mơnuih thâo hăng pô pơgang djuai rơman, kiăng ñu huăi đut djuai đam ƀơi kual lŏn mơng ñu pơ̆ anai”.

Lăi pơthâo lom hyu hơduah ĕp djă pioh rŭp rơman man pơkra đưm prong hloh Dăp Kơdư

Ăt jing sa anih nao djă jă gru grua bôh thâo đưm, Sang djă pioh gru grua hăng homestay Ama H’ Mai, pơdŏng ƀơi ƀuôn Kmrơng Prong B, să Ea Tu, plơi prong Buôn Ma Thuột ngă brơi tuai lăng juăt, pơđao amăng pran jua. Hăng hơdră dăp tui sang dlông đưm djuai ania Êđê, hơdră pơpha pha ra hăng grê Kpan, ring čing, čeh đưm hăng pur gŏ. Hrom hăng anun lĕ anih anom pơdă prưng, djă pioh hơdôm rơbâo gơnam bơdjơ̆ nao tơlơi hơdip mơda gơnam tam, pran jua, gơnam mă bruă, ngă rai gơnam tam, mă yua, gơnam pơhrôp, hyu đom bua lua pơnah... mơng djop djuai ania Dăp Kơdư hăng lu gơnam yôm.

Sang djă pioh gru grua Ama H’ Mai amăng krah đang kyâu

Ơi Mẫn Phong Sơn, pô Sang djă pioh gru grua hăng homestay Ama H’ Mai lăi pơthâo, ƀu djơ̆ kơnong kơ tuai čuă ngui mơng ataih ôh rai čuă lăng hăng dô̆ glăi, rim hrơi ƀơi anai tŭ jum lu mơnuih ƀôn sang dô̆ hơdip mơda jum dar anun. Biă ñu amăng mơguah, lom pur gŏ jă apui, asar kơ phê hna amăng gŏ gang ƀhư̆ ƀâo jơman laih anun klai amăng hơdôm kơdung bơnal. Djop mơnuih dô̆ mơñum kơ phê tui hơdră pơkra mơng pô, lông lăng hơdôm gơnam juăt ƀuh, bơruai nao rai hmư̆ hơdôm gơnam mă yua juăt laih hăng pô rim hrơi. Tui hăng ơi Mẫn Phong Sơn, anun jing hơdôm nua yôm pran jua djru ngă lar hyu tơlơi kiăng hăng bôh thâo kơplah wah tơlơi hơdip lom anun.

“Mơng hrơi sang djă pioh gru grua ƀing gơmơi pơdŏng lĕ, mă tơlơi kiăng lăng mơng djop mơnuih ngă phun kơ bruă mă mơng sang djă pioh. Rơngiao kơ djă pioh hơdôm gơnam lĕ dô̆ jing sa tơlơi pơhing pioh pơhing hyu, ăt lăi nao hơdôm tơlơi hơdip mơda gơnam tam hăng pran jua mơng mơnuih ƀơi plơi pla. Kâo đing nao biă phiăn juăt đưm hăng bôh thâo mơnuih hơđăp ƀơi anai. Anai lĕ phun akha mơng Sang djă pioh gru grua Ama H’ Mai”.

Ơi Mẫn Phong Sơn (tal dua mơng gah hnua) lăi pơthâo hăng tuai kơ anih anom bôh thâo đưm ƀơi sang djă pioh gru grua Ama H’Mai

Hrom hăng hơdôm tơlơi jơnum ngui, ngă yang hmâo pơphun ƀơi lu anih anom amăng tơring čar, tuai hyu čuă ngui nao pơ̆ Daklak amăng tal pơdơi lơphet phrâo rơgao hmâo mông hyu hơduah ĕp hăng lông lăng lu hloh hơdôm gru pha ra mơng bôh thâo đưm djop djuai ania hơđăp ƀơi anai. Hăng jơlan gah nao phrâo lăng yôm mă yua bôh thâo kiăng pơjing anih kiăng pơdah rơđah, lu anih tuai čuă ngui, čuă lăng hăng sang djă pioh gru grua mơnuih ƀôn sang ƀơi Daklak glăk djru ngă lar hyu tơlơi pơhing kơ tơlơi khăp bôh thâo, djru pơgang, ngă tui hơdôm nua yôm phiăn juăt đưm tui rơnuk anai, lăng juăt hăng mut amăng tơlơi hơdip lu hloh./.

H’Xíu H’Mốc: Čih – Siu H’ Prăk: Pơblang