Jơlan nao pơ Tam Kim ră anai huăi tơnap tap kah hăng hơdôm hơpluh thun mơ̆ng hlâo adih ôh, jơlan tơring čar mrô 216 pơtruh nao rai mơ̆ng jơlan dêh čar jing prong jơlan mrô 3 nao truh pơ să ăt dưi hơmâo Ding jum ling tơhan djru ming pơkra glăi hiam; laih anun jơlan mơ̆ng să nao pơ anih tuai hyu ngui Phia Oăk-Phia Đén ăt dưi pok prong rơhaih, anih anun hơmâo jua pôr, pơkĕ jua pơhiăp telephôn, internet laih, truh pơ djop plơi pla, djru kơ să Tam Kim ƀu djơ̆ anăn să kual ataih dơ̆ng tah. Anih hơkrŭ gru grua đưm puih kơđông Phai Khăt ƀơi să Tam Kim ăt dưi hơmâo gong gai kơnuk kơna, mơnuih ƀôn sang dŏ djă pioh dŏ hơnơ̆ng đôč djop mơta kah hăng 80 thun hlâo adih, mah hơmâo man pơdong jum dar hơmâo plơi pla kah hăng plơi prong ƀôn ƀut, mơnuih ƀôn sang rô nao rai kơdok kơdor mơtam.

Pơtô brơi bruă ba hyu tuai ĕp lăng sang hơđăp, man pơdong 4 čơgăn, pơnăng man hăng ƀrik kơjăp lŏn khur amăng rơnuk ayăt Prang sua mă puih kơđông Phai Khắt, ăt kah hăng boh tơhnal blah dưi blung a mơ̆ng grup tơhan Việt Nam hyu pôr tơlơi pơklaih rơngai, amai Nông Thị Bích, mơnuih apăn bruă wai lăng anih anom hơkrŭ amăng glai klô Trần Hưng Đạo. Sa tơlơi pơhưč pran jua ƀiă đôč mơnuih đing nao tong ten, amai Bích lĕ tơčô ơi Nông Văn Lạc, pô sang anai mơtam. Ơi Nông Văn Lạc ăt jing sa čô mơnuih ngă hơkrŭ tong ten biă mă, djru khua tơhan krên dên ơi Võ Nguyên Giáp hlăk thun blan dŏ mă bruă ngă hơkrŭ amăng glai klô anai. Tơdơi anai, sang anun dưi hơmâo sang anŏ gơñu jao glăi kơ gong gai kơnuk kơna djă pioh ngă anih gru grua hơkrŭ đưm kơ lŏn ia.

“Lơ̆m ƀing ayăt sua mă sang ngă puih kơđông, ơi nao amăng glai ngă tơhan hơkrŭ laih laih anun ngă khua apăn bruă kơnuă phun amăng plơi pla, sang jao glăi kơ ană bơnai dŏ pơ sang. Lơ̆m ayăt blah sua mă, sang anŏ đuăi nao dŏ plơi jĕ giăm. Tơl tơhan hơkrŭ blah sua glăi puih kơđông, jao glăi sang anun kơ sang anŏ. Kâo pơ-ư ang biă mă yua jing ană tơčô sang anŏ mơ̆ng anih anom gru grua hơkrŭ Phai Khăt anai, dưi djă pioh pơgang lui na nao laih anun djă kơjăp rơnoh yom gru grua hơkrŭ mơ̆ng đưm, rim hrơi hơmâo čơkă tuai mut ĕp lăng, lăi pơthâo ƀing tuai laih anun ƀing tơhan hơđăp, čơđai sang hră hyu ĕp lăng hrăm glăi gru grua hơkrŭ đưm”.

Ataih mơ̆ng puih kơđông tơhan Phai Khăt năng ai 7 km, anih anom hơkrŭ gru grua glai Trần Hưng Đạo phrâo dưi hơmâo Ding jum ling tơhan djru prăk ming pơkra, man pơdong glăi, ngă giong ƀrô hơdor glăi tal 80 thun hrơi akŏ pơjing khul ling tơhan mơnuih ƀôn sang Việt Nam. Hơdôm amăng blan 12 anai, rim hrơi hơmâo soh grup tơhan, tuai rơnguai mơ̆ng lu tơring čar, ƀôn prong amăng dêh čar nao čuă, ĕp lăng. Anih ngă prang yang h’ŭ kơ Khua tơhan krên dên Đại tướng, sang pơdă gơnam yua hơkrŭ, hnăl pơnăng čih pioh bruă akŏ pơjing khul ling tơhan grup hyu pơtô lăi pôr tơlơi pơklaih rơngai Việt Nam, anih pơdong rơnưh ƀing tơhan dŏ, jơlan rô nao rai, anih dŏ krăo lăng ƀơi kơčong čư̆ Slam Cao....lêng kơ dưi man pơkra glăi hiam klă, rơgoh agaih. Kual glai Trần Hưng Đạo prong rơhaih 200 hektar hăng ruăi kơdư čư̆ Khau Giáng lăng tơrơñô, hñip hñap kyâo pơtâo mơtah mơda, ia jơngeh, anih hơmâo kơčong čư̆ Slam Cao dlông kơsing lăng nao, mơnuih ƀôn sang gum tơngan hrŏm wai pơgang. Hơdôm ƀĕ phun kyâo kô, kyâo giăr, kyâo, hrăi, phun kyâo djrao pơprong, wơ̆t phun boh čong hơmâo soh, phun kyâo prong dua čô kuar ăt dŏ hơnơ̆ng kah hăng 80 thun pơ hlâo adih mơ̆n, than tai,hla pum pơgang tơ-ui hiam mơak biă mă, pơgang krôp ba hơgŏm kơ ƀing tơhan hơkrŭ dêh čar ta rơnuk blah ayăt Prang. Hăng mơnuih ƀôn sang Tam Kim, kual glai anai kah hăng kông ngăn yom pơphăn biă mă, lăp pơ-ư ang. Yua kơ anai jing anih rơnuk ơi yă anong wa ngă tơhan hơkrŭ lŏn ia ta dŏ ƀu hŭi kơ ƀing ayăt nao pơhŭi ngă sat, blah ngă, glai anai yơh pơgang ba, djru brơi kơ tơhan phrâo akŏ pơjing 34 čô mơnuih đôč blung a.

Ơi Nguyễn Đình Chiến, mơnuih arăng đăo kơnang ƀơi plơi Bản Um, să Tam Kim ră ruai: Lơ̆m tơhan Việt Nam hyu pôr tơlơi pơklaih rơngai dưi akŏ pơjing, kơnong kơ plơi Bản Um hơmâo dua čô mơnuih mut ngă tơhan, kual glai anai ăt jing sa črăn čih pioh gru đưm lăp pơ-ư ang kơ plơi pla. Yua kơ anun, mah tơlơi hơdip mơda tơnap tap dơ̆ pă hai, mơnuih ƀôn sang ăt dŏ djă pioh ƀu koh drôm ôh kyâo pơtâo, glai klô.

“Ƀơi plơi Bản Um, sit truh hrơi ngă yang, ngui ngor mơak kơ lŏn ia, kah hăng hrơi jơnum prong hơdor kơ ling tơhan lơ 22/12, hrơi abih bang mơnuih ƀôn sang pơgang lŏn ia, mơnuih ƀôn sang mut nao amăng glai čuh ñang h’ŭ kơ khua tơhan krên dên hăng pơphun tơlơi ngă yang ngui ngor mơak pơ anai, djop mơnuih nao ngui jơngum mơak biă mă, kiăng hơdor glăi gru grua đưm, laih anun bưp rai bơ ră ruai kơtuai akhan tơdruă hmư̆ hăng hrăm tui amăng bruă mă bơwih ƀong huă ngă hmua pla pơjing....Ƀing gơmơi lĕ mơnuih tha rơma jing mơnuih arăng đăo kơnang amăng plơi pla, yua kơ anun yơh, pơtô kơ ană tơčô khom djă pioh na nao gru ama grua amĭ, tơlơi khin hơtai hơkrŭ đưm plơi pla. Hrơi jơnum hơdor glăi pơdjơ̆ nao kơ ƀing ngă bruă hơkrŭ, đưm hlâo, ƀing gơmơi mă gru hiam anun pioh ră ruai, pơtô ană tơčô rơnuk tơdơi hrăm tui”.

Să Tam Kim ră anai hơmâo 700 boh sang mơnuih djuai ania Tày, Nùng, Yao. Djă pioh gru grua hơkrŭ mơ̆ng đưm, ơi yă anong wa nao hlâo, mơnuih ƀôn sang Tam Kim ră anai ăt gir run kiăng pơklaih mơ̆ng tơlơi ƀun rin. Amăng sang pơdong dua tal dŏ ƀâo mơnâo ia pơtuir, ia pik mia pơnăng sang, amai Chung Thị Ƀun, mơnuih ƀôn sang plơi Bản Um, să Tam Kim hok mơak brơi thâo:

“Hlâo adih gơmơi kơnong pla kơtor, rông un, bơbui đôč, samơ̆ sit djơ̆ klin lui soh, tơdơi kơ anun kâo pơčrong sai hăng rơkơi sang pơsit pran jua pla boh kruăi mih, sang să djru pơtô ba hơdră pla pơjing. Kâo pla 7 thun laih, ngă hrŏm pla hot hla laih anun čông bơbui. Pơhrui glăi mơ̆ng 3 bruă anai, sang anŏ hơmâo hmăi mơ̆n năng ai 250 klăk prăk sa thun”.

Yua thâo tuh pơ alin, djru ba mơ̆ng kơnuk kơna, biă mă ñu mơ̆ng Hơdră dêh čar djru, jơlan glông nao rai, sang hră, sang ia jrao, jơlan ƀơi plơi pla, bơnư̆ pơkong ia, ia hơdjă mơñum, apui lơtrik hơmâo djop laih. Mơ̆ng bruă ngă hmua kơnong rah pơtem sa bơyan, ră anai thâo ngă dua bơyan, ngă hrŏm rông un, bơbui, rông mơnŭ bip, pla hơbơi plum, pla boh kruăi mih, añăm pơtam, hot hla....Ƀơi Tam Kim hơdôm boh sang phrâo man pơdong hiam, kơjăp pơprong, sang dlông mơ̆ng 2-3 tal jai hrơi lu tui. Dơ̆ng mơ̆ng sa boh să tơnap tap biă mă, Tam Kim hlăk pơblih lu biă mă rim hrơi. Yă Nông Thị Hiệp, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Tam Kim, tơring glông Nguyên Bình brơi thâo:

“Kiăng djă pioh gru grua hơkrŭ mơ̆ng plơi pla, să hơmâo pok pơhai bruă jak iâu pơphun bơkơtưn mă bruă kiăng mơnuih ƀôn sang ngă hrŏm, djop sang bruă kơnuk kơna amăng să pơtrut pơsur ngă hrŏm. Truh ră anai, hăng hơdră plơi pla phrâo, să dưi ngă 15/19 tơhnal pơkă. Să hơmâo ngă hrŏm djop anom bruă kơnuk kơna ĕp pơjeh phun pla hơmâo rơnoh sĭ yom ƀiă pioh ba pla hăng ngă tui Hơdră dêh čar djru, pioh ngă gêh găl kơ djop sang anŏ ƀun rin, sang anŏ giăm ƀun rin mut ngă hrŏm hơdră bruă, kơčăo bruă djru ba pơjeh phun pla, djuai hlô mơnong rông, djru mơnuih ƀôn sang ngă hmua amuñ hloh”.

Glai mơda ia jơngeh amăng glai kmrŏng Trần Hưng Đạo lăng hñơ hñor hla pum mơtah mơda gôm bă hră čư̆ čan, ia čroh hnoh, ƀơi djeo hơmâo đang hmua tơjŭ pơdai, pla kơtor, añăm pơtam, boh troh. Pran jua tơlơi hơdip mơda phrâo hlăk ƀuh rơđah tơbiă rai ƀơi anăp kual plơi pla hơkrŭ đưm hăng tơlơi gir run mơ̆ng mơnuih ƀôn sang pơ anai, anun yơh jing boh tơhnal lăp pioh glăi kơ djop rơnuk ană tơčô hrăm tui ơi yă anong wa nao hlâo, hơmâo pơgôp prong prin ngă bruă hơkrŭ, kiăng man pơdong kual lŏn anai hrŏm hăng lŏn ia ta.