Hlăt juar – Añăm ƀong blan pă mơng djuai ania Êđê
Chủ nhật, 07:00, 10/04/2022

VOV4.Jarai - Sit truh rơnuč blan 3, akô̆ blan 4, djuai ania Êđê ƀơi Daklak glăi bơjak nao rai nao mă hlăt juar. Anai lĕ sa añăm ƀong jơman hăng hmâo pran mơng đang hmua, jing añăm ƀong ƀâo jơman hăng hơ-ik, hlơi hmâo ƀong djơ̆ sa wot leng kơ hơdor na nao. Lu mơnuih pơhmu añăm ƀong anai lĕ “hơdang dlai Dăp Kơdư” yua kơ anô̆ jơman mơng ñu.

           

Amăng krah pơ-iă hang mơng bơyan phang Dăp Kơdư, hơdôm pŭ ding dit por găm ƀơi hơdôm phun kre hmâo pla amăng đang hmua kiăng ngă gŏng tiu, pơgang pơ-iă, angin kơ phun kơ phê. Pŭ ding dit bôh čeh ƀơi hơdôm hla kre hăng kơnong kơ hơdôm hrơi tơdơi, bôh ñu amra čeh jing hlăt găm bă kơ than ngan phun kre mơtah hlê̆.

           

Nao pơ̆ plơi djuai ania Êđê hơdôm hrơi anai, ƀing ta amra dưi ƀong hlăt juar hăng bôh hlăt pơkra añăm ƀong pha ra biă. Hlăt juar drơi ñu mriah kơñĭ, dua bơnah drơi ñu bơbrŏt mriah lŏn trŏt, klĭ lar. Hlăt juar kơnong kơ ƀong hla kyâu anun ñu hơdjă hăng klă biă.

           

Amai H’ Hen Ayun ƀơi ƀuôn Trăp, să Ea Tam, tơring glông Krông Năng, tơring čar Daklak lăi pơthâo, lu gơnam ƀong pơkra mơng hlăt juar hăng bôh hlăt. Hlăt juar lom mă ba glăi pioh năng ai ñu 3 mông kiăng ñu eh đuăi abih eh ñu, laih anun rao rơgoh, pioh thu ia, laih anun hna hăng pơhăng ƀudah hna kreñ. Bơ̆ bôh hlăt lĕ hna hăng gơnam pơƀâo ƀudah hơtuk giong tul hăng tơdŭ hla tơnung.

           

 “Rim bơyan hlăt juar truh. Neh wa ƀuôn gơmơi bơjak nao rai nao mă hlăt juar lu. Mơnuih ƀôn sang ƀuôn gơmơi juăt pơkra hăng hơdră hna, dưm nao lu pơ-hăng. Sang anô̆ kâo juăt ƀong añăm anai.”

           

Hlăt juar

Bơ̆ Amai H’ Đuin Hwing ƀơi ƀuôn Knia, să Ea Tul tơring glông Čư̆ Mgar brơi thâo, djuai ania Êđê amăng ƀuôn juăt hyu mă hlăt juar amăng krah yang hrơi dŏng. Anai lĕ mông amuñ mă hloh yua kơ ñu hrô hyu mơng than phun kyâu dlông trun ƀơi hla tiu, kơ phê, pơtơi anun amuñ ƀuh hăng amuñ mă hloh. Amai H’ Đuin lăi pơthâo hơdră hơbai ƀong hlăt juar jơman hloh lĕ tuh ia rơmă pơ-iă, dưm nao hơbơi rơsun laih anun dưm nao hlăt juar hna ñu, plĕ nao pơ-hăng, hơdôm gơnam pơƀâo hăng ƀơƀiă hla bôh kruăi mơxăm, jơman biă.

           

“Hlăt juar juăt hmâo amăng rơnuč blan 3 hăng blan 4. Lu mơnuih amăng ƀuôn kâo hyu mă hlăt. Hlăt juar hơ-ik, jơman biă. Tơdơi kơ mă ba glăi hơtuk hĭ ñu dưi mơn, ƀudah hna, tơdơi kơ anun tul hăng rơsun Êđê, pơhăng, gơnam pơƀâo. Anai lĕ gơnam ƀong pha ra biă mơng djuai ania Êđê gơmơi. Kah hăng ñu ƀu dưi kơƀah ôh amăng hơdôm mông ƀong huă asơi rim hrơi amăng blan anai.”

           

Bôh hlăt

Bôh hlăt

Tơdơi kơ hna tơsă ƀudah hna bôh hlăt kreñ, ƀâo hơ-ik, gah rơngiao ñu kreñ, hơ-ik, bơhol dong. Lu mơnuih pơhmu añăm ƀong anai lĕ “hơdang dlai Dăp Kơdư” yua kơ anô̆ jơman mơng ñu. Añăm ƀong anai dưi huă hăng asơi pơ-iă, ƀudah ngă añăm ƀong pioh mơñum tơpai ăt jơman mơn. Ayong Y Sa Čiên Kƀuôr ƀơi ƀuôn Dhŭng, să Čư̆ Mgar, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Daklak mưn ƀuh añăm hlăt juar lĕ sa amăng hơdôm añăm ƀong pha ra jơman mơng mơnuih Dăp Kơdư:

           

“Amăng hơdôm mơta gơnam ƀong mơng mơnuih ƀơi Dăp Kơdư hmâo lu añăm ƀong jơman mơng dlai tlô. Samơ̆ kâo mơhao ƀong biă añăm hlăt juar. Hmâo lu hơdră hơbai, pơkra ñu. Bôh hlăt juar ƀong muan, kreñ, hơ-ik. Rim wot ƀong lĕ hơdor kơ bơyan yuă pơdai. Sa gơnam ƀong jơman biă. Kâo pơmin lĕ ƀing gơyut tâ̆o hloh ƀong lông lăng sa wot, sit ñu amra ƀu wor bit ôh anô̆ jơman pha ra mơng ñu.”

           

Bôh hlăt juar hna ƀong

Jê̆ hăng anai, lu tuai hyu hơduah ĕp hlăt juar hăng bôh hlăt kiăng pơkra hơdôm gơnam ƀong hăng nua 200 rơbâo prăk sa kg. Gơñu hor ƀong biă añăm anai yua kơ ñu ƀong ñu ƀuh pha ra mơ̆ hơdjă, ƀâo jơman, hmâo pran dong.

           

Rơnuč blan 4, lom hơdôm hơtal hơjan akô̆ bơyan truh, bôh hlăt čeh jing hơdôm ding dit kơñĭ por hyu djop kual čư̆ siăng. Samơ̆ anô̆ jơman ñu hơ-ik hăng pha ra biă, djă jă mơng mơnâu hlăt juar hlơi hmâo ƀong ñu amra ƀu thâo wor bit ôh./.

            Zawut: Čih – Siu H’ Prăk: Pơblang

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC