Bruă bơwih bơwăng kơ tuai hyu ngui ĕp lăng gru grua hiam đưm djuai ania ƀu kơnong djă pioh, pơđĭ tui gru grua hiam djop djuai ania đôč ôh, dŏ pơsir bruă pơhrui glăi kơ kual plơi pla čơkă tuai nao ngui. Pioh prăp lui hrơi mông mơak hơdor glăi akŏ pơdong kơnuk kơna lŏn ia thun anai, hơdôm hrơi rơgao sang gru grua đưm Ƀuôn Kŏ Tam, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak kơdok kơdor mơtam yua hmư̆ ik jua čing ing jua hơgor, tơlơi ngui ngor mơak ƀing čơđai muai bưp nao rai jơnum pơphul. Ƀing čơđai hrăm glăi tơlơi atông čing, kiăng pơdah amăng anih tuai hyu ngui amăng hơdôm hrơi pơdơi ngă lơphet Rơngai lŏn ia. Ayong Y Thái Quang Êban, Ƀuôn Kŏ Tam, să Ea Tu, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, mơnuih wai lăng hăng pơtô brơi ƀing čơđai hrăm atông čing lăi:

“Kâo kiăng ba tơlơi pơhiăp lăi nao tơlơi mơak, boh nik ñu kơ ƀing čơđai muai, kiăng abih bang thâo tŭ mă tơlơi mơak mơ̆ng jua čing hơgor, čing kram, čing arap, suang arap hok mơak hrom abih ƀing čơđai muai ƀơi Ƀuôn Kŏ Tam kiăng djop pô ƀuh mơak hrŏm”.

Ơi Y Wang Bing, djuai ania M’nông dŏ ƀơi ƀuôn Lê, tơring kual Liên Sơn, tơring glông Lăk, tơring čar Dak Lăk hrŏm hăng sang anŏ pok sang ƀong huă Pai R’Lăm (tơlơi M’nông lĕ mơnŏng ƀong huă djuai ania ƀiă ƀơi anih). Pai R’Lăm hơmâo pok amăng sĭ mơdrô rơbêh 2 thun anai laih, pơhưč lu tuai nao ƀong huă, ƀong añăm pơkra tui gru djuai ania M’nông. Ƀơi anai ƀing tuai hơmâo ƀuh arăng atông čing hăng blơi gơnam mơñam hăng mrai, bung bai rêu rô mơ̆ng djuai ania M’nông. Ơi Y Wang Bing lăi: “Mơ̆ng anai truh lơ 2 blan 9 amra hơmâo lu biă tuai rai pơ anai. sang anŏ gơmơi prăp lui abih bang laih, kah hăng mơnŏng ƀong huă, ia mơñum bơwih brơi kơ tuai. Hơdôm mơta gơnam pơkra tui gru đưm kah hăng eng ao, kơdung mơñam či sĭ kơ ƀing tuai. Ƀing gơmơi hơmâo hrăm atông čing hơdôm tơlơi atông čing kơ hơdôm tơlơi adoh đưm, atông čing, suang čing bơwih brơi kơ ƀing tuai tơdah gơñu kiăng. Abih bang amra bơwih brơi ƀing tuai klă hloh lơ̆m gơñu rai ngui pơ sang anŏ gơmơi”.  

Prăp lui laih bruă bơwih bơwang brơi kơ tuai amăng hrơi mơak lơ 2/9, hrơi blan rơgao, 25 čô ding kơna amăng khul atông čing đah kơmơi să Quảng Khê, tơring glông Dak Glong, tơring čar Dak Nông, hơmâo hrăm glăi na nao rim rơnuč rơwang hrơi tơjuh. Amai H’Sañ, Khua khul atông čing brơi thâo, bruă hrăm na nao kiăng kơ atông čing hruaih, suang rơ-un tơngan, adoh hmư̆ mơak, djuai ania Mnông pơ Quảng Khê ƀu kơnong djă pioh, pơđĭ tui gru grua hiam djuai ania đôč ôh dŏ ngă bruă ĕp prăk bơwih brơi tơlơi hơdip mơda kơ rim pô ngă hrŏm čơkă tuai amăng plơi pla.

“Kâo pơtrut na nao ƀing adơi  amai amăng khul hrăm tong ten, ngă hiư̆m pă dưi ngă bruă anai huăi tơ̆i đưn. Kiăng sit hơmâo tơlơi ngui ngor, ba nao pơdah mơtam, hlơi iâu nao pơdah atông čing nao yơh, kiăng ĕp prăk kăk kơ ƀing adơi amai amăng khul laih anun kiăng djă pioh gru grua hiam djuai ania pô”.

Him lăng amra jing anih tuai nao ngui amăng bơyan pơdơi prong čơkă Hrơi akŏ pơdong kơnuk kơna lơ 2/9, anom bruă hăng gong gai tơring glông Kon Plong, tơring čar Kon Tum glăk gir prăp lui hơdôm tơlơi kiăng či čơkă tuai nao pơ Anih čuă ngui anih anom glai klô Măng Đen. Tui hăng ơi Đặng Đình Toán, Khua anom bruă gru grua pôr pơhing tơring glông Kon Plong, him lăng amăng hrơi pơdơi amra hơmâo hơdôm rơbâo čô tuai nao ngui pơ tơring glông. Hrŏm hăng hơdôm anih čuă ngui pơhưč ƀing tuai lơ̆m nao pơ tơring glông kah hăng: Drai ia Pa Sỹ, dơnao Đăk Ke, kơnua čư̆ kyâo hơngo Măng Đen, đang pla añăm hla rok, boh troh; plơi čuă ngui Vi Rơ Ngheo...ƀrô hrơi ngă lơphet Akŏ pơdong kơnuk kơna 2-9 thun anai, tơring glông Kon Plong dŏ pơphun lu bruă bơwih brơi kơ tuai. Ơi Đặng Đình Toán brơi thâo:

 “Ƀing gơmơi glăk prăp lui lu bruă mă, biă ñu lĕ adoh suang tui gru đưm mơ̆ng neh met wa pơ anai. pơhmutu gơmơi atông čing. Giong anun ayup tà vẩu, pĕ ting ning. Hơdôm bruă tui anai yua ƀing kơhnâo rơgơi hơmâo Khua mir sir pơpŭ bơni pơphun ngă. Pơphun bruă ngui ngor bơkơjăp drơi jăn tui gru đưm mơn kah hăng pơtul gai, pơdui hrĕ. Rơngiao kơ hơdôm bruă ngui ngor tui gru đưm, Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm boh să ăt ngă hrŏm hăng Khul bơwih brơi tuai čuă ngui Măng Đen hăng hơdôm anom bơwih ƀong, hơdôm blah đang hmua ƀơi anai amra pơphun anih ngui ngor pơdă gơnam, sĭ gơnam hmư̆ hing mơ̆ng tơring glông ƀơi kual Thiên đường văn hoá Tây Nguyên, kiăng lơ̆m tuai rai pơ anai amra ƀuh gơnam hmư̆ hing, yôm hloh mơ̆ng tơring glông Kon Plong”.

Ƀrô mơak lơ 2/9, dưi pơdơi hơdôm hrơi, tơring čar Gia Lai jing anih pơhưč tuai nao ngui kiăng hyu ĕp lăng anih anom hiam hmư̆ hing laih anun hyu lăng tơlơi ngui ngor amăng plơi pla, lŏn glai kyâo pơtâo hiam. Pơdơi truh 4 hrơi, mơnuih ƀôn sang hăng tuai rơnguai hơmâo lu anŏ gêh găl či ruah mă anih nao ngui, găn rơgao kiăng thâo hluh lu kơ kual Lŏn Dap Kơdư ƀơi Gia Lai. Hơdôm anih hmư̆ hing pơhưč ƀing tuai kah hăng Tơdron lăk prong tong krah plơi prong Plei Ku, tơdron lăk Đoàn Kết, đang bơnga anih hyu ngui Công viên Đồng Xanh, đang bơnga Công viên Diên Hồng pơhưč lu tuai amăng tơring čar hăng tơring čar pơkŏn nao ngui. Rơngiao kơ hơdôm anih anun, ƀing tuai amra nao ngui pơ čư̆ đang rơya, jing čư̆ apui kơdir Čư̆ Đang Ya, sang măi drai apui lơtrik Ia Ly, Drai ia Mơ plơi trah jal Sê San ƀudah đang kyâo glai  Kon Kakinh...ƀudah anih či nao mă rup, hyu lăng lŏn mơnai glai klô hiam djop sang sĭ mơdrô ia kơphê, akŏ pơdong sang hiam phara amăng plơi prong čư̆ siăng anai. Ayong Đinh A Ngưi, Khua kông ty mơnuih ƀôn sang ngă pô čơkă tuai hyu ngui anăn A Ngưi să Kông Lơng Khơng, tơring glông Kƀang ăt pơkra ming hơdră čơkă tuai dŏ ngui glăi amăng sang anŏ juăt lăi Homestay, brơi tuai apah dŏ amăng sang anŏ gơñu:

“Prăp lui bruă čơkă tuai hyu ngui amăng lơ 2/9, A Ngưi hlăk jik jah, rơnăk hĭ rơ̆k tơ̆k amăng đang, kih rơmet brơi hiam anih dŏ homestay, boh hĭ abăn khăn, mung, kiao, añuai. Him lăng bơyan čơkă tuai tal anai mơ̆ng 50-100 čô. Gơmơi amra pơphun ba hyu tuai nao ngui ĕp lăng pơ (jrai) drai ia krông, čroh hnoh, hyu amăng glai lăng kyâo pơtâo, huă ƀong ăm mơnong bui, mơnŭ brông amăng đing djrao laih anun pơdah thâo gru grua hiam đưm djuai ania pơ anai, kah hăng atông čing, suang arap, tăp pơdai, mơñam mrai hăng hlăk prăp lui djop laih, ƀu hơmâo tơlơi hơgĕt gun ôh”.

Čơkă hrơi ngă lơphet 78 thun Hrơi hơkrŭ blan Čơpăn hăng Akŏ pơdong kơnuk kơna lơ 2/9 (1945-2023), tha plơi Dơng Gur Ha Lơng, dŏ ƀơi plơi Dă Mpao, să Dạ Dờn, tơring glông Lâm Hà, tơring čar Lâm Đồng hok mơ-ak brơi thâo, yua hơmâo Ping gah hăng Kơnuk kơna lăng ba tuh pơ alin amăng djŏp mơta, hrŏm hăng tơlơi thâo pơmin hrưn đĭ mơ̆ng neh met wa amăng plơi, tơlơi hơdip mơ̆ng ană plơi pơ anai dơnap laih, hơmâo asơi huă añăm ƀong. Biă ñu, mơ̆ng hrơi hơmâo jơlan hơdră djru hăng tuh pơ alin ngă jơlan hơdră dêh čar pơtrun , ƀô̆ adung mơta kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ƀơi Dạ Dờn pơđĭ kyar hloh yơh. Bơwih ƀong đĭ, djuai ania gum pơgôp ha pran jua, mơnuih ƀôn sang gum hrŏm akŏ pơdong plơi pla jai hrơi pơdrong sah klă hiam hloh. Tha plơi Dơng Gur Ha Lơng pơ-ư pơ-ang lăi:

“Ƀơi plơi Dă Mpao gơmơi anai hơmâo lu adơi ayong djuai ania pơkŏn hơdip hrŏm, kah hăng K’ho Cil, K’ho Sre, K’ho R’Yồng, yuan hơmâo mơn...samơ̆ neh met wa hơdip rơnôm biă, ha pran jua gum pơgôp pơđĭ kyar plơi pla jai hrơi klă hloh. Neh met wa gum djru pơkra jơlan, pơkra ia yua, pơkra apui lơtrik. Kâo lĕ tha plơi anun khŏm iâu pơthưr ană plơi gum hrŏm ha pran jua, akŏ pơdong tơlơi bơwih ƀong, ăt kah hăng kiăng abih bang khul đăo sit nik amăng plơi kah hăng đăo khŏp, đăo hiam, hăng đăo phơ̆t hơdip rơnôm, thâo gum djru nao rai”.