Mơak ngă yang thun phrâo huă asơi hle ƀơi Kon Hring
Chủ nhật, 02:02, 08/01/2023 Nam Trang/Nay Jek pơblang Nam Trang/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Jing phiăn juâ̆t yơh, sit truh hrơi blung a akŏ thun phrâo hnun soh, akŏ thun phrâo 2023, mơnuih ƀôn sang djuai ania Sedang dŏ pơ plơi Kon Hring, să Êa Hđĭng, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lak kơdok kơdor pơphun ngă yang mơak thun phrâo huă asơi hle.

Anai lĕ, tơlơi ngă yang prong biă mă amăng thun laih anun mông pioh kơ djop mơnuih plơi ataih braih gui, ƀŭt yŭ pŭ ngŏ jĕ giăm nao ngui hrom hơbit, ngă yang pơpŭ kơ lŏn adai glai klô hiam yang brơi.

Mơ̆ng mơguah sing bring, djop tơpur apui mơnuih ƀôn sang amăng plơi jă ƀlêh jă apui djuh soh, asăp tơplŭk kơthul gôm đĭ ƀơi bơbung sang hăng mơnâo ƀâo bơngưi phuang bang hyu amăng krah plơi, djop jơlan rơbat yua mơ̆ng mơnong ƀong huă hơmâo pơjing rai pioh ngă yang; asơi điơ̆, asơi ke brông amăng đing, anung hla koč, tơpai čeh, mơnong un, añăm bui ăm, añăm mơnong mơnŭ, tơkuih ăm hăng hơkŏp; añăm tơrong phĭ, tơrong tơba hla eč laih anun añăm te tơpung hla yao hơmâo soh....Amai H’Vêu, sa amăng hơdôm čô ƀing juâ̆t tơnă hơbai asơi añăm gru grua ngă yang brơi thâo:

“Lơ 1 jing hrơi blung a thun phrâo, ngă yang huă asơi hle, abih bang amăng grup 1 adơi amai gơmơi gum hrom mă bruă pơjing mơnong ƀong huă pơ anai soh. Anai lĕ đing asơi brông, anai lĕ rơbung mơsăm hna hăng añăm mơnong un, bui, bơ anun lĕ dret pơtơi giong laih, tơčôh añĕ pơpao hĭ mă lui suai ñu, laih anun dret lŭk hăng añăm mơnong tơkuih hăng brông amăng đing djrao. Gơmơi ba nao pơ sang rung krah plơi anun ƀong huă hrom abih bang”.

Sa mơta mơnong ƀong ƀu dưi kơƀah ôh laih anun ăt jing mơnong ngă yang pơpŭ kơ bơngăt atâo hrơi ngă yang huă asơi hle akŏ thun phrâo anun lĕ mơnong tơkuih. Tui hăng tơlơi pơmin mơ̆ng djuai ania Sedang đưm juâ̆t lăi, tơpuih lĕ mơnong pơrai pơdai kơtor arăng, mă ñu yơh pioh pơyơr kơ khul yang rơbang ƀong, kiăng thun tơdơi tơkuih huăi khin phă pơrai pơdai kơtor đang hmua. Ayong A Quân, pô hyu ƀơč čơkap tơkuih pioh ba glăi ngă añăm mơnong ƀong huă, ñu lăi, kiăng hơmâo tơkuih hơdjă lĕ, khom nao pơ ataih, hyu amăng glai klô adih či ƀơč:

“Mơ̆ng plơi nao pơ anih ƀơč tơkuih lĕ, 75, 76 km, rĭm wơ̆t nao, mơ̆ng 12 mông hrơi dong, truh 7,8 mông mơguah hrơi tơdơi kah mơ̆ng glăi pơ sang. Tal phrâo anai, nao djă ba 50 boh čơkap”.

Tui hăng ơi Vi Von, khua plơi Kon Hring, hlâo adih, djuai ania Sedang pơ Kon Hring dŏ pơ Đak Tô, tơring čar Kon Tum adih. Yua rơnuk blah ngă đưm, ayăt pơđuăi hyu, pơdŭ ană plơi, thun 1972 nao dŏ pơ să Ea Yêng, tơring glông Krông Pač, tơring čar Dak Lak; truh thun 1988 nao dŏ pơ lŏn mơnai glai klô jing mơnong Kon Hring akŏ pơdong plơi phrâo, pơđĭ kyar hơdip mơda hơđong. Hlâo adih, pơphun ngă yang huă asơi hle kơnong amăng sang anŏ raih daih đôč, hyu ngui sang anai, giong nao čuă sang adih, pơphun mơ̆ng blan 10 truh blan 12 rĭm thun.

Mơ̆ng thun 1994 truh ră anai, tơlơi ngă yang huă asơi hle jing mông ngui ngor mơak prong biă mă, pơphun ngă hrom amăng plơi pla laih anun pơphun mă kơnong amăng sa hrơi; djop sang lêng kơ prăp lui mơnong ƀong huă, ba nao pơtum pơ sang jơnum plơi, sang rung pioh huă ƀong hrom hơbit....

“Ruah mă sa hrơi lơ 1/1 akŏ thun phrâo jing hrơi mông yôm biă mă lăi bruă hơpuă yuă kơtor tuh amăng hơjai, pơdai dưm atông, pĕ kơphê giong laih. Thun phrâo ta bưp nao rai sa wơ̆t mơ̆n kiăng hok mơak hrom ƀong mơñum ngui ngor, pơčrông sai bruă mă bơwih ƀong huă, hrăm tơdruă tơlơi thâo thăi mơ̆ng tơlơi kơhnâo ia rơgơi mă bruă kiăng djru gum pơgôp djuai ania plơi pla”.

Lơ̆m dơnai čing atông tơ-ua đĭ čơkă tuai, mơnuih ƀôn sang bru bra trun nao pơtum pơ sang rung, lan sang prong tong krah plơi, hmư̆ ik jua čing ing jua hơgor ok or tơdăm dra tha muai ngui ngor pơphul nao rai ƀong mơñum; tha plơi iâu lăi, ngă yang pơyơr gơnam ƀong huă, añăm mơnong, bơni kơ yang atâo, khul yang rơbang glăi ngui ngor ƀong mơñum hrom hăng ană plơi pla laih anun rơkâo kơ thun phrâo pơ anăp hiam klă, pơdai jor kơtor lu hloh.

“Ơ yang atâo iâu bơngăt pơdai thun phrâo gơmơi tơjŭ kơtor brơi ñu rai, tơjŭ pơdai brơi ñu đĭ, hmua glai ñu hiam, đang pơ sang ñu klă, lăng hiam kah hăng rơ̆k hlang amăng glai, mơtah mơda hrup hla tơbâo amăng đang, găn nao rơkâo kiăng hơmâo pơjeh ba glăi pla; iâu yăng kiăng truh rơnuč thun adai rơnang phang mơak, hlim hơjan djơ̆ lăp gêh găl, djop mơnuih hiam jong hơtai drơi jăn, djop sang anŏ gŏ uă, ană tơčô mô yâo jing mơnuih hiam klă soh”.

Giong tha plơi iâu lăi, ngă yang tơpai čeh arăng čut đing, čing hơgor tơ-ua rai yơh, ƀing tơdăm dra tha muai djă tơngan suang arap jum dar sang rung, giong anun ƀing tơdăm dra adoh pơtưh nao rai, ngui ngor mơak gru đưm plơi pla. Abih bang mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla hăng tuai rơnguai nao ngui lêng kơ mơak hrom soh jing sa tơlơi phiăn gru grua re se yơh sit truh hrơi akŏ thun phrâo, pơpŭ nao rai hiam drơi jăn thun phrâo tơphă tơphai, hyuk hyiak mơak klă.

“Kâo anăn Nguyễn Văn Dương rai mơ̆ng Hà Nội, kâo ƀuh mơnuih ƀôn sang hơmâo gru grua mơak hiam, kâo hor biă mă mông ngui ngor djơh hăng anai. Kâo khăp hăng pơpŭ biă mă gru grua hiam mơnuih ƀôn sang djuai ania Sedang ƀơi Kon Hring, Dak Lak. Djop mơnuih jĕ giăm puăi tlao rơhmač biă mă, thâo jum tuai, mơnuih ƀôn sang mơñum tơpai čeh djop pô mơak hrup hăng sang anŏ mơtam”.

“Kâo lĕ Lê Thị Thanh Thủy dŏ pơ ƀuôn Jŏk, să Êa Hđĭng, anai lĕ tal 5 laih kâo rai ĕp lăng gru grua hiam mơak huă asơi hle mơ̆ng djuai ania Sedang. Thun anai, pran jua kâo mưn, ƀuh mơnuih ƀôn sang hok mơak, lu tơlơi adoh suang ngui ngor, hiam, mơak biă mă, gơñu prăp lui tong ten. Bơ gơnam ƀong huă lĕ hơmâo lu mơnong ƀong jơman phara mơ̆n mơnuih ƀôn sang pơ anai juâ̆t ming pơkra”.

Mơñum tơpai čeh jơman ƀâo bơngưi, tơpơi  pơjing ia tơpai ngă kơ ta mơak pran jua hmư̆ jua čing hơgor hor či suang arap, ƀing dra, ƀing tơdăm, djop pô ƀô̆ mơta bơngač pĕ tlao rơhmač soh. Lŏn adai mut tơma hrom, pran jua ană mơnuih khăp nao rai laih anun kah pơpha tơlơi mơak, bruă hiam, hrup er adoh, yut suang djă tơngan mut hrom tơlơi khăp hăng plơi pla Kon Hring.

 

 

 

 

Nam Trang/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC