Mơnuih kơhnăk gru đưm K’Tiê̆u djă pioh čing sar kơ plơi pla
Chủ nhật, 07:18, 11/06/2023 Quang Sáng/Nay Jek pơblang Quang Sáng/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Mah UNESCO tŭ yap jing kông ngăn gru grua ia rơgơi tơlơi kơhnâo ană mơnuih, samơ̆ ƀơi anăp rơnuk pơđĭ kyar bơwih ƀong huă sĭ mơdrô, anih anom djă pioh kơ bruă atông čing sar ƀơi kual Dap Kơdư jai hrơi či rơngiă hĭ yơh.

Ƀơi anăp kơ tơlơi hơmâo sit nik anai, ƀơi sa boh plơi pla ataih gah tơring glông Di Linh, tơring čar Lâm Đồng, tha plơi ơi K’Tiê̆u, sa čô mơnuih djuai ania K’ho tha rơma, lu thun laih, drơi jăn pơ-ai buai samơ̆ ăt greh gruñ hur har mă bruă pok anih pơtô  atông čing kơ ƀing čơđai hlăk  ai rơnuk anai.

Bưp hăng ră ruai tom ƀing gơmơi ƀơi sang ñu pô či plơi Duê̆, să Đinh Lạc, tơring glông Di Linh, Lâm Đồng, tha plơi ơi K’Tiê̆u thun anai 71 thun, ră ruai rah, ñu mă hơdôm boh čing sut uă brơi rơgoh laih anun dăp lui hlâo kiăng prăp lui anih pơtô atông čing kơ ƀing tơdăm ngek dra muai mơnuih djuai ania K’ho amăng plơi. Ñu lăi khom hneč mă ƀiă mông amăng bơyan pơdơi prong anai pioh kơ ană amôn ngă juăt hăng jua čing, er atông čing kiăng hmư̆ jua jing čêng (čing) tơ-ua hyu mơak.

Tha plơi ơi K’Tiê̆u ră ruai, ñu pơphun hơduah ĕp hăng hrăm atông čing mơ̆ng ñu 14 thun. Hlăk anun, lơ̆m hmư̆ hơmâo tơlơi ngui ngor mơak ngă yang plơi mah jê̆ ƀudah ataih tŭ mơ̆n, ñu ăt đuăi nao pơđing hmư̆ hăng hrăm atông čing. Yua tơlơi hor hăng anŏ kiăng prong mơ̆ng pran jua ñu djru kơ ñu tañ biă mă thâo atông čing hăng hruaih mơtam hmư̆ djop jua, yŭ er arăng atông čing. Rơgao mơ̆ng anai 20 thun, ƀuh čing sar amăng plơi pla arăng lui raih hĭ, ñu jak iâu djop mơnuih briơ rŭ glăi, hrăm atông čing, ñu pô mơtam pơtô brơi wơ̆t ƀing mơnuih prong, ƀing čơđai kiăng pok anih pơtô atông čing amăng să.

“Hơdôm hrơi blung a tơnap tap biă mă yua lu mơnuih ƀu pơđing nao ôh. Arăng kơnong lăng amăng plang internet đôč,  ngui game amăng măi telephôn  ƀu đing nao kơ čing hơgor ta ôh. Amăng plơi ăt ƀu hơmâo mơnuih thâo atông čing ôh. Yua kơ anun, ta khom pơtô pơblang brơi, khom hyu jak iâu, lăi pơthâo gru grua hiam mơ̆ng jing čêng đưm djuai ania pô. Kâo hlăk čang rơmang mơ̆ng ană tơčô, ană amôn hrăm anih 7 anih 8 yua kơ pơtô ba gơñu thâo tañ biă mă, ƀing tha kaih ƀiă thâo; bơyan pơdơi prong anai, amăng mông hơmâo wăn iâu pơthưr ƀing ană amôn wơ̆t ƀing mơnuih prong hai, ƀing thâo laih atông čing ha blan pơtum dua, klâo wơ̆t thâo, kiăng atông glăi čing hơdor pioh tơdah ƀu hrăm glăi amra wor rơbit abih mơtam yơh”.

Hăng tơlơi hur har sơ̆n pran jua, pơtô glăi atông čingg, tha plơi ơi K’Tiê̆u, truh ră anai, să Đinh Lạc, tơring glông Di Linh hơmâo rơbêh 200 čô mơnuih thâo atông čing, amăng anun hơmâo 30 čô ding kơna khul atông čing amăng plơi. Tui hăng ơi Mhiu Nguyên, Khua git gai ping gah plơi Duê̆, să Đinh Lạc, yua tơlơi hur har mơ̆ng ơi K’Tiê̆u yơh, pơtô glăi, pơtrut pran jua djuai ania K’ho pơ anai gir run hrăm glăi, djă pioh, pơlar tui gru ama grua amĭ jua čing hơgor djuai ania. Ơi Mhiu Nguyên brơi thâo, abih 3 čô ding kơna amăng sang anŏ, hơmâo ñu, bơnai ñu hăng ană đah kơmơi ñu lêng kơ nao hrăm atông čing yua kơ ơi K’Tiê̆u pơtô:

“Ñu pơtô gơmơi hur har biă mă. Gơmơi tŭ mă tơlơi thâo thăi anun hăng gir hrăm tong ten kiăng thâo hruaih, thâo hluh djop jua čing arăng atông. Ƀing ană amôn hrăm gưl dua, gưl  klâo, wơ̆t hăng ană bơnai kâo ăt khom nao hrăm. Tơdơi anai, đah mơ̆ng djru hrom djă pioh gru ama grua amĭ hiam phara mơ̆ng djuai ania K’ho ta, kiăng kơ jua čing huăi rơngiă hĭ ôh”.

Tui hăng ơi Trương Quốc Phương, Kơ-iăng Khua jơnum min mơnuih ƀôn sang să Đinh Lạc, yua kơ hơmâo pran jua pơgôp prong, ƀu pơdơi ôh tha plơi K’Tiê̆u pơtô, rĭm thun djop anih pơtô glăi atông čing ƀơi plơi pla dưi djă pioh na nao. Dơ̆ng mơ̆ng anun, mông ngă yang ngui ngor amăng plơi, kah hăng ngă yang iâu ia hơjan, ngă yang huă asơi hle, hơmâo jua čing hơgor, yut suang, adoh hri đưm mơak biă mă lir hơbit hăng bruă mă hơtŭk riă tơnă hơbai asơi añăm, ngui ngor hrom ƀong mơñum amăng plơi pla, amăng să mơak biă mă. Să, tơring glông pơphun pơplông hrơi mơak gru grua khul atông čing nao pơdah hrom 2 wơ̆t hơmâo anŏ tŭ yua hiam, hơdôm boh tơhnal anun, yua hơmâo tơlơi pơgôp pran jua prong prin mơ̆ng tha plơi ơi K’Tiê̆u soh. Ơi Trương Quốc Phương lăi:

“Tha plơi ơi K’Tiê̆u lĕ sa čô mơnuih hmư̆ hing ană plơi pla đăo kơnang, ñu hơmâo pơgôp prong biă mă amăng bruă djă pioh gru ama grua amĭ čing hơgor kual Dap Kơdư. Lu anih pơtô glăi atông čing amăng plơi pla dưi pok glăi anun yơh tơlơi gơgrong mơ̆ng tha plơi prong biă. Ñu kah hăng sa čô nai pơtô rah, sa čô mơnuih tŭi apui djuh brơi jă a na nao, jak iâu, pơtô glăi kơ djop gưl čơđai tơdăm dra hor kơ tơlơi hrăm atông čing, ba čing atông pơ sang hră. Să Đinh Lạc ăt hơmâo anăp ngă bruă djă pioh gru grua đưm hiam čing anai pơtô amăng sang hră, pok plơi pla pơkra gơnam gru đưm hiam djă pioh bơwih brơi tuai čuă ngui pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda mơnuih ƀôn sang kah hăng tơñă asơi anih pơđĭ tơpai čeh,  krih ale djrao pơ-ô mơñam rêu ro bung bai, rơ-i cơkua. Bruă anai gêh găl biă mă yua hơmâo tom bruă atông čing pơmut hrom bruă plơi pla pơkra ming gơnam gru đưm pioh mơnuih ƀôn sang pơđĭ tui tơlơi thâo hluh djă pioh gru ama grua amĭ đah mơ̆ng pơhrui glăi prăk kăk mơ̆ng bruă mă anai”.

Hăng tơlơi pơgôp prong mơ̆ng ñu amăng bruă djă pioh anih anom atông čing hơgor, hơdôm thun rơgao, tha plơi ơi K’Tiê̆u hơmâo tŭ mă lu pok hră apah bơni mơ̆ng tơring glông Di Linh hăng tơring čar Lâm Đồng. Biă mă ñu, amăng thnun 2022, tha plơi ơi K’Tiê̆u hok mơak dưi hơmâo Khua mir sir kĭ hră apah bơni hăng hră posit mơnuih kơhnăk gru đưm hơmâo djru pran prong prin amăng bruă djă pioh hăng pơđĭ tui gru grua ia rơgơi djuai ania. Rơngiao kơ anun, ơi K’Tiê̆u mơnuih kơhnăk gru đưm jing sa amăng 31 čô mơnuih dưi hơmâo khua dêh čar kĭ hră apah bơni yua hơmâo bruă ngă hur har tŭ yua djru kơ bruă mă khăp lŏn ia; mơnuih ba gru hlâo mơ̆ng tơring čar Lâm Đồng, lăi pơthâo nao jơnum pioh apah bơni, pơpŭ kơ ƀing ba gru hlâo hur har hloh amăng dêh čar ƀrô hơdor glăi tal 75 thun Hrơi Khua mir sir Hồ Chí Minh iâu pơthưr pơkơtưn mă bruă khăp kơ lŏn ia lơ 11/6/1948-lơ 11/6/2023.

 

 

 

 

Quang Sáng/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC