VOV4.Jarai - Ơi Y Tai Jun Yuh (djuai ania M’nông), dŏ ƀơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông lĕ mơnuih rơgơi kơhnâo gah bruă mơñam rêu rô. Anai lĕ bruă mă tui gru grua, pơlir hơbit hăng tơlơi hơdip sui mơng đưm hlâo, ba glăi tơlơi yôm phara mơng mơnuih djuai anai M’nông. Ră anai, hơdôm gơnam yua anai arăng juăt pơkra mă mơng gơnam pơkŏn, samơ̆ ơi Y Tai Jun Yuh ăt abih pran hăng bruă mơñam rêu rô mơng hrĕ huai, kram, ale, pơ-o. Mơng anun, kiăng kơ hơmâo dong gơnam yua, prăk pơhrui, laih dong djă pioh na nao bruă mơñam rêu rô tui gru grua djuai ania M’nông.

Thun anai rơbêh 75 thun laih, ơi Y Tai Jun Yuh (dŏ ƀơi să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông) ăt abih pran jua amăng bruă mơñam rêu rô tui gru grua. Hơdôm gơnam ñu pơkra rai lĕ gơnam juăt yua amăng tơlơi hơdip mơda mơng djuai anai M’nông, anun lĕ rêu rô, rơ-i kơtua, adung, griang yâo akan hơdang…

Mơnuih rơgơi kơhnâo Y Tai Jun Yuh

Ơi Y Tai Jun Yuh brơi thâo, ñu thâo mơñam rêu rô mơng dŏ anet, lơ̆m anun phrâo 12-13 thun ñu hor mơñam hơkă rô laih. Lơ̆m lu wŏt kiăo tui lăng ama ñu mơñam hơdôm gơnam mơng pơ-o, ñu hor biă mă. Mơng anun, ñu juăt kiăo tui lăng pơñen hăng hrăm tui ƀơƀrư̆, mơng bruă ruah pơ-o, kram, ale, hrĕ huai truh pơ bruă krih kram ale brơi kơ pih tơpă hăng hiam. Ơi Y Tai Jun Yuh brơi thâo:

“Bruă mơñam rêu rô tui gru grua kâo hrăm tui mơng dŏ anet yơh, kâo dưi mơñam lu rêu rô mơng anet truh prong, laih dong djop mơta gơnam amăng sang anŏ anun lĕ, rơ-i kơtua, rêu rô, griang yâo akan hơdang, adung anung asơi samơ̆ kâo mơñum tui hluai thâo đôč. Lơ̆m dŏ anet kâo ăt nao hrăm hră mơn, laih dong hrăm mă bruă mơñam rêu rô, tơdơi kơ hrăm giong kâo glăi hrăm mơñam rêu rô yua ƀing ơi, ƀing ama pơtô brơi djop mơta tui gru grua yôm phara mơng djuai anai”.

Amăng sang ơi Y Tai Jun Yuh hơmâo djop mơta gơnam yua anun lĕ rêu rô, rơ-i kơtua, griang, adung …yua ñu mơñam mă. Ră anai ñu ăt tŏ tui na nao bruă mơñam tui gru grua kiăng kơ sĭ mơdrô brơi abih bang mơnuih amăng plơi pla. Ơi Y Tai Jun Yuh brơi thâo, kiăng kơ hơmâo sa boh hơkă rô tui gru grua djuai ania ăt hluai tui djop mơta mơn. Tui hluai gơnam pơkra rai, prong ƀudah anet; gơnam mơñam amuñ hăng tơnap laih dong tui hluai gơnam kiăng mơñam rai gơnam. Kiăng kơ hơmâo sa gơnam yua kjăp hiam, khŏm găn rơgao lu bruă anun lĕ prap lui kram, ale; sit biă ñu lĕ bruă krih brơi pih hiam gap ƀrô, pơhlôm rơmoăn, pih kiăng amuñ lơ̆m mơñam kiăng pơhlôm gơnam hiam hloh.

Hơdôm gơnam ơi Y Tai Jun Yuh mơñam

Ră anai, hơdôm gơnam mơñam tui gru grua mơng ơi Y Tai Jun Yuh hơmâo lu mơnuih hmư̆ hing. Anai lĕ hơdôm gơnam juăt yua anun lĕ: rêu rô, rơ-i kơtua, griang, adung hăng hơdôm gơnam pioh kơ yâo akan hơdang. Hơdôm gơnam yua anai pơlir  hăng tơlơi hơdip mơng đưm hlâo, yua anun ăt hơmâo lu mơnuih amăng plơi pla rơkâo blơi pioh mă yua. Ơi Y Nai Yôk Se, sang anŏ ha guai hăng ơi Y Tai Jun Yuh (dŏ ƀơi plơi Phú Lợi, să Quảng Phú, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông) ăt lăng yôm biă mă yua kơ ơi Y Tai lĕ mơnuih thâo mơnuih rêu rô tui gru grua djuai ania M’nông.

Ơi Y Tai hor biă mă bruă mơñam rêu rô tui gru grua djuai ania pô. Ñu mơñam lu gơnam yua amăng sang anŏ anun lĕ rêu rô, rơ-i kơtua, griang adung… Ră anai ñu tha rơma laih ƀu dưi mă bruă kơtrâ̆o, samơ̆ ñu ăt dŏ hor mơñam rêu rô. Laih dong, ră anai ñu ăt gir pơtô glăi ană tơčô hăng ƀing mơnuih hor pơkŏn laih dong kâo ăt hrăm tui ñu mơn amăng bruă mơñam rêu rô tui gru grua. Bruă anai lĕ bruă kiăng djă pioh gru grua hăng hơmâo dong prăk pơhrui amăng sang anŏ”.

Kiăng kơ djă pioh bruă mơñam rêu rô mơng djuai anai pô, ơi Y Tai Jun Yuh lêng kơ pioh hrơi mông hăng abih pran jua pơtô brơi ană tơčô kơ bruă mă tui gru grua, amăng anun hơmâo mơñam rêu rô. Rĭm wŏt hơmâo hrơi mông, ơi Y Tai Jun Yuh juăt nao jak iâu ană tơčô amăng plơi pla tum pơƀut, bơră ruai hrŏm, kiăng kơ pơtô brơi bruă krih kram ale hăng boh thâo mơñam; mơng anun kiăng kơ djă pioh gru grua tui djuai ania pô. Ơi Y Tai Jun Yuh brơi thâo dong:

“Ră anai kâo hor biă mă bruă djă pioh gru grua mơng djuai ania pô, đưm hlâo adih hơmâo ƀing ơi, ƀing ama pơtô brơi, yua tơlơi hơdip ră anai kah hăng đưm hlâo adih, anŏ yôm phara tui gru grua djuai anai M’nông lêng kơ pơlir hăng bruă ngă đang hmua, glai rưng, ia krông čroh hnoh, hơdôm gơnam yua amăng ngă đang hmua, bruă mă rĭm hrơi lĕ ƀu kơƀah ôh. Hăng ră anai kâo čang rơmang bruă pơtô glăi bruă mơñam rêu rô tui gru grua brơi ană tơčô, yua ƀơi anai dŏ ƀiă yơh mơnuih thâo mơñam hơkă rô, rơ-i kơtua, hŭi tơdơi anai amra rơngiă, tơdah ƀing hlăk ai hor kâo amra pơtô brơi mơtăm yơh”.

Yua kơ thâo, hor abih pran jua hăng hơmâo lu tơlơi pơgôp amăng bruă djă pioh laih dong lăi pơthâo bruă mơñam rêu rô tui gru grua mơng djuai ania M’nông, ơi Y Tai Jun Yuh hơmâo Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar Dak Nông tŭ yap lĕ Mơnuih rơgơi kơhnâo.

Y Sưng Phê Ja: Čih

Siu Đoan: Pơblang