Mơnuih Sêdang ƀơi Dak lăk djă pioh gru grua djuai ania
Chủ nhật, 00:00, 12/03/2023 Nhat Lisa-A Saly/Siu H'Mai Pơblang Nhat Lisa-A Saly/Siu H'Mai Pơblang
VOV4.Jarai - Rơbêh ha mơkrah rơnuk thun đuăi mơng Kon Tum, nao pơ Dak Lăk hơdip, bơwih ƀong, mơnuih djuai ania Sêdang ăt dŏ djă pioh mơn gru grua boh thâo hiam mơng djuai ania gơñu. Mơng eng eo, truh kơ mơnong ƀong huă, mơng bruă pơkra gơnam truh kơ tơlơi ngă yang rơbang, adoh suang ăt hơmâo djă pioh hăng pơđĭ kyar mơn.

Ơi A Nuă, tha plơi plơi Ea Mao, să Ea Yiêng, tơring glông Krông Pač, Dak Lăk hơdor glăi, sui mơng anai rơbêh 50 thun, blah wang kơtang biă, sa grup mơnuih djuai ania Sêdang khŏm đuăi lui pưk sang đang hmua mơng tơring glông Đăk Tô, tơring čar Kon Tum nao dŏ pơ Dak Lăk, ataih rơbêh 300km găn nao jơlan glai rưng. Truh ră anai giăm 50 thun rơngai lŏn ia, Dak Lăk jing plơi pla tal 2 laih mơng djuai ania Sêdang. Tha plơi A Nuă ră ruai: Tơlơi hơdip pơplih lu laih, samơ̆ ăt dŏ hơdor na nao mơn thun blan hơdip hrŏm hăng glai rưng, đang hmua, ƀu thâo wơr ôh.

“Lơ̆m dŏ pơ plơi hơđăp gơmơi dŏ hơdip hrŏm hăng glai rưng, rim hrơi nao pơ hmua, nao pơ glai ĕp añăm hla rok, hyu wok tơdŭ huai, pĕ añăm glai...Kâo dŏ hơdor na nao lơ̆m anun, ơi yă juăt mă yua đing kram kar hăng gô̆ tơnă asơi ƀing ta rơnuk anai mơn, lơ̆m anun, gơmơi kơnong kơƀah hra đôč. amăng sang anŏ kơƀah hra lĕ khŏm rơbat nao pơ dêh čar Lao adih či blơi ƀudah plih mă hăng bui, mơn, kiăng ĕp phun jrao akha kah hăng phun sa nhân lĕ ăt nao pơ Lao mơn mơng hơmâo, yua plơi hơđăp giăm dêh čar Lao. Tơnă asơi hơbai añăm lơ̆m anun lêng kơ yua đing kram đing pơ-ô soh yơh, amăng glai hơmâo lu hla ngă hra ngôt, hơmâo hla ƀâu hiam, boh troh jơman biă, anun jing mơnong ƀong huă mơng djuai ania Sêdang lu tơket tơkeng yơh, hơmâo mơng yang pơjing soh yơh”.

Ƀơi să Ea Yiêng, tơring glông Krông Pač, tơring čar Dak Lăk ră anai hơmâo năng ai ñu 1.360 boh sang anŏ, amăng anun djuai ania Sêdang hơmâo 1.130 boh sang anŏ, hăng năng ai 5.700 čô mơnuih. Neh met wa hơdip jê̆ giăm, rơnôm hăng djuai ania pơkŏn, gum man pơdong plơi pla phrâo. Ơi A Điêt, khua wai lăng gru grua boh thâo să Ea Yiêng, tơring glông Krông Pač brơi thâo, rơngiao kơ djru pơđĭ kyar bơwih ƀong huă, mơnuih djuai ania Sêdang ƀơi anai ăt djă pioh na nao bruă rơwơi mơñam mrai tui gru đưm.

“Ƀing amĭ, ƀing yă, adơi amai amăng plơi ăt dŏ djă lui mơn bruă mơñam eng ao. Hơdôm blah eng ao, abăn khăn hơmâo amĭ, hơmâo yă pơtô glăi kơ ană tơčô ană tơčĕ, anun jing tơčô tơčĕ ăt thâo mơñam mơn eng ao kiăng hơmâo eng ao, abăn khăn djuai ania tui gru đưm brơi kơ ơi yă, amĭ ama, adơi ayong. Amăng hrơi djă kông, pơdô̆ lĕ, rơkơi bơnai phrâo dŏ juăt brơi abăn, eng ao mơñam kơ ơi yă, amĭ ama sang đah rơkơi, sang đah kơmơi tui hăng tơlơi phiăn”.

Ƀơi să Ea H’Đing, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lăk, mơnuih djuai ania Sêdang ăt dŏ pơ anai rơbêh 50 thun anai laih anun djă pioh mơn hơdôm gru grua boh thâo mơng djuai ania đưm. Amăng anun, “Ngă yang huă asơi hle” jing hrơi ngă yang prong amăng thun mơng neh met wa djuai ania Sêdang ƀơi ƀuôn Kon H’ring hơmâo pơphun amăng hrơi thun phrâo. Ơi Pê Sương, tha plơi ƀuôn Hring, să Ea H’Đing, tơring glông Čư̆ Mgar tơring čar Dak Lăk brơi thâo: Ngă yang huă asơi hle hơmâo pơphun amăng hrơi blung a akŏ thun phrâo, ƀu kơnong hrơi kiăng neh met wa lăng glăi boh than tơdơi kơ ha thun mă bruă đôč ôh mơ̆, tơlơi anai kar hăng hrĕ pơčuai brơi abih bang mơnuih amăng plơi djuai ania Sêdang thâo gum pơgôp, hơdip rơnôm, pơtă kơ ană plơi djă pioh, pơtrut tui gru grua boh thâo hiam mơng djuai ania.

“Rim thun, ƀuôn Hring ăt pơphun ngă yang huă asơi hle mơn, tơlơi ngă yang anai kiăng pơpŭ kơ yang rơbang hơmâo lăng ba, brơi ană plơi hiam drơi jăn, hơmâo ha thun hơjan klă ngă hiam, hơmâo ƀong hơmâo huă. Ră anai, kiăng huăi rơngiă lu mông hăng gơnam tam, gơmơi pơphun ngă yang hrŏm lui hĭ ngă phara phara tui rim sang anŏ mơng hrơi anai truh hrơi kơdih amra rơngiă mông bruă mă, ră anai amăng plơi pơƀut ngă hrŏm, pơphun ha wơt amăng akŏ thun phrâo, sang anŏ hlơi thơ hơmâo bui lĕ ƀong bui, hơmâo mơnŭ ƀong mơnŭ, abih bang neh met wa amăng plơi pơƀut ƀơi sang rung či ngă yang, atông čing ayun suang”.

Ơi Y Mang - Kơ-iăng khua anom bruă wai lăng gru grua pôr pơhing tơring glông Čư Mgar, Dak Lăk brơi thâo: ƀuôn Hring, să Ea H’Đing jing anih hơmâo lu mơnuih djuai ania Sêdang hơdip. Neh met wa ăt djă pioh mơn gru grua hiam mơng đưm hlâo. Ƀơi anai hơmâo 50 čô mơnuih thâo atông čing, amăng anun rơbêh 30 čô thun dŏ mơdrah đôč, 10 čô mơnuih thâo mơñam eng ao, grup suang hơmâo 10 čô, hơmâo 1 čô kơhnâo tul čing rơgơi. Plơi pla ră anai ăt dŏ hơmâo mơn 4 ring čing, amăng anun hơmâo 1 ring čing, hơgor dŏ hnong tui hơđăp pioh bơwih brơi hrơi ngui ngor ngă yang amăng plơi pla; bơ lơ̆m nao atông pơ ataih, grup djă ba 16 boh čing wơ̆t hăng hơgor. Grup atông čing mơng plơi Kon H’ring juăt hơmâo djŏp gưl gong gai, anom bruă iâu nao pơplông, atông ngui ngor ƀơi lu tơring čar amăng dêh čar ta.

“Neh met wa plơi Hring ăt djă pioh mơn lu tơlơi ngă yang ngui ngor kah hăng: huă asơi hle, ngă yang pơhrua čơnang ia...Rim thun plơi Hring lêng kơ pơphun ngă yang huă asơi hle amăng lơ sa blan sa hơmâo lu mơnuih djuai ania Sêdang amăng plơi hăng ƀing tuai nao lăng. Anai jing hrơi ngă yang yôm anun jing ană plơi khŏm djă pioh, amăng să Ea H’Đing ră anai kơnong hơmâo plơi anai đôč juăt ngă yang, laih anun hơmâo tơlơi lăng ba mơng Kơnuk kơna amăng bruă djă pioh răk rem hăng pơtrut tui gru grua hiam mơng djuai ania ƀiă. Mơng anun, gơmơi jai pơtô lăi, iâu pơthưr neh met wa hloh dong kiăng gơñu thâo djă pioh, pơtrut tui gru grua mơng ơi yă ta pơjing rai”.

       

Nhat Lisa-A Saly/Siu H'Mai Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC