Rôk tui glông jơlan ba hyu tuai čuă ngui “Tơlơi hing ang mơng ia hăng apui” amăng kual lŏn čư̆ apui kơdir rŏng lŏn tơnah UNESCO Dak Nông, anih blah wang đưm Nâm Nung lĕ anih yôm kiăng pơtô glăi gru grua blah wang, anih bơwih brơi tuai čuă ngui lơm rai pơ anai. Anai lĕ tơlơi gal mơng lơ̆n mơnai glai čư̆ hăng lu anih hiam biă mă hơmâo drai ia rơman, drai ia pơtâo, drai ia Dak N’tao, lu dơnao ia, ia krông čroh hnoh hiam rô rai mơng glai hơđăp…Sit biă ñu, Nâm Nung lĕ anih dŏ hơdip kơ lu mơnuih djuai ania M’nông dŏ djă pioh glăi gru grua yôm phara mơng djuai ania, amăng anun hơmâo lu añăm ƀong jơman. Yă H’Suych dŏ amăng ƀon Jarah, să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông brơi thâo:

“Gơnam ƀong jơman mơng djuai ania M’nông anun lĕ añăm ƀiap, tơdŭ huai phĭ samơ̆ juăt ƀong mơng dŏ anet yơh. Hơdôm gơnam ƀong pơkŏn dong hơmâo đing brong, mơnŭ om, añăm brong lĕ gơnam ƀong juăt yua rĭm hrơi. Mơng rơnuk ơi yă, amĭ ama ăt čem rông ană bă hăng hơdôm añăm ƀong anai đôč. Đưm hlâo adih ƀu hơmâo ia mơsin, ƀu hơmâo ia mơmuă, ƀing yă, ƀing amĭ tơnă hơbai hơdôm gơnam ƀong hơmâo mơng đang hmua kiăng pơhlôm brơi gơnam ƀong rĭm hrơi amăng sang anŏ”.

Hơmâo lu gru grua yôm phara pioh glăi mơng đưm đă ră hlâo, hơmâo lu tơlơi gal mơng ayuh hyiăng lŏn mơnai, hăng mơnuih ƀôn sang hơdip rơhmač jê̆ giăm, să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông hơmâo lu tơlơi dưi kiăng bơwih brơi tuai čuă ngui. Ƀơi să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô, blan 8/2022, “Grup bơwih brơi tuai čuă ngui amăng ƀon Yôk Nâm Nung” hơmâo akŏ pơjing hluai tui bruă pơlir hơbit hơdôm boh sang anŏ amăng 2 boh ƀon anun lĕ ƀon Yốk Jŭ hăng ƀon Ja Ráh pok rai jơlan yak nao phrâo, hrưn đĭ prăk pơhrui brơi mơnuih ƀôn sang. Ơi Y Thanh Ja dŏ amăng ƀon Yốk Ju, să Nâm Nung, Krông Nô lĕ “Mơnuih tơnă hơbai jơman” hmư̆ hing lơm ñu dưi tơnă hơbai lu gơnam ƀong jơman mơng djuai ania M’nông. Tơdơi tơnă hơbai brơi tuai giong, ñu brơi thâo:

“Anai lĕ hơmâo gơnam ƀong mơng djuai ania M’nông hơmâo kơtor om, añăm trong, get ia, asơi brong, añăm brong, tơdŭ huai, mơnŭ bip om….anai lĕ hơdôm añăm ƀong juăt tơnă hơbai rĭm hrơi mơng djuai ania M’nông”.

Nao ƀong huă hrŏm hơdôm añăm ƀong jơman mơng djuai ania M’nông amăng plơi pla, yua ƀing mơnuih djuai ania M’nông tơbă hơbai, tuai ăt kiăng thâo mơn hơdôm djuai añăm tam anai mơng hơpă hăng hơbai hiưm ñu. Anai lĕ hrơi mông kiăng ơi Y Thanh Ja lăi pơthâo hơdôm anŏ yôm phara mơng tơlơi hơdip đưm hlâo adih mơng djuai ania M’nông pioh glăi.

“Hơdôm añăm ƀong mơng djuai ania M’nông juăt hyu pĕ glăi mơng đang hmua, glai rưng anun lĕ añăm brong hla ƀiap hăng tơdŭ huai, añăm anai hơbai ăt amuñ đôč, kiăng kơnong sa ƀĕ đing rơ-o glông, prong, anăm tha đơi ƀudah mơda đơi, ta dưm nao abih bang hơmâo añăm hla ƀiap, tơdŭ huai, laih anun tuh ia nao amăng đing, dưm amăng apui, blư̆ nao blư̆ rai truh tơsă, lơm añăm tơsă dưm ngok dra nao hăng yua gai djroh drơi săn, anun ƀong kah jơman”.

Bruă pơjing “Grup bơwih brơi tuai čuă ngui amăng plơi Yôk Nâm Nung” ƀơi să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô ngă hơmâo lu tui tơlơi ngui, pơhưč lu tui dong tuai čuă ngui tui jơlan “Hing ang mơng ia hăng apui” ƀơi kual lŏn čư̆ apui kơdir rŏng lŏn tơnah UNESCO Dak Nông. Yua bruă mă anai pơhlôm brơi tuai čuă ngui dưi hyu lăng anŏ hiam mơng lŏn mơnai glai čư̆, hăng pel ĕp gru grua ngă hơkrŭ, djă pioh, lăi pơthâo gru grua yôm phara mơng djuai ania M’nông, laih dong hơmâo dong prăk pơhrui brơi mơnuih ƀôn sang. “Mơnuih tơnă hơbai jơman” Y Thanh Ja brơi thâo:

“Ƀing gơmơi kiăng lăi pơthâo hơdôm añăm ƀong anai kiăng ƀing gơyut gơyâo ataih, giăm thâo gru grua tơnă hơbai mơng gơmơi. Ƀing gơmơi čang rơmang hơdôm añăm ƀong anai amra pơlir hăng bruă bơwih brơi tuai čuă ngui amăng plơi pla kiăng pơhưč tuai hăng thâo rơđah dong gru grua tơnă hơbai mơng gơmơi. Ƀing gơmơi glăk gir run pơlir hơbit hơdôm añăm ƀong jơman hơmâo tơnă hơbai tui rơnuk phrâo anai kiăng pơhlôm lu dong gơnam ƀong amăng sang anŏ hăng pioh pŭ brơi tuai. Anai lĕ tơlơi mơ̆ ƀing gơmơi anăp nao djă pioh hăng ngă lar hyu gơnam ƀong jơman mơng ƀing gơmơi”.

Nao pơ Nâm Nung, Krông Nô amăng hơdôm hrơi nao čuă lăng kual lŏn čư apui adih rŏng lŏn tơnah UNESCO Dak Nông, tuai čuă ngui dưi hyu lăng kual lŏn mơnai glai čư̆ hiam. Mơng kual glai rưng hơđăp, ia krông rô trun jing drai ia hiam anun lĕ Leng Kum, Leng Ôông, Leng Gungtao….Glăi pơ plơi pla, tuai čuă ngui amra ƀuh hmua pơdai mơtah ƀơi tơkai čư̆, nao lăng ană plơi pla mơnuih mrai, mơñam rêu rô. Truh mơmŏt mlăm, tuai čuă ngui dưi mut hrŏm mông atông čing hăng ƀong huă hrŏm hơdôm gơnam ƀong jơman mơng djuai ania M’nông./.