Tơlơi ngă yang huă asơi hle mơng djuai ania M’nông hơmâo pơphun lơ̆m tha plơi hăng pô sang phai yang, lăi pơhmư̆ yang rơbang pơ hmua brơi ba glăi bơngăt pơdai pơ sang. Ƀơi gai rơñan tông pioh pơdai hơmâo pơhrup hăng lu djuai bơnga, hơmâo pơkra hăng kram, krih jing lu ƀĕ gai, teng gai kram săn hrup hăng bơnga pơdai. Tui hăng tơlơi pơmin mơng djuai ania M’nông, pơhrup tui anun kiăng djă bơngăt pơdai amăng tông, ƀu brơi bơngăt pơdai dŏ ča čot pơ rơngiao. Ngă yang huă asơi hle hơmâo pơphun lơ̆m ƀing yă, amĭ tăp pơdai, tơnă briah hle pơdai phrâo yuă, laih anun prăp lui gơnam ngă yang. Pô đah rơkơi amăng kơnung djuai pô sang dŏ ƀơi gơnam pơdă yang, iâu yang rơbang glăi huă asơi hle.

“Pơdai pơ hmua tơsă laih, tơmun prong baih, phun tơbâo mih baih, truh bơyan pĕ ƀong hơpuă yuă laih, gơmơi ngă yang huă asơi hle iâu ơi yă, yang rơbang glăi mơñum, glăi ƀong, rơkâo ba glăi bơngăt pơdai pơ sang. Hrơi anai gơmơi ƀong asơi hle, čô̆ brơi tơgă ƀong hlâo, gơmơi ƀong tơdơi, brơi jông ƀong hlâo, gơmơi ƀong tơdơi, brơi gai huar ƀong hlâo, gơmơi ƀong tơdơi, brơi thong ƀong hlâo, gơmơi ƀong tơdơi, ƀing gơmơi iâu gih ƀong asơi hlâo, mơñum tơpai hlâo, gơmơi pơpŭ brơi ƀong drah mơnŭ...”.

Phai giong, pô phai djă mơnŭ, mă thong trơ̆i drah, pik aset drah mơnŭ, giong mơng anun hơprah nao ia tơpai ƀơi gai rơñan tông pơdai, ngă tui anun kiăng yang pơdai dŏ glăi hăng sang anŏ, kiăng bơyan truh dong hơjan klă ngă hiam, pơdai mơboh jor kơtor mơboh lu, pô sang hiam drơi jăn pran jua.

Ngă yang huă asơi hle mơng djuai ania M’nông juăt pơphun amăng dua hrơi: hrơi blung a ngă yang glai, yang ia, yang pơdai pơhmua, asơi hơmâo pơdă pioh ngă yang, giong anun rim čô mơnuih nao hơpuă pơdai ha kơpot pioh nao amăng bung, arăng iâu jing “ba pơdai glăi pơ sang”. Hrơi tal dua, tơdơi kơ ba glăi pơdai pơ sang, pô sang ngă yang huă asơi hle, iâu kơnung djuai, neh met wa amăng plơi nao ngui, ƀong djơ̆ pran mă bruă glêh glar tơdơi kơ ha thun.

Ơi Y Tiêng, dŏ ƀơi să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô, tơring čar Dak Nông brơi thâo, “ngă yang huă asơi hle” jing hrơi ngui ngor prong mơng djuai ania M’nông. Arăng amra nao pơ rim boh sang amăng plơi, ƀong asơi hle amăng thun, hơ-ơč hiam drơi jăn, kiăng sa thun bơyan hơmâo ƀong hơmâo huă.

“Ngă yang pơdai, iâu bơngăt pơdai đưm adih yông biă mă, jing hrơi ngui ngor prong amăng plơi, hrup hăng hrơi tê̆t rơnuk anai mơtăm yơh. Tơdơi kơ iâu bơngăt pơdai glăi pơ sang baih, hơpuă pơdai tơsă blung a pơ hmua glăi tăp pơdai, tơnă asơi phrâo kiăng iâu abih bang mơnuih amăng plơi rai huă hrŏm. Blung a lĕ ngă yang huă asơi hle, giong anun phrâo kông krah kơ ană tơčô kiăng hiam drơi jăn, hơmâo mơnong ƀong huă lu biă, kah hăng asơi điơ̆, mơnong bui, tơpai...dưm kơ yang rơbang”.

Mơnuih djuai ania M’nông hơmâo djă lu yang rơbang, djŏp mơta lêng kơ hơmâo yang soh, tơlơi anet prong lêng kơ iâu yang glăi lăng. Rơngiao kơ hơdôm gơnam dưm yang hơmâo neh met wa prăp lui lĕ anih ngă yang hơmâo prăp lui klă mơn. Ơi Bơ̆ Khiêm, ƀon U3, tơring kual Ea Tling, tơring glông Čư̆ Jut, tơring čar Dak Nông brơi thâo:

“Hlâo kơ hrơi ngă yang ha wơ̆t hrơi tơjuh, arăng pơdong sa phun gong hơdrai, kiăng lăi pơthâo kơ yang rơbang glăi mơñum ƀong hăng ană plơi pla. Gong hơdrai anai glông biă, tơdŭ ñu hơmâo pơhrup lu bơnga, rup čim, rup hrơi sa pơkra hăng kram, hơmâo pik ia iŏm hiam biă, hơmâo teng greng, hơmâo rup bơnga pơdai pơkra hăng kram mơn. Tŏng krah phun hơmâo jam phai yang mơñam hăng kram pioh akŏ bui ƀudah kơbao rơmô, asơi, tơpai čeh hơmâo akă ƀơi gŏng, hăng djŏp djuai hla rok, boh troh mơ̆ neh met pla mă pô kah hăng trŏng, get, plôi...”.

Tơlơi ngă yang hơmâo prăp lui klă, ư-ang biă mă, yua anai lĕ tơlơi ngă yang hơmâo lu yang glăi ƀong mơnum kah hăng: yang čư̆, yang glai, yang ia,...pơƀuh tơlơi čang rơmang mơng ană plơi, kiăng yang lăng ba, puh đuăi atâo brâo sat, hlô mơnong sat. yă Thị Bah, ƀơi să Dak Ndrung, Dak Song, Dak Nông brơi thâo:

“Ngui ngor huă asơi hle pơƀuh pran jua thâo kiăng kơ yang pơdai hăng yang rơbang pơkŏn, ngă yang kiăng hiam drơi jăn pran jua, tơdah sang anŏ hơmâo lĕ ngă yang hăng bơbui, ƀu hơmâo lĕ ngă yang hăng mơnŭ, kiăng yang pơdai ñu dŏ sang anŏ, kiăng sang anŏ trơi pơđao yâo mơ-ak”.