VOV4.Jarai - Tết blan prơmi pơphun amăng blan 8 blan di rim thun lĕ tal jơnum ngui pioh kơ čơđai muai, samơ̆ ăt dưi hmâo mơn lu mơnuih čang rơmang. Anai ƀu djơ̆ kơnong kơ tal pioh čơđai muai ngui ngor hơdơ̆ pô hor, mơ-ak hăng hơdôm mơta gơnam ngui ngor, tơlơi ngui ngor kah hăng: Apui kơđen dian bôh pơtŭ, rŭp hla pơ-ar, rŭp truă ƀô̆, suang ania jơgrai amăng mlăm jơnum ngui blan prơmi ... ôh mơ̆ ñu dô̆ jing tơhnal kiăng ƀing mơnuih amăng sang anô̆ Việt gum hrom jum dar pioh čơkă hơdôm bôh ƀañ trung thu ƀâo hiam jơman. Tơdah lăi djơ̆ mơn, rim anih anom amăng đơ đam dêh čar hmâo sa hơdră čơkă Tết blan prơmi pha ra, samơ̆ biă ñu khom lăi nao hơdră mơnuih ƀôn sang Tuyên Quang pơphun hăng čơkă Blan prơmi rim thun.

Ƀu djơ̆ kơnong kơ dua hrơi lơ 14, 15 blan prơmi blan 8 ôh, Jơnum ngui Thành Tuyên hmâo sit nik pơphun mơng lơ 4/9 ƀơi Tuyên Quang hăng lu bruă mă bôh thâo pha ra, bă tơlơi ngă pơhư̆č. Amăng lu rơwang hrơi tơjuh rơgao, mơmot hơpă ƀing čơđai anet ƀơi Tuyên Quang ăt dưi dô̆ ƀơi hơdôm bôh rơdêh pơhrôp apui kơđen trung thu pha ra djă hyu, găn nao hơdôm ară jơlan phun amăng ƀôn prong. Brơhao brơhao pơhiăp tlao, adôh suang tui tơlơi yun suang ƀơi hơdôm bôh rơdêh anun ƀơƀlip ia mơtah mriah, gum hrom hơdôm gơnam ngui anăp nao mlăm jơnum ngui blan prơmi, ƀing čơđai anet hlơi hlơi leng kơ hur har pran jua.

“Thun anai grŭp kâo pơhrôp rup rơdêh ania jơgrai, kâo hor biă đĭ amăng rơdêh pơhrôp anun đuăi hyu djop amăng ƀôn prong lăng hơdôm rŭp rơdêh pơhrôp hiam, kâo hor biă. Thun anai kâo dưi đĭ hyu 6 wot amăng rơdêh pơhrôp anun hyu djop anih amăng ƀôn prong laih”.

Rŭp pơhrôp apui kơđen trung thu rô hyu amăng plơi prong 

Bơ̆ ƀơi anai lĕ tơlơi pơhiăp mơng sa čô čơđai muai pơkon:

“Ƀơi ƀut kâo dô̆ thun anai pơkra rŭp akan čep hlư̆ jing ania jơgrai. Anai lĕ tal 2 kâo dưi dô̆ amăng rơdêh pơhrôp rŭp akan anai, hơdôm bôh rơdêh pơhrôp hiam biă, kâo kiăng thun anai lu mơnuih bơni hơdră ƀơi ƀup gơmơi pơhrôp”.

Hơdôm bôh rơdêh pơhrôp apui kơđen trung thu dưi hmâo mơnuih ƀôn sang pơčeh mă mơng amăng hơdôm tơlơi ruai đưm, gru grua đưm hăng mơng tơlơi hơdip mơda, bruă mă mơng mơnuih ƀôn sang amăng rim rơwang gru grua kah hăng: Ania jơgrai amăng jơnum ngui Thành Tuyên, Song Lân jơnum ngui, Akan čep hlư̆ jing ania jơgrai, pơdô̆ rơkơi bơnai tơkuih, čim kô̆ atông hơgor... Lu gru rŭp dưi mă yua hmâo akô̆ tlôn phrâo rơnuk anai mơ̆ ăt djă pioh mơn gru grua đưm phiăn juăt mơng plơi pla Tuyên Quang hăng djuai ania Việt Nam. Rim hơdră hmâo bôh tŭ yua mơ̆ mơnuih ƀôn sang kiăng lăi pơthâo, anun lĕ čang rơmang čơđai muai – hơdôm čơđai muai pơgi kơdih anai thâo hluh kơ gru grua, hrăm tui mơnuih nao hlâo pơdŏng lŏn ia.

 “Hơdră pơhrôp rŭp mơng grŭp 1 phường Tân Quang lĕ drah kơtăk lạc hồng, Hơdră pơhrôp hmâo bôh tŭ yua kiăng čơđai thâo hluh phun akha ania jơgrai ană yang, čang rơmang ƀing čơđai tô̆ tui yak ơi yă nao hlâo kiăng lŏn ia jai hrơi pơdrong asah kơtang pơđĭ kyar hrưn hyu ataih hloh.

 “Hơdră pơhrôp rŭp mơng ƀing gơmơi lĕ hơdră plơi pla, yua kơ ƀing gơmơi ră anai glăk đing nao bruă đang hmua, mơnuih ngă đang hmua hăng plơi pla, hmâo mă yua hơdră phrâo 4.0 kiăng ngă brơi đang hmua, ngă hiưm hơpă djru pran mă bruă mơ̆, ba glăi lu gơnam tam. Hluai tui anun ƀing gơmơi kiăng ƀing hlăk ai thâo kơ pran jua tuh rơyuh mơng mơnuih nao hlâo, pơjing pran đăo gơnang kơ hlăk ai, hmâo pơgi kơdih phrâo kiăng ană tơčô lom prong đĭ hơdor glăi kơ asar braih hmâo rông laih kiăng jing mơnuih, pioh pơđĭ kyar truh tơhnal phrâo dlông hloh”.

Rŭp pơhrôp apui kơđen trung thu rô hyu amăng plơi prong 

Nao hrom hăng hơdră pơhrôp rŭp apui kơđen trung thu rô hyu jum dar plơi prong, mơnuih ƀôn sang buh hơdôm blah băn ao mơng djop djuai ania – gum hrom adôh suang, pơjing tơlơi mơ-ak hur har pran jua. Lu mơnuih ƀôn sang lăi lĕ tơlơi anai pơdah pran jua gum hrom hơbit kơplah wah djop djuai ania hơdip hrom amăng kual lŏn Thành Tuyên. Yă Phùng Thị Hoan, ƀơi ƀut mrô 15, phường Tân Quang, plơi prong Tuyên Quang brơi thâo:

“Kâo buh sum ao djuai ania Mèo. Anai lĕ sum ao djuai ania Thái. Adơi amai leng kơ buh sum ao djuai ania pô, rim grŭp, rim phường leng kơ hmâo gru ia pha ra, gơñu buh sum ao djuai ania pô pơ ala kơ djop djuai ania tơring čar Tuyên Quang, čang rơmang Tuyên Quang dưi djă pioh tơlơi gum hrom hơbit ngă brơi tơring čar jai hrơi jai pơdrong asah kơjăp kơtang”.

Hơdôm hrơi rơgao, hmâo lu mơnuih mơng djop anih anom amăng lŏn ia nao pơ̆ plơi prong Tuyên Quang kiăng gum hrom jơnum ngui hăng ĕp lăng djop mơta gơnam mơng plơi pla. Hơdôm hơdră pơhrôp hmâo rŭp, rơnoh prong anet, kơnuih ngă pơhư̆č ƀu djơ̆ hăng čơđai muai ôh mơ̆ ñu dô̆ ngă lăp djă pioh hăng tuai hyu čuă ngui dong:

“Rai pơ̆ Tuyên Quang mưm ƀuh ayuh hyiăng dik dak mơng jơnum ngui, đut mơta lăng mơng jơlan hơdră prong. Hơdôm hơdră pơhrôp lu mơta, mơng hơdôm rŭp pơhrôp ƀuh juăt hăng gru grua phiăn juăt kah hăng akan čep, apui kơđen dian, ƀudah hơdră pơhrôp rŭp ania jơgrai, rŭp pơhrôp nao hrom hăng mơnuih ƀôn sang đưm kah hăng pơdô̆ rơkơi bơnai tơkuih, rŭp phrâo ƀuh mơnuih ƀôn sang ƀơi Tuyên Quang djop mơnuih ƀôn sang pơpŭ hăng djă pioh gru grua phiăn juăt yôm phăn mơng djuai ania, jơnum ngui blan prơmi hmâo mơnuih ƀôn sang đing nao lĕ ta pơmin djop mơnuih đing nao biă kơ čơđai muai”.

Lu sang anô̆ hmâo ba čơđai muai nao kiăng lông lăng kơ mlăm blan prơmi tui phiăn juăt mơng djuai ania ƀơi plơi prong Tuyên Quang, Jơnum ngui mơ̆ ƀu djơ̆ pơ̆ hơpă leng kơ hmâo soh ôh. Amai Nguyễn Thị Thu Trang, ƀơi Hải Phòng hăng ƀing ană bă lăi pơthâo:

“Gum hrom trung thu Tuyên Quang, kâo ƀuh čơđai dô̆ čang biă, trung thu mơnuih prong pioh kơ ƀing čơđai. Sit yơh hmâo tơlơi gal ta nao ngui pơ̆ Tuyên Quang tal mơ-ak hrơi pioh kơ blan prơmi, kiăng ƀing ană bă hmâo anô̆ djă pioh, glăi ruai glăi kơ ƀing gơyut ƀơi Hải Phòng”.

Tơlơi mơng bruă Jơnum ngui Thành Tuyên lar hyu djop amăng plơi prong, bă kơ ia mơtah mriah, jua mơñi hrơi jơnum ngui – sa gru grua bôh thâo pha ra, djru Tuyên Quang lăi pơthâo hăng mơnuih ƀôn sang hăng tuai hyu čuă ngui amăng lŏn ia hăng dêh čar tač rơngiao kơ gru rŭp plơi pla, ană mơnuih, biă ñu lĕ hơdôm bôh thâo đưm, gru grua, phiăn juăt mơng plơi pla ngă hơkrŭ./.

            VOV1: Čih – Siu H’ Prăk: Pơblang