Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua gah djuai ania Čăm Bình Thuận
Thứ bảy, 06:00, 21/10/2023 Đoàn Thụy Sĩ-VOV TP HCM/Siu H’ Prăk pơblang Đoàn Thụy Sĩ-VOV TP HCM/Siu H’ Prăk pơblang
VOV4.Jarai – Neh wa djuai ania Čăm ƀơi tơring čar Bình Thuận hmâo lu phiăn ngă yang amăng tơlơi hơdip mơda. Rim phiăn ngă yang hmâo bôh yua pha ra mơ̆, Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua (Čăm ñu iâo Palaw sah) gah djuaia nia Čăm tơring glông Tuy Phong ngă tui lĕ sa gru ƀuh rơđah hloh. Phiăn ngă yang dưi pơphun ƀơi bah ia gah să Phước Thể, tơring glông Tuy Phong. Gru pha ra mơ̆ng phiăn ngă yang anai lĕ tơlơi tum pơƀut wot dua bruă mơ̆ng 2 tơlơi đăo Bàlamôn hăng Đăo Islam (Bàni) gum hrŏm ngă yang.

Sit 7 thun sa wot, tui phiăn juăt, djuai ania Čăm ƀơi tơring glông Tuy Phong, tơring čar Bình Thuận glăi pơphun ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua. Anai dưi lăng lĕ phiăn ngă yang yôm phăn hăng plơi pla djuai ania Čăm. Pô ngă yang Thường Xuân Hữu, Khua Khul đăo Bàlamôn tơring čar Bình Thuận brơi thâo:

 “Phiăn ngă yang anai 7 thun pơphun sa wot. Hlâo adih yua kơ tơlơi hơdip mơda tơnap tap anun neh wa ƀu hmâo pơphun ngă yang anai, truh thun 2023 anai kah mơ̆ng pơphun ngă glăi Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua ƀơi bah ia anai. Phiăn ngă yang anai prong biă, ƀu amuñ ôh pioh ngă yang. Kiăng ngă yang khom hmâo djop mơnuih mă bruă gah djuai ania Čăm Bàlamôn hăng Čăm đăo Islam (Bàni) pơkĕ hrŏm, gum hrŏm hơbit, pơlir hơbit pơsit hrơi blan pioh ngă yang”.

Tui phiăn juăt, Ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua dưi pơphun amăng 2 hrơi. Rim tơlơi đăo amra pơdŏng sa anih dô̆ ngă yang pha ra hăng ngă yang tui phiăn juăt mơ̆ng tơlơi đăo pô, samơ̆ hluai tui kơ akô̆ tlôn hơđong, gah yŭ tơlơi git gai mơ̆ng pô apăn akô̆.

Phiăn ngă yang anai pơphun hăng bruă ƀing yang Kapah, Paseh (ƀing apăn bruă Čăm đăo Bàlamôn) ngă yang tống ôn, kih ƀuah jum dar kual lŏn ngă yang, kiăng pơkiăo đuăi tơlơi sat, ba truh tơlơi rơnuk rơnua kơ bruă pơphun ngă yang. Kiăo tui anun, ơi Ka-ing (pô apăn bruă Čăm đăo Bàlamôn) ngă tui Riji Harei kah hăng sa phiăn lăi pơthâo hăng ƀing yang rơbang kơ bruă ruah mă anih pơphun ngă yang ăt kah hăng bôh than ba truh mơ̆ng bruă pơphun. Pơđut phiăn ngă yang Riji Harei lĕ truh wot hơdôm mơnuih git gai amăng rim tơlơi đăo ha amăng plĕ pơphun hơdôm phiăn ngă yang mơ̆ng pô. Abih bang hơdôm phiăn ngă yang leng kơ anăp nao neh wa rơkâo tơlơi suaih pral, rơkâo brơi hơjan klă pơ-iă hiam, pơhrui glăi pơdai jor, kơtor lu, brơi mơnuih hyu mă akan hơdang hơđong pran jua hrưn đĭ gơgrong ƀơi ia rơsĭ.

Djuai ania Čăm ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua yôm phăn biă. Hlâo adih, abih bang kah hăng hơdôm bôh plơi pla djuai ania Čăm leng kơ pơphun, biă ñu hơdôm bôh plơi hơdip giăm ia rơsĭ. Gơñu pơmin ơi yă hlâo adih mơ̆ng gơñu ăt hơdip hăng bruă hyu mă akan ƀơi ia rơsĭ. Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua dưi pơphun ƀơi bah ia ăt lĕ kiăng hơdor glăi ơi yă đưm hăng rơkâo gơñu lăng ba kơ ană tơčô bơwih ƀong huă đĭ kyar. Nai tha prin, Nai prin tha Thành Phần, Khua hơđăp Anom kơsem min Việt Nam hăng Đông Nam Á brơi thâo:

 “Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua anai hmâo mơ̆ng đưm laih, plơi pla Čăm hơpă leng kơ pơphun sôh (plơi Čăm ƀơi Parang, Parik, Kraong, Pajai) samơ̆ ƀơƀrư̆ tơdơi anai rơngiă tui, kơnong kơ dô̆ glăi ƀơi hơdôm bôh plơi pla Čăm kual tơring glông Tuy Phong dô̆ ngă yang. Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua dưi pơphun ƀơi bah amăng ia rơsĭ (anih hmâo ia krông rô nao pơ̆ ia rơsĭ). Bôh than phiăn ngă yang anai rơkâo brơi lŏn ia rơnuk rơnua, hơjan klă pơ-iă hiam, pơhrui pơdai jor kơtor lu. Phiăn ngă yang anai hmâo bôh yôm dơlăm, pơdah tơlơi gum hrŏm hơbit mơ̆ng dua tơlơi đăo Bàlamôn hăng đăo Bàni”.

Ƀu brơ-ik kah hăng Phiăn ngă yang Katê ƀudah Ramưwan ôh, samơ̆ Phiăn ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua hmâo pơhmăi truh pran jua prong biă amăng plơi pla djuai ania Čăm amăng đơ đam tơring glông, djru hruă kơjăp pran gum hrŏm hơbit kơplah wah 2 tơlơi đăo amăng plơi pla djuai ania Čăm. Amai Thường Thị Mỹ, dô̆ ƀơi plơi Lạc Trị, să Phú Lạc, tơring glông Tuy Phong brơi thâo:

 “Nao pơhmư̆ lăng phiăn ngă yang anai ta ƀuh tơlơi mơ-ak ñu klă biă. Rơgao kơ anai, djă pioh phiăn juăt mơ̆ng djuai ania Čăm kơ rơnuk ană tơčô tơdơi anai. Djuai ania Čăm ƀơi anai hmâo 2 tơlơi đăo, sa bơnah lĕ Bàni sa bơnah lĕ Bàlamôn mơ̆ tum pơƀut glăi pioh pơphun sa phiăn ngă yang djơ̆ mơ̆ng lăi hă klă biă”.

Djuai ania Čăm ƀơi tơring glông Tuy Phong hmâo rơbêh kơ 2.000 bôh sang anô̆ hăng rơbêh 10.000 čô mơnuih. Amăng hơdôm thun rơgao, hrŏm hăng tơlơi lăng ba mơ̆ng Ping gah, Kơnuk kơna, tơlơi hơdip mơda neh wa djuai ania Čăm ƀơi tơring glông Tuy Phong, tơring čar Bình Thuận dưi pơđĭ tui abih bang djop mơta bruă bơwih ƀong, bôh thâo, mơnuih mơnam.

Bruă ngă yang rơkâo tơlơi rơnuk rơnua ƀu djơ̆ kơnong kơ pơkiăo đuăi hơdôm tơlơi ƀu klă, hơdôm tơlơi ƀu tơphă amăng tơlơi hơdip mơda rim hrơi, hơdôm tơlơi ngă ƀu gal kơ ană mơnuih ôh mơ̆, ñu dô̆ jing hơdôm tơlơi rơkâo brơi kơ tơlơi suaih pral, brơi hơjan klă pơ-iă hiam, pơhrui glăi pơdai jor kơtor lu. Biă ñu tơlơi mut hrŏm, gum hrŏm hơbit, pơlir hơbit kơplah wah dua tơlơi đăo amăng djuai ania Čăm. Mơ̆ng anun, hruă kơjăp pran gum hrŏm hơbit kơplăh wah hơdôm bôh plơi Čăm./.

Đoàn Thụy Sĩ-VOV TP HCM/Siu H’ Prăk pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC