VOV4.Jarai-Rơbêh 30 thun rơgao, mơnuih kơhnăk Y Thái Êban, dŏ pơ plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak pơtum pran jua tơlơi pơmin, ia rơgơi tơlơi kơhnâo mơ̆ng ñu kiăng djă pioh hăng pơđĭ tui bruă trah kyâo ngă rup trah, pơjing mơ̆ng tơlô̆ kyâo đôč đač jing hĭ gơnam pơhrôp hiam, ngă lu mơta rup rap hiam klă hơ̆k hơr. Ñu lĕ sa amăng ƀiă mơnuih đôč ƀơi Dak Lak thâo trah rup laih anun hur har dŏ djă pioh bruă ngă rup trah hăng kyâo, pioh sĭ ĕp prăk mơ̆ng bruă ngă anai.

Dŏ ber khôm plah wah khul rup trah hăng kyâo lu kơnuih, hơbô̆ pơdah rai, mơnuih kơhnăk Y Thái Êban, juăt iâu ơi Lin, dŏ pơ ƀuôn Kmrơ̆ng Prong B, să Ea Tu, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tơring čar Dak Lak lăi pơthâo hơdôm mơta rup rap ñu pơjing rai, anŏ pia mơ̆ng rup anun kah hăng rŭ pô phai yang hăng đah kơmơi djru bruă phai yang. Ñu brơi thâo, anai lĕ hơdôm boh rup ñu trah pơkra ñu khăp kiăng hloh, rup ñu ba pơplông hơmâo mă pri dua ƀơi Mông pơplông trah rup kyâo djop djuai ania kual Dap Kơdư thun 2017.

Mơnuih kơhnăk ơi Y Thái Êban lăi pơthâo rup trah hăng kyâo ñu pô pơkra

Mơnuih kơhnăk Y Thái ră ruai, hlăk dŏ čơđai, ñu juăt kiăo tui met, anong hyu amăng glai koh kyâo pioh ngă rup trah dưm pơ pơsat. Yua ƀuh hăng hor kơ tơlơi trah rup, ia rơgơi tơlơi kơhnâo pô trah rup pơhrôp brơi ƀơi rup trah pha drơi pha mơ̆n tơlơi pơƀuh bơngăt jua ñu, anun ñu ĕp lăng tong ten hơdră arăng trah ƀoh, ngă rup hrup hăng hơmâo bơngăt jua mơ̆n. Lu wơ̆t ñu djă jông, djă thong ƀoh pơkra rup hăng tơngan phrâo ngă, anun yơh ƀu jing ôh, răm hĭ đôč lu tơlô̆ kyâo trah rup.

Ƀu pơtah hơtai ôh, ñu ăt trah, ăt ƀoh, khuer pơjing rup hrăm tui anong wa, mơ̆ng ama mơ̆ng met nao hlâo tuč rơnuč ăt hơmâo mơ̆n rup trah ngă giong  hĭ. Na nao tui anun, rơbêh 30 thun rơgao, bruă trah rup kyâo jing sa bruă mă ñu hor hăng ba glăi boh tŭ yua kơ pô, djru kơ kơtưn hloh, gir run pran jua djă pioh laih anun pơđĭ kyar tui.

“Sa tơlơi pơmin pơčeh phrâo phara biă mă pran jua kâo kiăng, mă tơlô̆ kyâo trah ƀoh mơtam ƀu tơguan kač ling hlâo ôh. Sit mơ̆n ta khom gir tơlơi tơnap yơh, yua anŏ ta kiăng djă pioh, pơgang lui gru ama grua amĭ djuai ania ta anai. Kâo hŭi kơñ pơgi či rơngiă tui, ta tha laih ƀu anăm trah dơ̆ng tah, ƀu dưi djă pioh anŏ anai, ƀu dưi rơngiă ôh pioh kơ ană tơčô tơdơi adih thâo ƀuh glăi, kah hăng đưm adih kâo ƀuh anong wa, ama met kâo hơmâo ngă, kâo djă pioh glăi truh ră anai kâo dŏ hơdor na nao hăng ngă tui mơtam”.

Ơi Y Thái Êban lăi glăi tơlơi tơña mơ̆ng pô čih tơlơi pơhing

Gong phun jua pơhiăp Việt Nam

Thun 2015, dơ̆ng mơ̆ng pơphun pơplông trah rup kyâo blung a arăng pơphun amăng hrơi mông Jơnum mơak pơpŭ kơ bruă kơphê Ƀuôn Ma Thuôt, mơnuih kơhnăk Y Thái jai hur har kơ bruă ngă rup trah, yua kơ ñu ñu hơmâo laih anin pơdah bruă trah rup kyâo, thâo lu hloh hăng hơduah ĕp lu hơbô̆ rup či pơkra arăng rơkâo blơi. Ñu ăt lu wơ̆t laih pơ ala kơ tơring čar Dak Lak nao ngă hrom pơplông hăng hơmâo mă pri apah bơni rup trah hiam đưm kual Dap Kơdư. Truh ră anai, bruă trah rup hăng kyâo ƀu kơnong tơlơi mơak đôč jing bruă ngă ba glăi rơnoh prăk pơhrui kơ sang ñu dơ̆ng.

Kiăng trah pơjing rup hiam, mơnuih kơhnăk Y Thái kơnong mă yua jông, thong ƀoh thong pat, jơi čao pơjing rai rup hăng anŏ kiăng pia pơhrôp brơi kơ rup trah pơƀuh brơi kơ tuai lăng hơmâo bơngăt jua hiam phara soh ƀu tơguan kač lui hlâo ngă gru. Rĭm kơ rup trah sa ba sa bơngăt jua phara mơ̆n, sa tơlơi ră ruai, sa bruă ngă amăng tơlơi hơdip đưm plơi pla, sa gru grua hiam djă pioh….jĕ giăm hơmâo biă mă amăng tơlơi dŏ dong ƀong huă rĭm hrơi djuai ania Êđê. Yă H’Yâo Ƀyă, bơnai mơnuih kơhnăk ơi Y Thái lăi:

“Ñu thâo pơkra djop mơta gơnam yua hăng kyâo tui hluai tơlơi pơmin ñu pơčeh rai, ƀoh pơkra rup ƀơi bah amăng sang, amăng phă truh kơ drơi rup dŏ phara lêng kơ hơmâo bơngăt jua hơdip soh. Kâo pô hai pơtrut pran jua ñu mă bruă hăng pơtô glăi 2 čô ană đah rơkơi dơ̆ng, anun yơh abih sang anŏ gơmơi dong yua soh, pơtrut pran jua ñu djă pioh gru ama grua amĭ, tơdah ñu ƀu ngă lĕ ƀu hơmâo pô djă pioh glăi ôh”.

Gru rup pô phai yang, ơi Y Thái hlăk trah pơkra lơ̆m Pơplông  trah rup kyâo djop djuai ania kual Dap Kơdư thun 2017

Tui hăng ơi Y Thái, yua rup trah hăng kyâo ƀu hơmâo pô yua đơi dơ̆ng tah anun yơh arăng lui raih hĭ, či rơngiă tui ia rơgơi tơlơi kơhnâo anai. Ră anai, ñu hok mơak biă mă yua ƀuh lu hlăk ai čơđai ră anai hăng tuai hor mơ̆n kơ rup trah. Yua thâo rơnoh yôm ñu kơ tơlơi hơdip pran jua hăng rơnoh yôm tơlơi bơwih ƀong huă mơ̆ng bruă anai, anun yơh ñu pơtrut ană bă hăng mơnuih amăng plơi thâo djă pioh, hlơi hor hăng tŭ añ kơ bruă tơnap, kiăng hrăm tui, ñu amra pơtô mơtam, kiăng kơ hơmâo mơnuih djă pioh gru grua thâo thăi pơkra rup trah.

Ơi Bùi Văn Hượng, mơnuih apăn bruă gru grua să Ea Tu, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, brơi thâo, mơnuih kơhnăk ơi Y Thái hơmâo pơgôp prong biă mă bruă djă pioh gru ama grua amĭ đưm djuai ania Êđê amăng să:

“Mơnuih kơhnăk ơi Y Thái hur har biă mă ngă hrom bruă djă pioh trah rup lăi pha, gru grua hiam djuai ania Êđê ăt hnun mơ̆n amăng să anai. Ơi Y Thái ră anai ăt dŏ ngă bruă djă pioh rơnoh yôm trah rup hăng kyâo kiăng lăi pơthâo kơ lu mơnuih lăng rup ñu pơjing laih anun bơwih brơi kơ bruă tuai čuă ngui kơñ pơgi. Ră anai, amăng să Ea Tu lĕ ƀu hơmâo mơnuih kơhnăk pơpă dơ̆ng tah thâo trah rup hăng kyâo rơngiao kơ ơi Y Thái yua kơ anun, să pơtrut pran jua, pơsur ñu khom djă pioh, pơđĭ tui tơlơi thâo mơ̆ng pô”.

Pơpŭ bơni djă pioh rơnoh yôm gru grua đưm djuai ania, mơnuih kơhnăk ơi Y Thái ăt greh gruñ “Mơ-it bơngăt jua” kơ rup trah hăng kyâo ñu. Ñu hơduah ĕp, djă pioh hơdôm gru rup đưm đă, pioh trah rup hla tui, pơjing rai tơlơi ră ruai pioh kơ djop mơnuih thâo. Hăng ñu lĕ, bruă trah rup hăng kyâo pơtâo jing bruă kiăng djă pioh gru grua đưm laih anun pơtô glăi kơ ană tơčô rơnuk tơdơi thâo ƀuh glăi bruă mă, tơlơi dŏ dong ƀong huă, tơlơi hơdip mơda plơi pla djuai ania pô.

H’ Xíu pô čih-Nay Jek: Pơblang