Phun kram drơi juăt čăt kơtuai hang čroh ia, tui anun rơbung kram drơi lĕ djuai rơbung juăt yua amăng mông ƀong huă rim hrơi mơng djuai ania Bơnông ƀơi tơring glông Buôn Đôn, tơring čar Daklak. Tui hluai kơ rim djuai rơbung kram, rơbung djrao, rơbung jut... mơ̆ hna, hơ-uh, hơ-om, ƀudah ngă xăm... jing lu añăm ƀong jơman biă. Khă hnun hai, añăm rơbung hơ-om lĕ añăm ƀong kơnong dưi ƀong amăng rơnuč thun đôč (blan 11 ƀudah pơđut bơyan hơjan).

Añăm rơbung anai ƀu ruah mơnuih ƀong ôh, samơ̆ tơnap hyu ĕp wok biă. Yă Amĭ Sivon, ƀơi Buôn Trí B, să Krông Na, tơring glông Buôn Đôn, tơring čar Daklak brơi thâo: Kiăng hmâo rơbung kram hơ-om thơ khom hyu dlai ataih.

 “Phun rơbung mơ̆ dô̆ mơda đơi hă amra ƀu thâo hơ-om ôh. Rơbung yua hơ-om lĕ khom djơ̆ rơbung suăng, hơ-om giong ƀâo jơman biă. Rơbung mơng lŏn, hmâo rơwang dlông hmâo dua gam ha mơkrah găp ƀrô̆, tơdah tha đơi ƀu dưi pơkra ôh. Djuai rơbung anai amra hơ-uh, hna, rơtuk jing añăm ƀong pơkon ƀong dưi mơn, samơ̆ amra ƀu jơman ôh kah hăng ta hơ-om ôh. Hăng djuai rơbung pơ-ô ăt dưi hơ-om mơn, samơ̆ ƀu jơman kah hăng rơbung kram drơi anai ôh”.

  Ƀơi Dăp Kơdư, tơdơi kơ hơdôm hơtal hơjan akô̆ bơyan, hơdôm amur rơbung kram pơphun čăt. Tơdah kiăng ƀong hơdôm rơbung hle, khom klơi mă mơng lŏn jum dar amur kram, amra hmâo rơbung mơda hăng hăč. Bơ̆ kiăng hmâo añăm rơbung hơ-om lĕ khom mă djuai rơbung tha hloh, rơbung čăt dlông đĭ mơng 1m hăng lu hloh. Lom anun phun rơbung hmâo ia kơñĭ, amăng sol ñu hmâo amăng drong. Djuai ania Bơnông hmâo tơlơi găn rơgao pơkra añăm anai lăi pơthâo: Tơdah rơbung akă dlông, sol amăng lăm akă hmâo amăng drong thơ, lom hơ-om tơnap tơsă biă, phĭ dong hăng ƀu ƀâo jơman ôh. Lom mă djuai rơbung anai arăng amra yua thong pioh koh găn ƀudah arăng wưh ƀơi phun rơbung kiăng rơbung joh mă (črăn joh anun lĕ rơbung mơda, amra yua pioh hơ-om). Črăn mơda hloh mơng rơbung dlông năng ai ñu dua gam tơngan.

 Yă Amĭ Sivon ƀơi Buôn Trí B, să Krông Na, tơring glông Buôn Đôn, tơring čar Daklak lăi pơthâo: Kiăng hơ-om rơbung, khom krom apui prong, blư̆ nao blư̆ rai kiăng rơbung tơsă dưm kơnar, amăng lăm ñu kơñĭ hăng ƀâo phu. Tơdơi kơ hơ-om giong, đek hĭ băn ñu khiă, ba nao rao rơgoh, tơdơi kơ anun yua thong blah črek añĕ găp pioh ƀong.

 “Rơbung čăt đĭ mơng lŏn hơbơi rơbung prong hloh amra hmâo mơn mơng 4-5 kg. Tơdah ƀong ƀu abih thơ ta hơ-om pioh lui ƀong tui ƀơƀrư̆. Rơbung tơdơi kơ wok ba glăi khom hơ-om mơtăm, tơdah rơgao kơ sa mlăm rơbung tañ tha biă, ñu gliu, hơ-om ƀu tơsă dưm kơnar ôh. Lom ba nao hơ-om khiă hĭ băn rơbung, hơ-om rơbung ƀu tơsă amra kron hĭ, ƀu thâo blah črek, ƀong ñu phĭ. Rơbung hơ-om yua hơbai hăng akan ia krông čroh hnoh hơ-om đĭ, hla ƀâo djop mơta, hmâo djop hra, ngok hăng pơhăng. Tơdah ƀong hrom hăng añăm krop dong hă jai kraih jơman hloh”.

Rơbung kram drơi tơdơi kơ hơ-om, amra pơkra jing hơdôm añăm ƀong pha ra kah hăng hơ-uh, tŭt ia măm, hna hrom hăng mơnong hlô ƀudah akan. Samơ̆ djơ̆ anô̆ hloh lĕ pơkra añăm luk. Anô̆ jơman mơng djop mơta gơnam pơƀâo luk nao hrom jơman, hăč mơng rơbung jing gơnam ƀong bơbuă hăng klă mơ̆ kơnong kơ hmâo hăng rơbung kram drơi tha đôč. Yă Amĭ Sivon ƀơi Buôn Trí B, să Krông Na, tơring glông Buôn Đôn, tơring čar Daklak brơi thâo dong:

“Añăm ƀong anai amuñ pơkra, plĕ nao hrom hăng hla ƀâo anun hlơi hlơi leng kơ mơhao ƀong soh. Ƀơi kual anai hlơi hlơi leng kơ hyu ĕp hăng ƀong ƀudah blơi ba glăi ƀong. Ră anai yap wot djuai ania Yuan hai ăt hor ƀong añăm rơbung hơ-om anai mơn. Rơbung hơ-om ƀong hăng asơi, ƀudah ƀong soh dưi mơn, tŭ kơ ta pơkra djơ̆”.

Rơbung hơ-om lĕ gơnam ƀong mơnuih ƀôn sang mơng sui gah djuai ania Bơnông, juăt biă hăng tơlơi hơdip ƀơi đang hmua. Hăng hơdră pơkra pha ra, anô̆ jơman, hơdôm gơnam ƀong mơng rơbung hơ-om gah djuai ania Bơnông jing laih gơnam ƀong hmâo lu mơnuih hor ƀong. Rơbung hơ-om ră anai jing laih gơnam ba hyu sĭ mơdrô. Tơdơi kơ pơkra giong, rim kg rơbung hơ-om hmâo črek hek añĕ hmâo nua mơng 60.000 truh kơ 80.000 prăk. Tơdah ƀu hmâo ƀong lông lăng rơbung hơ-om ƀơi đang hmua thơ, tuai hyu čuă ngui ăt dưi mơn ƀong lông lăng rơbung anai lom hyu čuă ngui ƀơi tơring glông Buôn Đôn, tơring čar Daklak./.