VOV4.Jarai - Hrŏm hăng hơdôm tơlơi adôh pơpŭ ngă hơkrŭ, lăi nao tơlơi hơdip bơwih ƀong huă, amăng tơlơi adôh mơng djuai ania Bahnar ăt hơmâo lu tơlơi adôh lăi nao rup rap hiam phara mơng plơi pla ala ƀon. Sit biă ñu, hăng hơdôm tơlơi adôh phrâo pơčeh, adôh tui gông brô̆, ƀing rơgơi kơhnâo tui hluai pơčeh mă kiăng pơdah anŏ hiam, kar hăng kač rup hơmâo čư̆ siăng kriang pơtâo, ia krông čroh hnoh, kyâo pơtâo. Mơng anun pơjing rai rup rap hiam hloh mơng plơi pla amăng tơlơi adôh djuai ania Bahnar.

Sa mông hrăm adôh yua ơi A Hưng (djuai ania Bahnar) dŏ ƀơi plơi Kon Rơbang, să Vinh Quang, plơi prong Kon Tum, tơring čar Kon Tum pơphun hơmâo pơhưč hơdôm pluh čô mơnuih mut hrŏm. Hăng pran gơgrong lĕ mơnuih ba jơlan hlâo ơi A Hưng atông t’rưng rah, črâo brơi arăng adôh djơ̆ hăng er gông brô̆ kiăng abih bang hla tui.

Ơi A Hưng pơtô adôh brơi mơnuih ƀon sang ƀơi plơi prong Kon Tum

Hrŏm hăng hơdôm tơlơi adôh mơng đưm hlâo pơpŭ ngă hơkrŭ (ƀu hơmâo gông brô̆), ơi A Hưng ăt pơčeh mă boh pia phrâo lu tơlơi adôh kiăng pơpŭ anŏ hiam  pơplih phrâo amăng plơi pla. Sit biă ñu, ñu pơčeh lu tơlơi adôh kiăng hơdor glăi tơlơi hơdip mơng đưm đă ră hlâo amăng plơi pla ter hang ia krông Đak Bla hing ang.

“Lơ̆m adôh arăng juăt atông hrŏm čing hơdor, atông t’rưng. Hlâo adih yua gông, Organ arăng pĕ. Kâo ƀuh lu mơnuih adôh tơlơi adôh djuai ania pô amăng plơi Kon Rơbang, să Vinh Quang, plơi prong Kon Tum, tơring čar Kon Tum ƀiă đôč tơlơi adôh pơpŭ kơ ia krông čroh hnoh, đang hmua. Yua anun kâo hluai tui tơlơi adôh đưm lăi nao ia krông Đak Bla mơ̆ hlâo adih neh met wa juăt iâu lĕ “Đak Kroong Pơlăh” kiăng hơdor glăi gru grua ngă hmua pơdai, kiăng kơ rơnuk tơdơi anai thâo hluh dong ơi yă ta đưm hlâo adôh ngă đang hmua ter hang ia krông hiưm pă ñu. Ƀing tơdăm ngek dra muai rơbat rah adôh rah lơ̆m glăk nao pơ hmua, dua gah jơlan bơnga bluh hiam amăng bơyan bơyan, lu phun kyâo pơging hơ-ui jơlan glông, hăng rơngĭt čim brim por hyu ter hang ia krông, tơlơi adôh kiăng bơră ruai glăi hơdôm hrơi nao tơjŭ pla, jĭ rơk truh pơ hơpuă pơdai, ba pơdai glăi tuh amăng hơdjai hăng hrơi ngă yang ƀong asơi hle…mơ̆ ră anai ƀu ƀuh dong tah, yua tơlơi hơdip pơplih laih. Kâo kiăng adôh glăi sa, dua boh tui anai “Hơdor kơ hrơi nao jĭ rơk”, Hơdor hơdôm hrơi ngă hmua ter hang ia krông plơi pla, hăng hơdôm tơlơi hiam mơ-ak pơđŏm glăi amăng akŏ dlô kâo…”

Sang anŏ amai Y Rin (djuai anai Bahnar) dŏ ƀơi plơi Kon Rơbang, să Vinh Quang, plơi prong Kon Tum hơmâo 4 čô mơnuih lêng kơ thâo adôh hăng pĕ gông brô̆ djuai ania pô. Amai Y Rin brơi thâo, rĭm wŏt nao adôh suang amăng hơdôm hrơi ngui ngor amăng plơi pla lêng kơ hơmâo rơkơi ñu nao hrŏm kiăng kơ atông čing hơgor. Dua čô ană lêng mơnuih thâo adôh suang, atông čing hơgor ƀơi sang hră. Pran hor mơng sang anŏ amai Y Rin pơlir hrŏm pran khăp plơi pla, lŏn ia, pơpŭ tơlơi hơdip phrâo.

“Amăng hơdôm hrơi čơkă thun phrâo ƀing gơmơi pơphun adôh suang, Ƀing gơmơi nao adôh hrŏm hăng pơphun mơ-ak biă mă. Hơdôm tơlơi adôh pơpŭ plơi pla, lŏn ia, tơlơi hơdip pơplih phrâo ră anai. Tơdah ta thâo adôh ta mut hrŏm yơh, tơdah ƀu thâo brơi ƀing pơkŏn. Hăng kâo pô hor biă mă hơdôm tơlơi adôh anun lĕ: “Mơ-ak bĕ tơdăm dra”: Kâo amra adôh sa, dua tơlơi tui anai: “Mơ-ak bĕ ta, mơ-ak bĕ tơdăm dra, hrơi anai hăng pơgi kơdih ƀing ta gir run pơjing plơi pla phrâo, mơ-ak bĕ amăng pran jua ƀing ta”.

Mơnuih ƀon sang plơi prong Kon Tum adôh tơlơi adôh djuai ania pô

Hơdôm tơlơi adôh mơ-ak, yŭ rơnang amăng hơdôm tơlơi adôh mơng djuai ania Bahnar tui tơlơi pơčeh phrâo yua ơi A Hưng pơčeh pơtrut pơsur pran jua hor adôh tơlơi adôh djuai ania pô. Ayong A Hảo (djuai ania Bahnar) dŏ ƀơi plơi Kon Rơbang, să Vinh Quang, plơi prong Kon Tum lĕ hlăk ai hur har amăng bruă mă ƀơi plơi pla. Ñu brơi thâo, bruă mă amăng Khul hlăk ai, hrŏm hăng hơdôm tơlơi adôh pơpŭ ngă hơkrŭ, tơlơi adôh tui gru grua mơng hlăk ai ăt hơmâo lăi nao plơi pla, pơpŭ tơlơi pơkhăp tơdăm dra. Tơlơi yôm hloh lĕ, ayong A Hảo ăt lĕ mơnuih ngă MC pơhiăp dua tơlơi amăng hơdôm hrơi pơdô̆ rơkơi bơnai kơplah wah djuai ania Bahnar hăng Yuăn.

“Tơlơi adôh suang yua kơ rơnuk ơi yă pioh glăi ană tơčô ră anai, hơdôm tơlơi adôh anai dŏ djă pioh hăng adôh suang na nao. Kâo mut hrŏm grup adôh suang mơng dŏ anet yua anun lơ̆m plơi pla pơphun hrơi ngui ngor kâo lêng kơ nao ngui hrŏm soh. Hăng hơmâo lu wŏt nao ngui adôh suang amăng plơi pla, pơ hơdôm tơring čar pơkŏn. Mah tơlơi hơdip pơplih yơh, samơ̆ mơnuih ƀon sang ăt ƀu djơ̆ kiăo tui tơlơi phrâo mơ̆ lui hĭ tơlơi phiăn, gru grua djuai ania pô ôh. Neh met wa amăng plơi pla lêng kơ djă pioh gru grua mơ̆ ơi yă ta pioh glăi, anun lĕ atông čing hơgor, adôh suang..Sit biă ñu, kâo lĕ mơnuih bưng băi hơmâo arăng ruah ngă MC amăng hrơi pơdô̆ rơkơi bơnai, biă mă ñu hrơi pơdô̆ đah bơnai djuai ania Bahnar, đah rơkơi djuai ania Yuăn. Pơhmutu tui anai “Mlăm anai ƀing tơdăm ngek dra muai adôh tơlơi adôh pơtưh tơdăm dra ter hang ia krông/ hrơi pơgi ƀing gơñu bưp glăi, pơjao nao rai hơdôm tơlơi pơkhăp hăng tơlơi čang rơmang dưi hơdip hrŏm na nao”.

Quốc Học-Amazưt: Čih

Siu Đoan: Pơblang