Tơlơi phiăn pơdô̆ rơkơi bơnai djuai ania Bahnar: Yôm phara hăng hiam klă
Chủ nhật, 06:00, 31/03/2024 A Dơng/Siu Đoan Pơblang A Dơng/Siu Đoan Pơblang
VOV4.Jarai-Mơnuih djuai ania Bahnar hơmâo tơlơi phiăn pơdô̆ rơkơi bơnai tui gru grua, hăng hơdôm anŏ yôm phara hăng hiam klă hloh. Lơm hơdôm djuai ania ƀiă ƀơi kual Dap kơdư tui kơnung amĭ, mơnuih djuai ania Bahnar tui dua bơnah, anai lĕ sang anŏ đah rơkơi đah kơmơi amra gum hrŏm prap lui hrơi pơdô̆. Anai lĕ gru grua hiam, hơmâo mơnuih djuai ania Bahnar djă pioh mơng đư đă truh ră anai.

Tui ơi Suk, dŏ amăng plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai, ñu lĕ mơnuih thâo rơđah gru grua djuai ania Bahnar: Mơng đưm hlâo amăng hrơi pơdô̆, mơnuih djuai ania Bahnar ăt hơmâo tơlơi pơkôl pơkă, anai lĕ amĭ ama ĕp brơi rơkơi bơnai. Samơ̆, găn rơgao rơwang pơplih, mơnuih djuai ania Bahnar jai hrơi lui hĭ tơlơi pơkôl pơkă, anăp nao brơi ană bă pơdô̆ rơkơi bơnai tui pran khăp, ƀu pơgô̆, mă pơnŭ ƀudah bơyai tui ƀing gơñu kiăng dong tah.

Lơm ƀing tơdăm dra ĕp ƀuh mơnuih ƀing gơñu khăp, ƀing gơñu amra nao ĕp pô gong jơlan bơyai brơi. Tui tơlơi juăt đah rơkơi amra nao ĕp pô ngă gong jơlan, ruah mơnuih đăo gơnang, thâo bơră ruai hăng kơnung djuai huăi jê̆ giăm hăng dua bơnah sang anŏ kiăng nao tơña bla lăng pô dra anun. Hluai tui gong jơlan tơdah pô dra anun tŭ ư amra pơphun buh kông. Tơdah pô dra anai ƀu gưt ôh, gong jơlan amra lăi pơthâo glăi pô đah rơkơi anun, tơlơi anai kiăng hơgŏm, ƀu brơi hlơi hlơi thâo, hŭi bơdjơ̆ nao pô đah rơkơi anai.

Yă Yao thun anai rơbêh 70 thun laih, ñu juăt ngă gong jơlan brơi hơdôm pluh čô rơkơi bơnah amăng plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo:

“Lơm ƀing tơdăm dra khăp tơdruă laih, amĭ ama thâo amra rơkâo mơnuih ngă gong jơlan nao tơña lăng dua gơñu, tơdah gơñu tŭ ư amra pơphun buh kông. Gong jơlan amra djă tơnga đah rơmơi jao brơi đah kơmơi hăng pơtă dua gơñu amra khăp  na nao hăng djă pioh tơlơi pơkôl pơkă anai…”.

Hrơi buh kông pơphun anet, ƀu mơñum ƀong prong ôh samŏ yôm phăn biă mă, yua anai lĕ tơlơi pơkôl pơkă brơi pô đah rơkơi, đah bơnai anai. Tơdơi kơ hrơi buh kông, dua gơñu ƀu dưi khăp kơ pô hlơi dong tah. Tơdah hlơi pô ngă soh hăng tơlơi pơkôl, khăp mơnuih pơkŏ dong, lơm anun sang anŏ pô anun lui amra bơtơhmal tui tơlơi pơkôl. Anai lĕ amra duh glăi hăng lŏn mơnai, rơmô kơbao, čing čeh ƀudah kông ngăn pơkŏn…

Đưm hlâo adih tơlơi hơdip tơnap tap yua anun mơnuih djuai ania Bahnar juăt pơkôl tơdơi kơ yuă hơpuă giong, lơm pơdai kơtor bă pơdjai, rơmô kơbao bă drông war, un mơnŭ bă lan sang…kah pơphun pơdô̆. Amăng hrơi pơdô̆, hrŏm hăng hơdôm tơlơi pơpŭ hiam klă, ƀơi anăp kơnung djuai dua bơnah hăng neh met wa jum dar, pô gong jơlan  ƀudah mơnuih arăng đăo gơnang amăng kơnung djuai 2 bơnah amra pơtă pơtăn brơi dua čô rơkơi bơnai anai khăp na nao; gir run hăng thâo hluh kơ amĭ ama kơnung djuai. “Kiăng khăp pap amĭ ama pô kar hăng yang blan, thâo hluh kơ amĭ ama gah đah rơkơi, bơnai kar hăng yang hrơi”.

Ơi Hyết, mơnuih ƀôn sang plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo: Amăng hrơi pơdô̆, mơnong gơnam tam kiăng hơmâo pioh pơyơr đĭ yang rơbang, jak iâu ơi yă glăi lăng hrơi pơdô̆ hơmâo: sa čeh tơpai, sa drơi mơnŭ; 2 tơlŏ asơi hăng 2 ară ñŭ.

“Lơm pơphun pơdô̆, pơjâo amra phai yang hăng sa drơi mơnŭ om, 2 tơlŏ asơi kiăng pô đah rơkơi hăng đah kơmơi anai pơjao nao rai, pơdah tơlơi tŭ ư jing rơkơi bơnai. Laih dong, gong jơlan mă ñŭ, pơduh hrŏm, dui đĭ, tơdah 2 ară ñŭ anai tlep nao rai, anai lĕ yang brơi yơh, dua gơñu amra hơdip yâo mơ-ak. Tơdah 2 ară ñŭ anai ƀu tlep, mah 3 wŏt pơduh, dui đĭ ăt ƀu tlep, 2 gơñu ƀu gal ôh, tơdơi anai amuñ pơčlah”.

Hlâo kơ hrơi pơdô̆ sa hrơi, yang hrơi tlam, un mơnŭ mut amăng drông war laih, gong jơlan hrŏm hăng sa, dua čô mơnuih nao tơl sang kơnung djuai dua bơnah lăi pơthâo brơi kơnung djuai djru brơi un mơnŭ tui hluai hơmâo, laih anun ba nao pơ sang đah rơkơi pơphun pơdô̆. Rĭm čô mơnuih gui nao tơpai čeh pơ sang anŏ đah kơmơi. Ơi Suk, dŏ amăng plơi Piơm, tơring kual Đăk Đoa, tơring glông Đăk Đoa, tơring čar Gia Lai brơi thâo dong:

“Amăng hrơi pơdô̆ mơng djuai ania Bahnar ƀu hơmâo mă pơnŭ, mă prăk kak kiăng hluh kơ amĭ ama čem rông ba…Bruă pơphun pơdô̆ ƀu kiăng 2 boh sang anŏ pơgôp hrăm bơkơnar, tơdah sang anŏ đah rơkơi kơƀah dưi pơgôp brơi bruă pơphun pơdô̆ aset ƀiă, sang anŏ đah kơmơi hơmâo ƀiă amra lu ƀiă. Anai lĕ tơlơi hiam, samơ̆ phun lĕ kiăng pơdah tơlơi hok mơ-ak lơm hơmâo ană atâo, pơdah pran khăp pap ană bă…Hok mơ-ak lơm jing rơkơi bơnai, hăng amra hơdip truh djai ba”.

Tơdơi kơ hrơi pơdô̆, dua rơkơi bơnai ñu dŏ glăi, hơdip amăng sang anŏ đah kơmơi 2 ƀudah 3 thun, laih anun nao hơdip pơ sang anŏ đah rơkơi tui anun mơn, gum hrŏm bơwih ƀong, djru brơi amĭ ama dua bơnah. Anai lĕ tơlơi hơdor tơngia amĭ ama dua bơnah. Tơdơi anun, tơdah tơlơi hơdip đĭ đăi, dua rơkơi bơnai amra trun dŏ phara, sit nik pơjing tơlơi hơdip, bơwih ƀong huă amăng sang anŏ gơñu./.

A Dơng/Siu Đoan Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC