VOV4.Jarai - Gru grua yôm mơng djuai ania Êđê lăi phara, hăng djop djuai ania kual Dap kơdư hnun mơn pơdah ƀu djơ̆ kơnong ƀơi hơdôm eng ao, gông brô̆ đôč ôh mơ̆ ăt wŏt hơdôm gơnam ƀong huă rĭm hrơi dong. Mơng đưm đă ră hlâo, yua hơdip giăm glai rưng, mơnuih djuai ania Êđê juăt hyu pĕ añăm tam amăng glai ba glăi riă hơte jing hơdôm añăm ƀong jơman. Ră anai hơdôm añăm ƀong anai jing gơnam ƀong jơman phara ƀơi kual Dap kơdư.

Añăm hơte hăng hla yao lĕ sa amăng hơdôm añăm ƀong jơman hăng lăng yôm phăn hăng mơnuih djuai ania Êđê. Anai lĕ añăm ƀong juăt hơte amăng hơdôm hrơi ngui ngor, ngă yang rơbang, tum pơƀut lu mơnuih anun lĕ hrơi ngui mơ-ak, hrơi ngă yang akŏ thun, tum pơƀut sang anŏ ƀudah mơyut jôk…, laih dong ăt lĕ añăm ƀong hơmâo pô sang riă hơte brơi tuai yôm rai ngui ƀong huă hrŏm hăng sang anŏ.

Yua anun añăm tam pĕ glăi pioh riă hơte lêng kơ prap lui hlâo. Añăm hơte hăng hla yao hơmâo riă hơbai hrŏm hăng lu mơta, amăng anun hơmâo: tơlang mơnong un ƀudah weč rơmô (pruăi rơmô mơda), phun bua, trong phĭ amu krô, boh preh, braih, lôk mă phun pơtơi … laih dong hla yao (sa phun čăt amăng glai hla ñu ƀong mơmih, ƀâo hiam, lăng kar hăng hla phun trầu) - anai lĕ hla kyâo ƀu kơƀah ôh lơ̆m hơte añăm.

Añăm ƀong tui gru grua djuai ania Êđê - Anŏ yôm phara ƀu kơƀah amăng bruă bơwih brơi tuai čuă ngui amăng plơi pla ƀơi ƀuôn Akŏ Dhông (phường Tân Lợi, plơi prong Ƀuôn Ma Thuột)

Yă H’Viết Niê (dŏ ƀơi ƀuôn Alê A, phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột) brơi thâo, kiăng añăm hơte hăng hla yao ƀong jơman ƀâo hiam, ƀing ta amra riă hơte brơi lăp djơ̆: tơlang mơnong hơnia tơsă hlâo, tơdơi anun dưm boh preh, lôk mă phun pơtơi mơda amăng lăm laih anun tă săn, laih dong bua, trong phĭ hơnia hrŏm, braih trăm laih anun tul săn hrŏm hăng hla yao laih dong ƀing ta amra hlong mă ia pioh tuh amăng gŏ añăm hơte, laih anun tă ngok hra gap ƀrô. Yua hlâo kơ hơte añăm kiăng prap lui lu añăm tam, yua anun lơ̆m riă hơte hơmâo lu mơnuih gum hrŏm, rĭm čô sa bruă; đa tul tơpung, đa lôk bua…

Tơnă hơbai rah, bơră ruai rah, pơlăi nao rai tơlơi hơdip mơng anun ƀing ta ƀuh hơmâo lu tơlơi mơ-ak. Hlâo adih, hla yao kơnong čăt pơ đang hmua, glai rưng …yua anun hlâo kơ hơte añăm, ƀing adơi amai khŏm nao pĕ mơng mơguah ƀudah mơng yang hrơi tlam hlâo anun. Lơ̆m nao pĕ juăt ruah hla tha, lăng mơtah, mơ̆ ƀu pĕ hla mơda ôh tơdah tui anun amra ngă kơ añăm hơte lăng ƀu mơtah ôh. Amăng hơdôm añăm ƀong hơmâo pơdă, dơlŭ añăm hơte hăng hla yao lăng jơman biă mă yua kơ hơmâo wŏt trong phĭ, dưm hăng, lăng kar hăng añăm ia mơn, ƀong mơmih yua kơ hơte hrŏm tơlang mơnong laih dong ƀâo hiam mơng hla yao. Anai lĕ sa añăm ƀong jơman ngă kơ ƀing mơnuih ƀong hơdor na nao laih dong hơdôm tơlơi khan kơtuai bơră ruai lăi nao añăm ƀong anai.

Añăm ƀong mơng mơnuih djuai ania Êđê hăng añăm hơte hăng hla yao, đing brong, mơnŭ om, añăm trong phĭ …ră anai jing gru grua tơnă hơbai yôm phara pơhưč lu tuai amăng hơdôm tour hyu čuă ngui măng plơi pla ƀơi plơi prong Buôn Ma Thuột. Ƀuôn Akŏ Dhông (phường Tân Lợi, plơi prong Buôn Ma Thuột) ƀu djơ̆ pơhưč tuai amăng lŏn ia hăng tač rơngiao yua kơ anai lĕ plơi pla agaih rơ-ơ̆, hơmâo gru grua yôm phara pioh glăi mơng ơi yă đôč ôh mơ̆ ăt hơmâo wŏt gơnam ƀong huă jơman mơng djuai ania Êđê dong. Amai H’Phiêu Kbuôr, sa amăng hơdôm sang anŏ bơwih brơi tuai čuă ngui amăng ƀuôn Akŏ Dhông brơi thâo, lu tuai čuă ngui rai pơ anai kiăng kơ čuă ngui, hyu lăng hơdôm anŏ hiam amăng plơi pla, gru grua sô hơđăp, hăng tuai čuă ngui ăt hor ƀong añăm tam tơnă hơbai tui gru grua djuai ania Êđê anun lĕ: Añăm weč rơmô, trong phĭ hơbai hăng akan krô, añăm hla plum…

Hơdôm añăm ƀong anai hơmâo pơluk hrŏm mơng lu añăm tam mơtah mơda mơng glai rưng hơmâo hăng rah, mơmih laih dong phĭ mơng anun ba glăi hơdôm añăm ƀong jơman phara, sa wŏt ƀong aka ƀu juăt, dua, tlâo wŏt amra hơdor na nao kơ hơdôm añăm ƀong jơman anai.

Gơnong bruă gru grua, bơrơguăt drơi jăn hăng tuai čuă ngui Daklak

Siu Đoan: Pơblang